InfoHub Logo

Atam ÓTEGENNİŃ árýaǵyna baǵyshtadym

Bul aýyl Besqala asqan qalashylardy uzaq kútti. Esh habar bolmady. Kúdiktenýshiler de kóbeıdi.

— Aman-esen bolsa ıgi edi.

— Jolda ury-qaryǵa tonalmaı degendeı...

Kúzdiń kenetten sýytqanynan qaýiptengen aýyl aqsaqaly Qalmyrza tosyn baılam jasady.

— Erteń tań raýandap kele jatqanda qystaýǵa kóshemiz. Jınaqtalyńdar. Aman erdiń aty shyǵady, — degen.

Shaǵyn aýyl kósh qamyna kiristi.

«Jer jórgekteı bop bitti alashubar,
Qus ta qaıta bastady dalasynan.
Eki aı ótti nesi eken keshikkeni,
Keshikkeni!
Iapyr-aý, qalashylar?
Jaý alardaı mini joq jaraǵynda,
Jigitteri tatıtyn dara myńǵa,
Kele jatyr sońynan,
Erteń erte,
Kóshtiń basyn túzeńder Qaraqumǵa».
Syılady aýyl syıynyp jaqsy atany,
Bedeli asyp shyrqaǵan jaqsy ataǵy.
Biri jaryn,
Biri — ulyn kútse daǵy,
Sheshti osylaı aýyldyń aqsaqaly,
...Elden erte sol tańda turdy kelin,
Shelegin ap jelige júrdi kelin.
Kenet, kenet boz ingen baýyrynan,
Uqqandaı bir alapat syrdy kerim.
Túndigin ata jatqan aqboz úıdiń,
Shalqasynan aıqara túrdi kelin...

Tosyn oqıǵa boldy. Jurt ne isterin bilmeı ańtaryldy. Keshegi atanyń rásimi boıynsha kósh basyn Qaraqumǵa túzeýi kerek edi. Al mynaý... Aqsaqaldyń aqboz úıiniń túndigi sypyrylýdyń ornyna ashylyp qaldy... Aqsaqal ornynan turyp dáret-sýyn alyp, tańǵy namazǵa bas qoıǵaly jatqanda, kenet túndik jańa týǵan ásem aıdyń qıyǵyndaı bolyp sáýlelendi.

Aqsaqal aq boz úıden syrtqa shyqty. Óziniń úıinen ózge úılerdiń biriniń túndigi sypyrylyp, biriniń ýyqtary alynǵaly jatyr. Al:...

Jeli jaqtan shelek toly sútin alyp kele jatqan jas kelinge kózi tústi.

Shelegin jerge qoıyp Kelin Ataǵa ıilip sálem etti. Sosyn soıaýdaı qara kirpik kóterilmeı biraz turyp, aıaly janaryn jarq etkizip:

— Ata! — dedi.

— Iá, balam!

— Ata, búgin, ıá, búgin kóshpeı-aq erý bolsańyz, Óıtkeni qalashylar... balańyz kele jatyr.

— Ony qaıdan bildiń?

— Ba-la-ńyzdyń jańa ǵana salǵan ánin estidim... Aqsaqaldyń mıyǵyna kúlki úıirildi. Kenje kelininiń batyldyǵyna, ári jaqsy yrymyna rıza boldy. Sosyn túıelerdi qomdap jatqan jigitterge:

— Búgin erýmiz, qalashylardy kútelik dedi:

Bastamasyn meıli eldiń áskerin,
Kúıeýinde bolmaıtyndy áste min.
Aqboz ingen baýyrynda turǵanda,
Ras, Ras.
Estidi únin jas Kelin.
Sonyń daýsy, sonyń daýsy, dál sonyń,
Múmkin emes, múmkin emes jańsaq ún.
Kelip-aq tur sózi de anyq qulaqqa:
«Sáýlem seni, sáýlem seni ańsadym!»
Kóp ishinde jalǵyz ózi qylań-dy,
Shóp ishinde dara ósetin yrań-dy.
Jıyn toıda dombyrany ap úkili,
Jıi aıtatyn, jıi aıtatyn bul ándi.
Sáske boldy joq qalashy, qalashy,
«Kósh toqtatqan»... kóbeıdi eldiń talasy.
Qysylaıyn dedi endi jas kelin:
«Meniń erim, al olardyń balasy,
Meniń ǵana sol ándi
Estýimdi qarashy»
«Baı qyzy edi shashbaý, monshaq taǵynǵan,
Jarly Atasy boldy soǵan jaǵynǵan.
Erke kelin kóshti joldan qaldyrdy,
Saǵynǵan soń, baıyn ábden saǵynǵan».
Degen sózder shyǵyp jatty ár tustan,
Aǵaıyn ǵoı birin kúndep, tartysqan,
Tús kezi edi kenet kerýen kórindi,
Sonaý-sonaý túlkisi mol Op tustan...
Tappaı júrgen azamattar migirdi,
«Qalashy», — dep bári solaı júgirdi.
Al jas kelin janarynan baqyt jasyn bir syǵyp,
Amalsyzdan aqboz úıde kidirdi.

Kópten kútken qalashylarmen qaýyshyp aýyl máre-sáre boldy.

— Búgin kóshkeli jatyr edik!

— Eger kóshsek ornymyzdy sıpap qalady ekensińder!

— Aıtpaqshy kóshti toqtatqan Jıde kelin.

— Iá, sol.

— Qalaı?

— Ol... kelin... tań sáride kúıeýiniń daýsyn estipti.

— Durys. Aýylǵa jetkimiz kelip, túnimen qonbaı júrdik. Tań aldynda bárimizdi uıqy qysty. Sonda uıqy ashar bolsyn dep án salǵanmyn.

— Daýsyńdy áıeliń tústik jerden estigen sende de arman barma, jigitim!

— ?!

---