InfoHub Logo

Qazyǵurttyń basynda keme qalǵan,

Ol áýlıe bolmasa nege qalǵan?

Halyq jyrynan.

Tór kórpeniń ústine jambastaı jantaıǵan Nuh paıǵambar oń qolyna qysa ustaǵan syrly tostaǵandaǵy sýsynnan álsin-álsin urttap qoıyp, ún-túnsiz oıǵa shomyp otyr. Basyna sur jylandaı sýmańdaǵan sýyq oılardyń biri kirip, biri shyǵyp, eńsesin eze túsedi. Bir ýaq boıyn sergitip, kóńilin tynyshtandyrǵysy kelgenimen, jany jaı taba alar emes. Tar bólmede aýa jetpeı turǵandaı júregi qaǵyp, tynysy taryla bastady. Kúrsinisi de kúsheıe túsken. Qolyndaǵy tostaǵandy qalaı qatty qysyp jibergenin ózi de baıqamaı qalsa kerek, byrt etip synyp ketkende shoshyna selk ete tústi.

— Óı, ne boldy saǵan?! — dedi kúıeýiniń kóńil-kúıin qas-qabaǵynan tanıtyn áıeli bajyraıa qarap. — Osynsha kúńirenetindeı basyńa ne is tústi?! Otbasyń aman, oshaǵyń ornynda ǵoı...

— Zamannyń surynan qorqam. Eldiń betalysy jaman, — dedi paıǵambar qabaǵyn kirjıtip. — Júregim bir jamanatty sezetin sıaqty. Sony aıtsam, tyńdar qulaq, uǵar keýde az. Tym az.

— Qaıdaǵyny tóndirmeı jaıyńa otyrshy. Sózińdi uǵar adam bolmasa nesine qur ókpe bolasyń. Odan da boıyńdaǵy sol kúsh-qýatyndy paıdaly iske jumsamaısyń ba?!

— Sonda men paıdasyz ispen aınalysyp júrmin be, sorly-aý?! — dedi tula boıyn ashý kernegen Nuh áıelin kózimen atyp. — Baıǵus-aý, sen ne bilem deısiń!

— Men bilsem, dál osy júrisińnen eshteńe shyqpaıdy. Sen el kezip, kezbe atanǵaly qaı zaman!.. Sodan tapqan paıdań qaısy?! Ne shyqty, al. Mańaıyńa annan-munnan qashqan paqyrlardy jınap alǵanyń bolmasa. Solar seni pushpaqqa shyǵarar degen, táıiri! Odanda óz qamyńdy kúıttep, el qatarly tynysh ómir súrmeısiń be! Bolmasqa aryp-ashqan myna júrisiń ne endi?!.

— Jeter, tart tilińdi sýmańdata bermeı! Men erikkennen el kezip júr deısiń be?! Alla aıan berip, amanat arqalap júrmin. Ómirimdi Qudaı jolyna baǵyshtaımyn. Mańdaıymdy taýǵa uraıyn, tasqa soǵaıyn, alǵan betimnen qaıtpaımyn, baǵytymnan aınymaımyn. Endi meniń aıaǵyma oralǵy bolma! — Paıǵambar ashýyn sabyrǵa jeńdirip, salmaq arta sóıledi. — Aınalaıyn-aý, óziń de kórip júrsiń ǵoı adam balasynyń qalaı azǵyndap bara jatqanyn. Syrttaı qoldan jasap alǵan puttaryna tabynyp-syıynǵandarymen, isterińde bereke, sózderinde pátýa, aýyzdarynda ıman joq!..

— Sonda solardy sen jónge salam deısiń be?! Qolyńnan ne keledi?!

— Men bir Allanyń ámirimen is qylyp júrmin. Alla ózi qoldaıdy!

— Áke! — dedi dál osy sát úlken uly Ham sózge aralasyp. Daýysy qatqyldaý shyqty. — Alla sizge aıan berip, paıǵambarlyqqa tańdap alǵany ras bolsa, bizdi nege kórmeıdi, bizdi neǵyp jarylqamaıdy?!

— Ákemizdiki durys! — dedi ortanshy uly Sam ornynan atyp turyp, — Aıtqanynyń bári shyndyq emes pe?!

— Iá, shyndyq ekenin bárimiz bilemiz. Biraq osyǵan osynshalyq kúıip-pisip, júıke juqartýdyń qajeti qansha? — dedi kenje uly Iofes sabyrmen sóz saptap. — Ómir bolǵan jerde jaqsylyq pen jamandyq qatar júrmeı me?!

— Sonda bárine kóz juma qaraý kerek pe?!

— Áke, siz meni durys túsinińiz. Nıetińizdiń túzý, peıilińizdiń aq ekenine esh kúmánim joq. Biraq keri ketkenderdiń barlyǵyn Qudaı jolyna salý sizdiń qolyńyzdan kele qoıar ma eken?!

— Keledi! — Paıǵambar qolyn sermeı suq saýsaǵyn shoshaıtty. — Keledi! Allanyń qudireti bárine jetedi!

Osy kezde syrt jaqtan:

— Ustaz, jurt jınalyp qaldy, — degen áldekimniń qarlyǵyńqy daýysy estildi.

Nuh paıǵambar ornynan jaımen kóterilip, tysqa shyqty. Kún sáýlesin molynan shasha shaqyraıyp tur. Kózin qolymen kólbeı aldyńǵy jaqqa bir qarady da, júreksine basyp júre berdi. Kún-Ananyń nuryn tóge erekshe jadyrap turǵanyn jaqsylyqqa jorysa da, kóńilin kúpti etken kúdikti oılar andyzdaı antalaıdy: “Taǵy da sóz tyńdamaı, balaǵattap, tas laqtyrsa qaıtpekpin! Jaraıdy... Alla basqa salǵandy kórermiz!” — dep ishteı kúbirlep qoıady.

Taý etegindegi tas qudaılarǵa tabynatyn alańqaıǵa adam kóp jınalypty. Ý-shý etip ulardaı shýlasyp tur. Aragidik aıbattana aıǵaılaǵan daýystar estiledi.

— Eldi dúrliktirip júrgen taǵy da Nuh pa?!

— Iá, sol sabazyń!

— Áı, búırekten sıraq shyǵarǵysh bezbúırek-aı!

— Shamasyna qaramaı tynysh júre almaıdy eken ózi!

— Osy joly myqtap toıtarys berý kerek!

— Únin múlde óshirý kerek!

— Aýzyna qum quıý kerek!

— Áne... áne... Maımyldaı maımańdaı basyp kele jatqanyn qarashy!.. — dedi ortada terekteı soraıyp turǵan qara jigit qarǵadaı qarq-qarq etip. — Paıǵambardyń túrin...

Jınalǵan jurt qyran-topan kúlkige kenelip, bir jyrǵap qaldy. Ózderinshe qyr kórsetkendeı myrs-myrs etip, mıyqtarynan kúlisip qoıady.

Paıǵambar eshteńeni eleń qylmastan aıaǵyn jyldamdata basyp keldi de, ortaǵa oza berip:

— Eı, qaýymym! — dedi sabyrly qalpynda sóz bastap. — Sender myna tas puttardy óz qoldaryńmen qashap jasadyńdar. Olardyń jaı-ásheıin qur tas ekenin de bilesińder. Sóıte tura olarǵa bas uryp, tabynasyńdar. Qane aıtyńdarshy, osylaryń jón be? — Nuh kópti kózimen kókteı bir sholyp ótti de, suraǵynyń jaýabyn kútpesten sózin qaıta jalǵady: — Bile bilseńder, Alladan basqa Táńir joq. Allaǵa qulshylyq etińder. Dúnıeni jaratýshy da, álemniń ámirshisi de — Alla. Senderdi de Alla jaratty... rızyq berdi. Jalǵyz jaratýshy — Allaǵa syıynyńdar! Tas puttarǵa tabynýdy toqtatyńdar!..

Aldyńǵy jaqta turǵan qabasaqaldy jigit aǵasy moınyn soza túsip:

— Shynynda da, bul jón sóz-aý! Myna tas músinder ne sóılemeıdi, ne qozǵalmaıdy, ne bir tylsym qudiret-kúshi joq. Endeshe, bular qalaı Qudaı bolmaq! — dep edi aǵynan jaryla. Janynda turǵan búkir shal ony ıyǵymen qaǵyp:

— Tart tilińdi, aqymaq! — dedi kózin baǵjań etkizip. — Olaı deýge qalaı aýzyń bardy. Bular bizdiń ata-babalarymyz syıynǵan Qudaılarymyz emes pe?!

— Iá, solaı! — dedi tapal sary shaldyń sózin ilip áketip, — Biz olardan eshqashan bas tartpaımyz. Óz salt-dástúrimizdi berik saqtaımyz!

— Nuhtyń ózi kim, sózi kim?! Bizge aqyl aıtatyndaı kim ol ózi?!

— Jarymaı júrgen kembaǵal emes pe edi?!

— Aqymaqty tapqan eken!

— Onyń esi durys emes!

— Rasynda da, aqylynan aljasqan-aý, shamasy!..

Boılaryna jelik bitip jelikken top biriniń sózin biri qaıtalaı shýyldasyp qoıa berdi. Azan-qazan, ý-shý boldy da ketti. Sóz tyńdaıtyn túrleri joq. Lepire elirip, jyn soqqandaı qutyryp alǵan.

Osyndaı urymtal sátti kútip turǵan taıpa kósemi ortaǵa sýyrylyp shyǵyp:

— Eı, Nuh, — dedi kárin tógip. Jurttyń sózi sap tıylyp, tóńirek qulaqqa urǵan tanadaı tyna qaldy. — Seniń esiń durys emes. Ylǵı da adamnyń aqyly jetpeıtin birdeńelerdi aıtasyń da júresiń!

— Men — Allanyń shyn elshisimin. Senderge Táńirdiń amanatyn jetkizýshimin. Alla ózi aıan berip, adasqandardy aqıqat jolyna salýdy tapsyrǵan. Men senderdiń bilmeıtinderińdi bilemin. Qıamettiń azabyna ushyraı ma dep qorqamyn. Sodan saqtandyryp, aldyn ala eskertý úshin, Allanyń shapaǵatyna bólenýleriń úshin sóz arnaımyn.

— Allanyń tańdaýy nelikten saǵan túskenin biz bilmeımiz. Túsine de almaımyz. Sen jarymaǵan jansyń ǵoı. Táńiri óziniń elshisi etip jiberetindeı seniń bizden qaı jeriń artyq?!

— Men ózimde Qudaıdyń qazynasy bar demeımin, ǵaıypty bilýshi edim dep te aıtpaımyn, perishte edim degim de kelmeıdi. Qolym qysqa bolǵanymen, Allaǵa shyn berilgen adal janmyn. Jaratqan adamdardyń júregindegisin biledi. Ózine shyn berilgen súıikti pendelerine eki dúnıeniń saýabyn jazady, nuryn tógip, rahymyna bóleıdi. Eger meni kedeı dep kózge ilgileriń kelmese, baılyq pen balany bergen Allany nege ardaqtamaısyńdar? Alla senderdiń dáýletterińdi molaıtty, áýletterińdi kóbeıtti. Barlyqqa keneltti. Emin-erkin dáýren súrip, alańsyz ómir súrýleriń úshin jumyr jerdi meken etip berdi.

— Seniń bul ótirigińe eshkim de senbeıdi. Men baılyqty da, balany da ózim jasadym, sóıtip, baqtyń saraıyn óz qolymmen turǵyzdym! — Kósem qoqılana túsken.

— Astapyralla, — dedi paıǵambar jaǵasyn ustap, — qalaı-qalaı sóıleısiń. Myna qalpyńda aýyr azapǵa dýshar bolasyń-aý! Jamaǵat, Allanyń qaharyna ushyramaı turǵanda táýbaǵa kelińder. Qudaıǵa ǵıbadat etińder, maǵan boı usynyńdar! Senderdiń keıbir kúnálaryń men qatelikterińdi Alla keshiredi. Alla keshirimdi hám qatal!..

— Biz báribir saǵan sene almaımyz. Sen naǵyz sý juqpas sýaıtsyń. Sen bar-joǵy keýdesinde jany bar biz sıaqty jumyr basty pendeniń birisiń. Sonymen qoımaı bizden ústem bolǵyń keledi. Eger Alla shynymen paıǵambar jibergisi kelse, perishtelerdi jiberer edi ǵoı!

— Sender baryp turǵan kórsoqyrsyńdar! Aqıqatty estı, shyndyqty kóre almaısyńdar. Táńirdiń ózine kúmán keltiresińder. Sońǵy ret aıtamyn, Allanyń kárine ushyramaı turǵanda teris joldan burylyp, túzý jolǵa túsińder! Alladan medet tileńder!

— Eı, Nuh! Sen bizdi ylǵı Allanyń azabymen qorqytpaq bolasyń. Eger aıtqanyń ras bolsa, kórsetshi sol qudiretińdi. Qaharyńdy tógip baqshy!

— Ony eger qalasa Alla ǵana kórsete alady. Sender odan qashan bolsa da qashyp qutyla almaısyńdar. Senderdiń jaratýshylaryń — Alla, báriń de onyń erkine barasyńdar.

— Jeter endi? — dedi ashýy terisine syımaı ketken taıpa kósemi baqadaı baqyldap. — Eger endigári bul sandyraǵyńdy qoımasań, biz seni taspen atyp óltiremiz! Bizden aýlaq júr! Mazasyn alma myna jurttyń! Áıtpese seni de sol Allańnyń qasyna jiberemiz! Al biz óz puttarymyzǵa syıyna beremiz!

— Osy sóz — sóz! — dep qoıdaı jamyrap qoıa berdi elirgen top. — Amanyńda bul jerden tabanyńdy jaltyrat! Bul nasıhatyńdy qoımasań, janyńdy jahannamǵa jiberemiz!

Ister amaly taýsylyp, dymy ábden quryǵan Nuh paıǵambar endi eshteńe óndire almasyn sezip:

— Eı, jurtym! Eger senderdi Alla sózimen saqtandyrǵanym kúná bolsa, men qoıdym, óz bilgenderińdi isteı berińder. Tek solaryń óz bastaryńa taıaq bop tıip júrmesin. Maǵan da oılaryńdaǵyny jasańdar. Men syıymdy Alladan kútemin, Allaǵa ǵana qulshylyq etemin! — dedi de keri buryla berdi.

— Eı, Nuh, — dedi putqa tabynýshylar artynan aıǵaılap, — eger sen aıtqanyńnan qaıtpasań, sóz joq, taspen atyp óltirilgenderdiń biri bolasyń!

Qaýymynan múlde kóńili qalyp, júregi shaılyqqan Nuh paıǵambar ońashalaý shyǵyp, óziniń jebeýshisi Allaǵa jalbaryna til qatty:

— O, Táńirim! Men óz qaýymymdy kúndiz-túni ımanǵa úndep, jar qulaǵym jastyqqa tımeı ýaǵyz aıttym. Biraq olar sózime qulaq aspaı, boılaryn menen aýlaq saldy. Kún-tún demeı nasıhatymdy ashyq ta, jasyryn da júrgizdim. Onymnan jarytyp eshteńe shyqpady. O, Táńirim, endi óziń qol ushyn bere gór! Dúnıeni shynymen tazartqyń kelse, jer betinde birde-bir dinsizdi qaldyra kórme! Olarǵa aqırettik azabyńdy jibermeseń, azǵyndardyń jer betinde qaptap keteri sózsiz... Al ózińe ıman aıtqan adal pendelerińdi aq jolyńa bastaı gór, jamandyǵyńnan saqtaı gór! — dep Alladan medet tiledi.

— Eı, Nuh, — dedi Alla taǵala, — sen oǵan basyńdy qatyrmaı-aq qoı. Men jer betine topan sý qaptatamyn da, saǵan ergen múminderden basqalardyń bárin qurdymǵa jiberemin. Sen endi soǵan daıyndal! Búginnen bastap keme jasaýǵa kiris!..

Nuh paıǵambar Allanyń ámirin eki etsin be, qasyndaǵy serikterimen kúndiz-túni jan aıamaı jantalasyp, az ǵana ýaqyttyń ishinde alyp keme jasap shyqty. Olardyń judyryqtaı jumyla eńbektenip jatqandaryn kórgen dinpezerler:

— Eı, Nuh, sen keshe ǵana ózińdi Allanyń elshisine balap, bizge ýaǵyz aıtyp júr ediń. Endi aǵash shaýyp, keme jasaýǵa kóshkensiń be?! Taqýalyqtan aǵash jonýdy artyq kórgensiń-aý, shamasy! Osynyń durys! — dep mazaqqa aınaldyryp, keleke qylyp júrdi.

— Eger búgin bizdi tabalasańdar, erteń dál osylaı biz de senderdi tálkek qylamyz. Kór azabyn kimderdiń tartatynyna, tozaq otyna kimderdiń shyjǵyrylatynyna kóp uzamaı-aq kózderiń jetedi, — deıtin Nuh paıǵambar da olarǵa qyr kórsetip, — ázirshe, azyraq asqaqtaı turyńdar. Sosyn kóresińder kóresindi!..

Paıǵambar aıtsa aıtqandaı, kún ótken saıyn azǵyndardyń ómiri qysqaryp kele jatty.

— Keme daıyn! — dedi azyq-túlik tıep bitken kúni tastaı túıingen Nuh Alla Taǵalaǵa aldyn ala eskertip. — Biz de daıynbyz! Ne buıyrasyz?

— Eń aldymen jer betindegi jan-janýarlar men jándikterdiń árqaısysynan bir-bir juptan engiz, — dedi Alla ámir etip, — sodan soń sońyńa ergender kirsin!..

Paıǵambar múmınderin ertip, jan-janýarlardy birtindep jup-jubymen kirgize bastady. Birinshi bolyp shyryldaýyq shegirtke sekirip shyqty. Sonan keıin jybyrlap qumyrsqa kirdi. Sóıtip, tórt túlik bastatqan jan-janýarlar birtindep kelip, jup-jubymen kemege jaıǵasyp alady. Esektiń ishke kirmeı, qulaǵy salpıyp dalada turyp qalǵanyna yzasy kelgen Nuh paıǵambar:

— Áı, malǵun, nege qaqıyp tursyń! Kir bol! — dep aıǵaı salady. Sóıtse, shaıtan esektiń quıryǵynan myqtap ustap alyp, tyrp etkizbeı tursa kerek, paıǵambar aqyryp qalǵanda ol da zyp berip kemege kirip ketedi. Ony baıqap qalǵan Nuh janyna jetip baryp:

— Áı, shaıtan, saǵan bizdiń aramyzda oryn joq! Nege kiresiń. Shyq, janyń barynda! — deıdi qaharlanyp.

— Ózińiz “kir malǵun!” dep shaqyrdyńyz ǵoı!

— Men seni emes, esekti shaqyrdym.

— Malǵun dep esekti emes, meni ataıdy ǵoı! — deıdi shaıtan taban astynda mop-momaqan bola qalyp.

Paıǵambar sózden utylǵanyn túsinip, qapelimde ne aıtaryn bilmeı tosylyp qalady da, “bul jalǵyz, biz kóppiz. Ne ister dersiń?!” degen oımen ún-túnsiz keri buryla beredi.

Paıǵambardyń janyna ertken serikteri kezekpen kelip bos turǵan oryndarǵa jubaılarymen jaıǵasady. Eń sońynan áıelin aldyǵa salyp, eki uly men jalǵyz qyzy kiredi.

Sol-aq eken, jer beti shurq tesilip ketkendeı, ár tustan sý atqylap shyǵa bastaıdy. Ile-shala kók aspanda qaraqoshqyl bulttar qaptap, tóńirek kúńgirt tartyp, aýa-raıy aıaq astynan buzylyp sala beredi. Kún shatyr-shutyr kúrkirep, jarq-jurq etip naızaǵaı oınap, jańbyr shelektep turyp quıady.

Lezde-aq jer dúnıeniń bárin sý alyp, teńizdeı tolqyndanyp, deńgeıi tez-aq kóterilip kele jatty. Dál osylaı bolar dep oılamaǵan dinpezerler jandaryn shúberekke túıip, jandalbasalap taýǵa qaraı aǵylady.

Nuh paıǵambar kóppen birge jantalasa sý keship bara jatqan úlken ulyna jany ashyp:

— Balam, ımansyzdarǵa erme, kemege min! — deıdi aıǵaılap. — Búgin Allanyń raqymy túspegen birde-bir pende tiri qalmaıdy!

— Jaryǵym, qaıda barasyń... bizden bólinip. Kelseńshi beri! — dedi sheshesi de shyj-byj bolyp, — Qaıt... Qaıt dedim ǵoı! Qulynym... Botam...

Ham lám-mım dep jaýap ta qatqan joq, artyna burylyp ta qaramady. Keýdesin urǵan asaý tolqyndar aldy erkine qoımaı terbete bastasa da, qaırylyp qaraǵysy kelmedi, raıynan qaıta qoımady.

Kenet kúshti daýyl soqty da, jal-jal tolqyn kókke shapshyp, Hamdy jutyp jiberdi. Balasynyń sýǵa ketkenin óz kózimen kórip turǵan Nuh paıǵambar óziniń dármensizdigine kúıinip, ózegi órtenip bara jatty. Ishinen duǵasyn oqyp, Allaǵa jalbarynyp, minájat etti:

— O, Jaratqan jappar ıem! Balam meniń násilimnen edi, qutqara gór! Sen bárin bilip, bárin kórip turatyn raqymdylardyń raqymdysysyń ǵoı! — dep zar qaqty.

— Eı, Nuh, — dedi Alla, — sen óziń bilmeıtin nársege kıligip, orynsyz minájat etýshi bolma! Aqıqatynda ımansyz ul seniń úmmetińnen emes!..

Óziniń býynsyz jerge pyshaq urǵanyn túsingen Nuh amalsyzdan Allaǵa moıynsynyp, táýbasyna keldi:

— O, Jaratqan ıem! Naǵyz bilgir, naǵyz dana ózińsiń. Seniń úkimińnen asqan ádilet joq. Bizdi aq jolyńa bastaı gór! — dedi qaıǵysyn aqylǵa jeńdirip, — Seniń qudiretiń kúshti ǵoı! Bizdi eń qutty qonysqa qondyr! Búkil madaq saǵan ǵana laıyq!

Keme sý betinde qalyqtaı júzip kele jatty. Aryńdy, asaý tolqyndar kemeni soǵyp shaıqaǵan saıyn ishindegilerdiń záre-quttary qalmaı, Allaǵa minájat etip, jalynyp-jalbaryna tústi.

Kún ótken saıyn aǵys kúsheıip, joldaǵy taý-qyrattar sý astynda kómilip qala berdi. Birte-birte topan sý bıik shyńdardyń ushar basyna deıin kóterilip, keme aspanmen astasyp bara jatty.

Kún-tún demeı uzaq júrip, ózekteri talǵan kemedegilerdiń iship-jeýden qoldary bir bosamady. Kemeniń ishi dáretke tolyp, aıaq alyp júrgisiz lastanyp ketti. Sasyǵan ıis jer-kókti alyp, tynystaryn tarylta tústi. Qandaı qaıla qylaryn bilmeı sasqan Nuh paıǵambar taǵy da Allaǵa jalbaryndy:

— O, Jaratqan jappar ıem! Kemeniń ishi bylǵanyp bitti. Ne istesem eken? — dedi járdem tilep.

— Eı, Nuh, — dedi Alla, — pildiń arqasyn sıpa!

Paıǵambar pildiń arqasyn sıpap qalýy muń eken, onyń salaqulash murnynan dońyz domalap túsip, edendegi nájisterdi qomaǵaılana jeı bastaıdy. Áp-sáttiń ishinde kemeniń ishi tazaryp sala beredi. Muny baıqap qalǵan shaıtan jaı jatsyn ba, «ne bolar eken?» degendeı, dońyzdyń arqasyn sıpap kep jiberedi. Sol sol-aq eken, dońyzdyń tańqy tanaýynan tympıǵan tyshqan ytyp shyǵady da, timiskilenip júrip kemeniń aǵashyn kemirip, edenin tesip tastaıdy. Sol tustan jylymdap sý kire bastaǵanda Nuh Alladan qaıyra aqyl suraıdy. Alla oǵan:

— Bul tyshqannyń isi. Jolbarystyń arqasyn sıpala! — dep nusqaý beredi.

Paıǵambar jolbarystyń arqasyn sıpaǵan sátte onyń tumsyǵynan mysyq máýlaı atyp shyǵyp, tyshqanǵa tap beredi. Dońyz sıaqty onyń da ash ózegine túsip ketse kerek, tyshqandy tisine qysyp alǵan kúıi burysh jaqqa alyp baryp, shaınap-shaınap qylǵytyp jiberedi. Sóıtse, Nuh paıǵambar osy úsheýin kemege kirgizbeı qoıǵan eken. Dońyzdyń paryqsyzdyǵynan jıirkenip, tyshqannyń suǵanaqtyǵynan qaýiptenip, mysyqtyń tileýinen qoryqsa kerek.

Kemeniń astyńǵy qabatyna birte-birte sý tola bastaıdy. Nuh qasyndaǵylardy jınap alyp:

— Sýdy qalaı toqtatýǵa bolady? — dep aqyl-keńes qurady. Ys-ys etip, basyn qaqshıtyp alǵan shubar jylan:

— Tesikti bekitip, sýdy toqtatsam ne berer edińiz? — deıdi aıyr tilin sýmańdatyp. — Ne surasań, sony beremin! — deıdi amaly quryp, taǵaty taýsylǵan paıǵambar degbirsizdenip.

— Kimniń qany tátti bolsa, sony berińiz!

— Jaqsy. Qalaýyń bolsyn!

Paıǵambardyń batasyn alyp, kóńili marqaıǵan jylan ıreleńdep sýǵa súńgip ketedi de, tesikti quıryǵymen biteı jata qalady. Qalǵandary qarap turmaı, jıylǵan sýdy sarqa tógip, keme ishin tap-tuınaq etedi de, aǵashtan tyǵyn jasap, myq shegedeı myqtap bekitedi.

Paıǵambardyń qoldaýyna, aınalasyndaǵylardyń qolpashtaýyna ıe bolyp, kóp uzamaı aram oıynyń iske asatynyna masattanǵan shubar jylan órekpigen kóńilin basa almaı kemeniń edenin tilimen jalap, aınadaı jaltyratady da, sol ekpinmen paıǵambarǵa kelip:

— Al endi ýádeńizdi oryndańyz! — deıdi jalańdap.

“Ýáde Qudaı sózi” ekenin biletin Nuh masany shaqyrtyp alyp, kimniń qany tátti ekenin bilip kelýge jumsaıdy. Ol zyryldap júrip báriniń qanyn tatyp kóredi de, óz oıyn aıtýǵa qaıtyp kele jatady. Ony syrttaı torýyldap júrip joldan tosyp alǵan qarlyǵash aldyn kes-kestep toqtatady da:

— Kimniń qany tátti eken? — dep suraıdy túk bilmegensip.

— Adamdikinen artyǵy joq qoı! — deıdi masa aǵynan jarylyp.

— Ony bárimiz de bilemiz. Meniń saǵan elshi bolyp kelip turǵanym da sol. Sen qazir paıǵambardyń aldyna barǵanda jylannyń kózinshe «baqanikinen artyǵy joq eken» dep aıtasyń.

— Qalaısha?

— Sonda adamnyń saǵan da meıirimi túsip, qaıyrym jasaıdy.

— Joq, men adam balasynan kóp teperish kórdim. Talaı márte tumsyǵymdy buzyp, aıaǵymdy syndyrdy. Jańa da bireýiniń qanyn soryp dámin kórip jatqanda jalpaq alaqanymen bir uryp, óltirip qoıa jazdady. Áıteýir, áýpirimdep aman qaldym. Sondyqtan adamǵa bola ótirik aıta almaımyn.

Masany aıtqanyna sózben kóndire almasyn sezgen qarlyǵash:

— Qane, tilińdi shyǵarshy, men de bir jalap kóreıin! — deıdi aılaǵa kóship. Masa aýzyn ańqıtyp ashyp tilin shyǵara bergende, qarlyǵash ony túbimen julyp alady. Jany shyǵa shyrqyraǵan masa Nuh paıǵambarǵa qaraı zymyrap ala jóneledi. Sońynan qarlyǵash ta qalmaı ushyp keledi. Paıǵambar masanyń býlyǵyp sóıleı almaı turǵanyn kórip:

— Eı, neǵyp qyryldap tursyń. Kimniń qany tátti eken? — deıdi ashý shaqyryp. Sol kezde qarlyǵash sózdi ilip alyp:

— Álginde ǵana maǵan «baqanyń qany tátti eken» dep kele jatqan, — deıdi shıqyldap.

Nuh paıǵambar janynda jaılanyp jatqan jylanǵa burylyp:

— Baqanyń qanyn sor! — deıdi buıyra.

Ashýy betine shyǵyp, jarylardaı isinip ketken shubar jylan qarlyǵashqa ysyldaı tap beredi. Qarlyǵash qasha jónelip, jylan onyń quıryǵynyń eki ortasyndaǵy qaýyrsyndy ǵana tistep qalady.

Kemedegi uzaq júristen qajyǵan, ári jer betinde birde-bir dinsizdiń tiri qalmaǵanyna kózi anyq jetken Nuh paıǵambar Allaǵa jalbarynyp, topan sýdy toqtatýdy suraıdy.

Alla taǵala kókke jańbyr jaýdyrýdy qoıdyryp, jerge sýdy sińirip alýdy tapsyrady. Sol-aq eken, jaýyn jaýýyn toqtatyp, sý tartyla bastaıdy.

Keme jyldamdyǵyn baıaýlata kelip, qazaq jerindegi Qazyǵurt taýynyń basyna toqtaıdy. Nuh paıǵambar terezeniń perdelerin ashyp, syrtqa kóz salady. Shashyraı túsken kún sáýlelerin kórgende kemedegiler de jamyraı shýlasyp qoıa beredi.

— Nuh, tezirek esik ash! Dalaǵa shyǵaıyq! Jerge túseıik! — deıdi taǵatsyzdana.

— Sál shydaı turyńdar! — deıdi Nuh sabyrǵa shaqyryp. — Aldymen jer jaǵdaıyn bilip alaıyq! Káne, kim baryp jer sholyp qaıtady. Áıtpese, sazǵa otyryp qalýymyz múmkin!

— Men baryp keleıin! — deıdi qarǵa qarq-qarq etip.

— Saǵan bireý kepil bolsyn! — deıdi oǵan paıǵambar onsha senińkiremeı.

— Men kepildik beremin! — deıdi qoraz qoqılanyp.

— Jaraıdy, endeshe!..

Nuhtyń kúpti kóńili aldamapty. Qarǵa sol ketkennen mol ketedi. Sý tartylǵan, aınala sazbalshyq, teńkıip-teńkıip jatqan ólikter tipten kóp. Qarǵa ólekselerge qunyǵyp, kelgen sharýasyn múlde umytyp ketedi. Kepildik bergen sorly qoraz kemeniń ústine shyǵyp, qansha qyt-qyttap shaqyrǵanymen, qarǵa qaıtyp oralmaıdy. Buǵan qatty keıigen Nuh paıǵambar qarǵys atqyr qarǵany qarǵap, qorazdyń qanatyp qıyp usha almaıtyn etip tastaıdy. Ashýy tarqamaǵan kúıi kók kepterdi shaqyryp alyp:

— Sen baryp, jer sholyp kelesiń! Qarǵa sıaqty joǵalyp ketpeı, tezirek qaıt! — dep qatań eskertedi.

— Aıtqanyńyzdy eki etpeı oryndaımyn! — dep kók kepter usha jóneledi. Tómen quldılaı kelip qarasa jer qurǵaǵan sıaqty. Baıqap kórmek bolyp jerge qonaqtasa, áli syzdaýyttaý eken. Jalma-jan keri burylyp, kemege qaıtyp keledi.

— Jer áli kebe qoımapty! — deıdi kele-sala.

— Men saǵan jerge qonba dep edim ǵoı! — deıdi paıǵambar keıip.

— Qonǵan joqpyn ǵoı! — deıdi kók kepter aqtalǵan bolyp.

— Nege jalǵan sóıleısiń! Aıaqtaryńdaǵy batpaqty kórmeıdi deısiń be?! Ótirik aıtqanyń úshin aıaqtaryńdaǵy batpaq jabysqan jerdiń bárin túk bassyn! — dep óz kesimin aıtady.

Kemedegilerdiń “Qashanǵy shydaımyz! Esikti ash!” dep ýlap-shýlaǵanyna qaramastan Nuh paıǵambar saqtyq jasap, eshkimdi syrtqa shyǵarmaıdy. Az kún ozdyryp, barlaýǵa aq kógershindi jiberedi. Oǵan tátpishtep eshteńe aıtpaıdy, eshqandaı eskertý jasamaıdy. Óıtkeni, aq kógershinniń ózi-aq tapsyrmany oıdaǵydaı oryndap keletinine nyq senimdi edi.

Paıǵambardyń senimi boıyna qýat bitirgen aq kógershin tóńirekti túgel sholyp, tez-aq qaıtyp keledi. Aýzyna tistegen bir tal japyraǵy bar.

— Jer ábden qurǵapty! — dedi jemsaýy búlk-búlk etip. — Ana bir taýdyń ar jaǵynda jalǵyz báıterek jaıqalyp ósip tur. Sizge kórseteıin dep bir tal japyraqty julyp alyp edim, sol jerden sý sorǵalaı bastady. Ter basyp shólirkep tur edim, jaılap urttap kórsem, tipti tilimdi úıirip barady. Dámi bal tatıdy, shyryn dersiń! — dedi tamsanyp. — Qanǵanymsha jutyp, simire berippin... Boıym sergip, kózimniń shyradaı janǵany-aı!..

— Onda sol jerge baryp, shatyrymyzdy tigemiz!

Osyndaı sheshim qabyldaǵan Nuh paıǵambar aq kógershinge rıza bolyp:

— Seniń ómiriń adamdarmen birge bolsyn! Adamdar óz ortalarynan saǵan oryn bersin! — dep aq batasyn berip, moınyna altyn alqa taǵady.

Tónip turǵan eshqandaı qaýip-qaterdiń joqtyǵyna kózi ábden jetken Nuh paıǵambar kemeniń esigin ashyp, jerge túsedi. Eki ulynyń demeýimen súıretilip aıaǵyn áreń basyp kele jatqan áıeli:

— Balam Ham... Janymdy otqa orap kettiń ǵoı!.. Óspeı jatyp, óshtiń ǵoı, qulynym! Janbaı jatyp sóndiń ǵoı, botam! — dep zar qaǵady.

— “Bolǵan iske bolattaı berik bol!” degen. Taǵdyr solaı bolsa, amalymyz qaısy! Alla ózi berdi, ózi aldy. Sabyrǵa kósh, aqylǵa kel! Allanyń jazýy solaı! — dep paıǵambar jubaıyn jubatsa da, ishinen ózi bildirmeı egilip turdy.

Al serikteriniń oılarynda eshteńe joq, qýanyshtary qoıyndaryna syımaı, júzderi shattyqtan bal-bul jaınap, qosyla án shyrqap, yrǵatyla bı bılep barady. Jan-janýarlar men jándikter kemeden túse sala jan-jaqqa tarydaı shashyrap, taý-tasty saǵalap, jónderimen jóneı berdi.

Nuh taýdan túse bere saı jaqtan ózine qaraı bettep kele jatqan aqjaýlyqty anany kózi shaldy.

— Bul kim boldy eken? — dedi tańdanyp, jer betinde bizden basqa tiri jan qalmap edi ǵoı!..

Jaqyndap kelgende aýylyndaǵy qara kempirdi jazbaı tanydy. “Bul qaıdan júr? Qalaı keldi? Qaıtip tiri qaldy?” degen sansyz saýaldar oı-sanasyn osyp-osyp ótti. Eń alǵash óziniń paıǵambar bolatynyn aıtqan osy keıýana edi. Ol kezde Nuhtyń paıǵambar bolý óńi túgil túsine de kirmeıtin. Kempir baıqus jalǵyz sıyryn saýyp, sútin Nuhqa ózi ákep beretin. Ylǵı da bergen pulyn almaı, qolyn keri ıterip:

— Sen áli Alla qoldap, paıǵambar bolasyń. Adamdardyń nıet-pıǵyldary buzyla bastaǵanda jer dúnıeni topan sý basyp, azǵyndar ajal qushady. Seni Alla keme jasatyp, adal pendelerimen birge aman alyp qalady. Sol kezde meni de, sıyrymdy da umytpaı, ózderińmen birge ala ketersiń! — deıtin. Nuh sol kezde onyń aıtqandaryna sene qoımasa da, sıyrynyń sútin aqysyz ákep beretinine shyn kóńilmen razy bolyp, umytpaýǵa ýáde beretin. Sol jalǵyz sıyrdyń sútimen-aq qursaqtaryna el qondyryp, ózek jalǵaǵan kúnder de bastarynan ótken. Albasty basyp, ala taıdaı búlingen sapyrylys kezinde sol kempirdi tars esinen shyǵaryp alypty. Nuh paıǵambardyń eki beti alaýlaı qyzaryp ketti. “Uıalǵan tek turmastyń” kebimen:

— Qalaı aman qaldyńyz? — dedi sasqalaqtaı.

— Alladan sura! — dedi kempir qolyndaǵy shelek tola sútti usynyp jatyp. — Ashyqqan shyǵarsyń?!

— Rahmet, shesheı! — deıdi Nuh basyn ıip, — Aıyp menen!

— Joq... Qaıta saǵan rahmet! Sıyrym ekeýmizdiń aman-esen osy jerge jetýimizdiń birden-bir sebepkeri ózińsiń?

— Qalaısha?

— Allaǵa aıan! — Kempir ketýge yńǵaılanyp, keri buryla berdi.

— Shesheı, qaıda barasyz?

— Bir Alla biledi!

— Sizge aıtar alǵysymyz sheksiz! — dedi Nuh paıǵambar kempirdiń jaqsylyǵyn qaıyra esine alyp. — Alla razy bolsyn!

— Saǵan da Allanyń nury jaýsyn! Eki dúnıeniń qyzyq-rahatyn kórýge jazsyn! Ámanda aldyń ashyq bolsyn! — dep batasyn berdi de, kelgen izimen jónine kete bardy.

Nuh paıǵambar búksheńdeı basyp uzap bara jatqan búkir kempirdiń sońynan kópke deıin kóz ala almady. Qarıa ózimen birge tutas bir dáýirdi arqalap áketip bara jatqandaı kórindi. Oıyna ótken ómiri túsip, kóńili bosap, kózine jas irkildi.

— O, Jaratýshy jappar ıem! — dedi qolyn jaıyp. — Saǵan ǵana qulshylyq etip, senen ǵana medet tileımiz! Bir óziń jar bolyp, pále-jalańnan saqtaı gór!..

— Eı, Nuh, — dedi Alla, — sender úshin jer betine rızyq tarattym! Igiligin kórińder!

— O, Jaratqan! — dedi Nuh paıǵambar betin sıpap. — Bergenińe de, alǵanyńa da shúkir!

Aspan shaıdaı ashyq. Kún qasqaıyp tas tóbege kóterilgen. Lúp etken jel joq. Kók júzinde qalyqtap aq kógershin ushyp barady...

* * *

Mine, osylaı Nuh paıǵambardyń kemesi qasıetti Qazyǵurt taýynyń basyna qaıyrylyp, adamzat balasynyń topan sýdan keıingi ómiri kıeli qazaq dalasynan bastalǵan.

---