InfoHub Logo

Mahabbat muńy degen osy bolar. Eliniń Kúnin izdep shyqqan Ólmestiń asqaq kóńili jasyǵandaı, aspandap ketken armanyna qoly jetpesteı bolyp mujylsh qaldy.

Nókerleri jýynyp-shaıynyp, abyr-dabyrmen hanzada shatyrynyń aldyna jınalǵanda Ólmes basy salbyrap, kósilgen aıaǵyn jınaýǵa da erinip, shatyr qadasyna arqasyn tireı salǵyrt otyrǵan.

Ólmes?!
Hanzada?!

Ońynan týǵan kúndi endi taptyq pa degende, myna otyrysyń ne?!
Qaıǵyrmashy, Ólmes! Óz Kúnimizdi de tabarmyz!

Biri Ólmesti qushaqtap, biri basyn súıep úrpıisip qaldy. «Eski jurtqa qondyq pa?» dep, túnegen jerleriniń qutty bolmaǵanyna shoshydy.

Qaıtamyz, — dep kúbirledi Ólmes. — Qaıtýǵa daıyndalyńdar!

— Ystyq as ishshi, hanzada.

— Kúnimizdi izdep shyǵyp, orta joldan qaıtqanymyz yrymǵa jaman!

Hanzada aıaǵyn jalqaý qozǵady:

— Shatyrdy jyǵyńdar... Abyz atama jetýim kerek! Dál qazir ǵulamanyń bir aýyz sózine zar ǵyp qoıǵan Qudaıǵa ne jazyp edim! Aspanǵa qalaı shyǵam?... Qaıdan tabam?

— Qudaıǵa tımeshi, Ólmes! — Oryntaı dosy aınalyp-tolǵanyp júr. «Aspanda nesi bar?! Kimdi qaıdan tabam dep otyr?»
Teris aınalǵan kúńgirt Kúnniń alǵa basqan aıaǵyńdy keri ketirip, ıyǵyńnan basyp, jandy ezgileı kelgen sıqyryna ılige qoımaı kelip, aıaq astynda kejegesi ketken, jaratýshyǵa ókpeli, jigersiz kúıge túsken hanzadaǵa «Qudaıǵa tımeshi» dep basý aıtqanmen, Oryntaıdyń ózi de «Ne jazyp edik?!» deýge shaq tur.

— Jaqsylyqtyń beti beri qaraǵanda, taǵy bir pálege uryndyq pa?! — dep, óz aýzyn ózi basa qoıdy.

— Birimizdiń túnde qasynda bolmaǵanymyzdy qarashy!

 

Ólmes olarǵa jaqtyrmaı qolyn siltedi:

— Netken myljyń edińder, túge! Shatyrdy jyqpaısyńdar ma!
Sonaý bıikten qyran qus kóldi aınala qalyqtaıdy. Onyń kóleńkesinen úrikken qos qasqaldaq qamys arasyna súńgip ketedi.

Kól betinde olardyń sheńbirek atqan tolqyndy joldary jan-jaqqa jyljyp tarap barady.

Ólmes shatyrlaryn jyǵyp jatqan nókerleriniń «onyń aýyryp qalǵanyna» birin-biri kinálaǵan jasqanshaq, baıaý da zildi daýystaryna nemquraıdy qulaq salyp, qos qasqaldaq syzyp ketken kól betindegi sopaq «sheńberlerge» oılana qarap otyr edi, oń jaǵynan birdeńe jylt etkendeı boldy. Joldastary: « Kıik! Altyn kıik!» — dep shý ete tústi.

Kól jaǵasynan alpys-jetpis qadamdaı jerdegi tuma kóziniń aldy olarǵa aýyz sýǵa jetip jatqan shaǵyn sýat edi. Ólmes sýat sýyn tizerleı jalt-jult etip simire jutyp, sonsoń «Meni kórdińder me?!» degendeı shatyr jaqqa tákappar qazdıa qarap turǵan Altyn kıikti kórdi.

Ólmes eki táýlik nár tatpaı sulyq jatty.

Altyn kıik «Senderden qorqatyn men emes» degendeı, kúnde tumadan asyqpaı turyp sý iship, emin-erkin jaıylady; ózin qýyp jete almaǵan jastardyń namysyna tıýmen boldy.

Jigitter Altyn kıikti ustaı almaıtyndaryna kózderi jetip, aqyry:

— Shatyrdy jyǵamyz ba? — dep Ólmestiń yńǵaıyna kóshti. Ólmeske shatyrdy jyq meıli, jyqpa meıli — endi «báribir» kúıde edi. Joldastary shatyrlaryn jyǵyp, jol túıinshekterin jeke attarǵa tıep bolǵan soń, ony atyna demep otyrǵyzsh, tizginin qolyna ustatty. Jetekke almaq. Ólmes bolsa at ústinde naızasyna taıanyp súlesoq otyrdy da qoıdy. Astyndaǵy Ushqyr qasqa da aınala yzyldaǵan jalǵyz bógelekti qaǵyp túsirem dep qyl quıryǵyn qozǵasa, Ólmes erden aýyp túserdeı kórip, búlk etpeı múlgı qalǵan.

Olar kól jaǵasynan qozǵala bergende, nókerdiń biri eki kúngi qıqýdan qarlyqqan daýyspen aıqaı saldy:

Kıik! Altyn kıik!

Bári sýat jaqqa jalt qarady. Alyn kıik kúndegi ádetimen sýǵa bas qoıǵan eken.

— Qorshańdar! — dep daýystady qaısar Oryntaı. — Sońǵy ret bir qýyp kóreıik!
Olar júk tıelgen attaryn tastaı salyp kıikke lap qoıdy.

— Sońǵy ret bolsa, sońǵy ret bolsyn! — degen biri bul qımyldarynyń da bos áýreshilik ekenin bilip, kuıǵytyp bara jatyp qarqyldap kúldi.

Kıik olardyń kıqý-dúmpýine mán bergen joq. Sýǵa qandy da, saqınadaı bolyp qursaýlana taqap kele jatqan nókerlerdiń aldynda olaı bir, bylaı bir qazdańdaı shoqyraqtap, anadaı jerde at ústinde naızasyna súıenip turǵan Ólmeske qaraı bir-aq atyldy!

Onyń qursaýdan qalaı qarǵyp ketkenin eshkim baıqamaı qaldy.

Ólmes ózine qaraı tanaýy deldıip, aýzyn arandaı ashyp, oqgaı zýlap kele jatqan Altyn kıikten uıqydan shoshyp oıanǵandaı selt etip, naızasyn túsirip aldy! Kıik eki-úsh qadamdaı qalǵanda Ólmestiń kózi onyń kózine tústi... Ǵajap kóz! Aýmaǵan adam kózi! Bota kóz dep atalatyn aıaly, qap-qara móldir kóz! «Mynanyń kózi adamnyń kózi ǵoı» dep oılap úlgergen joq, Altyn kıiktiń aldyńǵy aıaqtary kókke atyldy da, Ólmestiń basynan bir-aq qarǵydy!

Ólmes Altyn kıik kóziniń túsinde kórgen Aıbarsha sulýdyń kózinen aýmaıtynyn ańǵaryp qaldy. Boıy sergip júre berdi. Aqyl-esin jıdy. Ol «Shatyrdy jyǵyńdar! Qaıtamyz!» degen buıryqty asyǵys, ushqary aıtqanyn sezdi. Qaıtsh ketse, Aıbarshadan birjola kóz jazyp qalatyndaı kórindi... Túsinde Aı astyndaǵy Aıbarsha sulýǵa ǵashyq bolyp qalǵanyn, onyń móldiregen bota kózderiniń Altyn kıiktiń kózine uqsas ekenin, Altyn kıikti ustasa eliniń Kúni ońynan týatyn úmiti oıanǵanyn joldastaryna aıtpady. Ǵashyqtyq syryn ashpady. Bordaı bolyp úgildi degen sózge qalǵysy kelmedi.

Ol atynan tústi de, nókerleriniń arasynan synalap shyǵyp, kóldiń sol jaǵyndaǵy Altyn kıik asqan beleske qaraı aıańdap júre berdi.

---