InfoHub Logo

Qazaqtyń azattyǵy úshin kúresken Álıhan Bókeıhanovtyń «Qazaq» gazetine 200-ge jýyq maqalalary jarıalanǵan. Maqalalary qazaqty ult etý maqsatynda: azattyq, til, din, saıasat, patsha, otyryqshy bolý taqyryptary qozǵalǵan.

Á. Bókeıhanov  gazette jaryq kórgen maqalalary esep janrynda kóptep jazylǵan desek artyq emes. Basylymda bul maqalalardyń kópshiligin Á. Bókeıhanov «Qyr balasy» degen búrkenshik atpen jazǵan. 1914 jyly49-nómirinde búrkenshik atpen jarıalanǵan bir maqalasynan: «Munyń ǵylymdy kisileri neshe túrli zakonjobasyn kitap qylyp basyp basyp shyǵarady, sóz bilgish ǵylymdynyń qyzmeti kitap basqan, shyǵyn partıanyń  baılarynyki. G. Dýmaǵa partıa atynan bul partıanyń depýtatary qansha zakon jobasyn kirgizdi. Osy zakon jobasynyń bárin jalǵyz depýtat emes, G. Dýmada joq syrtta júrgen partıanyń ǵylymdy bilgish qosylyp jazady» - dep jazdy. Sonymen qatar, «Musylman sezi», «Jalpy Sibir sezi», «Dýma Hám qazaq» sekildi pýblısısıkalary patsha, saıasat ózekti degen taqyryptary gazetke úndeý retinde shyǵyp otyrdy.

Ult sózin sóılegen qyr balasy kóp isterdiń betin ashyp,óndirte jazdy. «Jalpy Sibir sezi» esep maqalasynda:

«Bizdiń orys Evropa soǵysynan shyǵyp qaldy;

Ýaqytsha úkimet abaqtyda;

Fınlándıa, Ýkraına, Kavkaz bólinip ketti;

Soǵystan shyǵyp, ýaǵda buzǵany úshin Anglıa, Fransıa, Amerıka, Japon, Italıa bizge soǵys ashýy ǵajap emes;

Biz qarap otyrsaq, qosaq arasynda bos ketemiz»,-dep qalam terbeıdi.

«Esik aldynda daýyl, úı artynan jaý keldi! Alashtyń balasy, Aqtaban shubyryndy, alqa kól sulamadan soń, 200 jylda basyńa bir qıyn is keldi! Aqsaqal aǵa, azat ini, ot basy arazdyq daýdy qoı; birik, jurt qyzmetine kiris! Alashtyń basyn qorǵaýǵa qam qyl!», - degen úzindi Álıhannyń tek esep pýblısısıkasy emes epıstolárlyq ıaǵnı, úndeý hat túrinde halyqqa Alash rýhyn oıata jetkizgenin ańǵaramyz.

Qorytyndylaı kele, Qyr balasy qazaq pýblısısıkasyna eleýli úles qosty. Alǵashqy saıasatker-pýblısıstiń biri. Árbir maqalasy ótkirlikke, batyldyqqa, shynshyldyqqa toly. Jalpy ulttyq basylymǵa ár jazǵan shyǵarmasynda qazaq ulttynyń múddesin joǵary qoıyp, bar qalam qaıratyn jumsady.

Paıdalanylǵan ádebıetter tizimi:

1. Pýblısısıka negizderi:oqý quraly/Baýyrjan Jaqyp. Almaty: Qazaq ýnıversıteti, 2018. - 444 b.

2. "Qazaq"gazeti/Á. Nysanbaev. Almaty:"Qazaq ensıklopedıasy"  Bas redaksıasy, 1988. - 560 bet.

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ
Jýrnalısıka fakúltetiniń
1-kýrs stýdenti                                                                  
BATNIAZ Aınur

---