InfoHub Logo

Qazaly aýdany, Qojabaqy aýylyndaǵy №25 qazaq orta mektebinde uzaq jyldar bastaýysh synypqa sabaq bergen muǵalim, alǵashqy ustaz Nuǵyman Ábdirazaqov jaıynda jazylǵan.


Aǵaıy jaqsy-jaqsy áńgimeler aıtýshy edi. Birde aǵaıy bularǵa Qajymuqan týraly aıtyp bergen. Áńgime Qajymuqannan da kúshti bir jigittiń bolǵandyǵy týraly edi. Eseıe kele álgi áńgimeni ózi de oqyp shyqty. Sonda kóz aldyna sol sáttegi ustazy kele qalǵan. "E-e, bul áńgime sol kezde ádebı jýrnalda jaryq kórgen eken ǵoı, aǵaıy sodan oqyǵan, sonan soń bularǵa aıtyp bergen". Áńgimeni aǵaıynyń áserli etip jetkizgendigi sonshalyqty, tipti sońynda: "Balalar, bul ózi palýan atalaryńnyń armany kórinedi", -  degeninde, bular "qap, sondaı da taǵy bir kúshti jigit bolǵanda ǵoı" dep ishteı ókinisip te qalǵan edi.

Aǵaıy birde bularǵa: "Balalar, qoldaryńdy partanyń ústine qoıyp, qoldaryńnyń syrtyna zer salyp qarańdarshy, ıneniń jasýyndaı ǵana usaq tesikterdi kóresińder me?" - dedi. Bul ishteı oılanyp qaldy. "Aǵaı qoldyń terisinde usaq tesikterdiń bolatyndyǵyn endi ǵana kórip otyr ma?!" Al keıbir balalar bolsa "ıá, aǵaı, bar eken, bar eken" dep aıqaılasyp jatty. Eseıe kele bul aǵaıynyń balalardyń nazaryn ózine aýdartyp alý úshin jasaǵan ádisi ekendigin uqty. Endi aǵaıy teri jáne ondaǵy osy usaq tesikterdiń adam ómirinde alatyn orny jóninde áńgimeleı bastaıdy. Ol úshin balanyń tazalyq saqtap júrýi mańyzdy eken.

Aǵaıy "jazalaý" sharalaryn da qoldanady. Joq, aǵaı eshkimdi uryp-soqqan emes. Áńgime úlken mekteptegi áskerı daıyndyq kabıneti týraly. Aǵaıynyń aıtýynda álgi kabınet sup-sýyq estiledi. Áńgime sol kabınettegi úshkil naızalar týraly bolmaq. Úshkil naızalardyń ortasynda kishkene bala sıatyndaı ǵana shaǵyn alańqaı bar. Al eger buzyq balany sol alańqaıǵa turǵyzyp qoısa, ne bolmaq?! Bylaı qozǵalsa da, bylaı qozǵalsa da, úshkil naızalar qadala ketse she?! Muny estigen keıbir balalar jylap qoıa beredi. "Aǵaı, endigári buzyq bolmaımyn, álgi atyshýly kabınetińizge qamaı kórmeńiz!" Eseıe kele álgi kabınette ózi de oqydy. Sup-sýyq ekeni ras eken. Peshi jylyta almasa, sup-sýyq bolmaǵanda qaıtpek? Al naızalar týraly eshqandaı áńgime qozǵalǵan emes.

Aǵaıy munyń úıine gazetke keledi. Óıtkeni munyń áli turmys qura qoımaǵan apaıy baılanys bólimshesinde hat tasýshy bolyp jumys isteıdi. Esik aldynda oınap júrgen muny kórgen aǵaıy: "Gazetimdi ákelip bere qoıshy", - deıdi. Bul qýanyp ketedi. Baǵana ǵana mektepte ózine sabaq bergen aǵaıynyń jumsaı qoıǵanyna qýanady. Úıge aıqaılaı, aptyǵa kiredi:

- Aǵaı gazetke kelip tur! Aǵaı gazetke kelip tur!

Biraq eńbegi esh keter edi.

- Aý, ne isteıik endi, aǵaıyń gazetke kelip tursa?! Soǵan bola sonshama aıqaılaýyń kerek pe?! Gazetke kelip tursa, seniń aǵaıyń ǵoı kelip turǵan, bizdiń aǵaıymyz emes.

"Áı, osylardy-aı! - deıdi bul ishinen. - Bizdiń aǵaı bastaýysh synyptarynda osylarǵa da sabaq bere qoımaǵan eken. Ózderiniń aǵaılaryn maqtaǵanda báledeı-aq".

- Bolsańdarshy endi! - deıdi bul. - Aǵaıym kútip qaldy ǵoı!

Gazet aqyry qolyna tıedi-aý. "Mynaý ne degen ap-aýyr gazet?! Aǵaı osynyń bárin oqıdy ma?!"

Aǵaıynyń kózi gazetti kórgende kúlimdep qoıa beredi. Sonda da birden kete qoımastan, jelge arqasyn berip turyp, gazetti qalqalap ustaǵan kúıi arasynan aýdandyq gazetti sýyrar edi. Sýyryp jatyp: "Óleńim shyqty ma eken?" - deıdi. Álgi sóz buǵan qaratyp aıtylmasa da, bul "shyqty" dep aıqaılap jibere jazdaıdy. Mana kórip alǵan edi. Aıqaılap jibere jazdaıdy da, toqtaı qalady. Aǵaıy aý sonshama aıqaılaǵanyń ne dep júrse she, ózim de kórgeli jatyrmyn ǵoı, gazetke shyqqan óleńińdi óz kózińmen kórmegennen soń, bireýdiń "shyqty" dep aıqaı salǵanyna da bola ma dep júrse she? Tynysh turǵany jaqsy. Aqyry aǵaıynyń kózi gazettegi óleńine túsedi-aý. "Á, shyqqan eken! - deıdi qýanyp ketip. - Shyǵarǵan eken!" Bul aǵaıynyń óleńin shyǵara qoıǵan aýdandyq gazetke ishteı myń mártebe alǵysyn jaýdyryp turar edi: "Aǵaıdyń óleńin shyǵara qoıǵandary jaqsy boldy-aý! Aǵaı bir qýanyp qaldy". Aǵaıy endi burynǵydan da kóńildene túsedi. Gazettiń bárin qosyp, salmaqtap ustap turyp: "Mynaý maǵan jaqsy boldy-aý, - deıdi. - biraz azyq bolatyn boldy!" Bul ketip bara jatyrǵan aǵaıynyń sońynan tańdana qaraıdy: "Azyǵy nesi?! Azyq dep nandy aıtpaýshy ma edi?!" Rýhanı azyq degen de azyqtyń túri bolatyndyǵyn, ony kerek etpeı de ómir súre beretin adamdardyń bolatyndyǵyn áli bile qoımaýshy edi. Tipti óziniń de óskesin muǵalim bolatyndyǵyn, sol aǵaıy kirip-shyǵyp júrgen keńseden kirip-shyǵyp júretindigin, óziniń de óleń jazatyndyǵyn, jazǵan óleńin aýdandyq gazetke usynatyndyǵyn, onyń aýdandyq gazette jaryq kóretindigin, sol basylyp shyqqan óleńin baıaǵy aǵaıy qusap "á, shyqqan eken, shyǵarǵan eken ǵoı" dep turatyndyǵyn da bile qoımaýshy edi.

Birde bul otyrǵan jerde mektep basshylary munyń aǵaıy týraly áńgime qozǵap qalǵan edi. Sonan soń bári de biraýyzdan: "Nókeńder jaqsy ustaz bola alǵan kisiler edi ǵoı!" - dedi.

---