InfoHub Logo

1851 jyly Djeıms Kıng barabanmen aınalatyn, qazirgi kir jýǵysh mashınaǵa uqsas tehnıkany óz esimine patenttedi. Biraq mashınany júrgizetin mehanızm qolmen basqarylatyn edi.

1900 jyly sút tartatyn mashına shyǵarýshy, nemis fırmasy MIELE&CIE aǵashtan jasalǵan maı shaıqaǵysh mashına óndire bastady. Sol kezde Karl Mıleniń oıyna osy mehanızmdi damytyp, kir jýǵysh mashınaǵa aınaldyrý ıdeıasy keldi. Sol jyldary osyndaı mashınalar jappaı satylymǵa shyǵa bastady. Bul ıdeıa basqalarǵa jetip, aǵashtan jasalǵan kir jýǵysh mashınany eýropalyq kóp fırmalar óndire bastady.

1908 jyly alǵashqy elektr qýatymen júrgiziletin mehanızmi bar "Thor" esimdi kir jýǵysh mashına oılap shyǵaryldy. Ony 1910 jyly Chıkagodaǵy "Hurley Machine Company" dep atalatyn kompanıa ózine patenttep aldy. Mashınany oılap tapqan Alva Fısher tarıhqa elektrli turmys quraldarynyń jańa klasyn oılap tabýshy retinde endi.

1912 jyldan bastap barlyq úılerde elektrli júıede jumys isteıtin kir jýǵysh mashınalary qoldanylǵan. Alǵash mashınalardyń syrtqy bóligi aǵashtan jasalǵan. Keıin ol bólikter alúmını, myrysh, jez metaldary arqyly qurastyryldy.

Sonymen qatar, 1961 jyldan bastap kir jýǵysh mashınanyń syrtqy bóligi tolyqtaı farforly emalmen qaptaldy. Bundaı mashınalar sýdyń kez kelgen temperatýrasyna, kir jýǵysh untaqtyń áserine shydaǵan. Mashınanyń bulǵaýysh quraly (meshalka) 1922 iske qosyldy. Bulǵaýysh kirdi joǵarydan astyǵa qaraı jáne jan-jaqqa qaraı aınaldyrǵan.

Al, tolyq avtomatandyrylǵan kir jýǵysh mashınasy 1937 paıda boldy. Kóbine mashınalar 3-4 kg kir jýady. Ár kir jýylǵan saıyn 150 lıtr sý ketedi.

Syǵý rejımi arqyly jumys jasaıtyn kir jýǵysh mashınasy 1953 jyly saýdaǵa shyǵarylǵan. Osylaısha jyldan jylǵa bul qurylǵyny ár memleketke tıesili ár kompanıa ózgertip, damytyp otyrdy. Búginde turmys-tirshilikti kir jýǵysh mashınasyz elestetý múmkin emes.

---