Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 2 kún buryn)
Ana dúnıeden radıogram kelipti

Meniń kishi apamnyń úlken qyz balasy Begimshe. Bala kezinde Begimshe meniń áke-sheshemniń qolynda ósken bolatyn.

Osy kezde uzyn boıly, suńǵaq, atjaqty, shoqtaı qara kózdi, baısal minezdi jeti-segiz badanyń anasy, jubaıy mop-momyn kelgen orta boıly, qara murtty, támpish muryn, pysyqsha ozat traktorshynyń bireýi. Olardyń úı-jaıy, qora-sharbaqtary eshkimdikinen kem emes. Olardyń aýyly bizdiń aýyl men Jambyldyń qaq ortasynda. Ári-beri ótkende sol úıge túsip, ne shaımen, ne qymyzben sýsyndap shyǵamyz. Ol úıge soqpaı ótip kete almaımyz.

— Kókem kepti, jeńeshem kepti, atam kepti, aqsaqal kepti, Maqpal kepti, — dep kútpegen jerden biz qorasyna kirip kelgenimizde, barlyǵy shýlasyp qarsy alyp, qýanysyp, sasqalaqtap qalady. Men jıenim Begimsheni de, onyń balalary — jıenderimdi de jaqsy kóremin. Maqpal bolsa, qonaqtyq pravosyn paıdalanyp, jıenshelerdi bir shybyqpen aldyna salyp aıdaıdy. Olar baryn bizden aıamaıdy, biz de qury qol bolmaımyz. Moskvadan qaıtyp kele jatyp, aýylǵa túsip bala-shaǵany alyp mashınamen Jambylǵa tarttyq.

— Begimsheniń úıinen shaı ishelik, tamaǵym keýip keledi, — dedi jubaıym.

Men oǵan kelistim.

Mashınamen qoralaryna kirgenimizde ýlap-shýlap, máz-máıram bolǵan bir top adam ózderiniń qoqym-soqymdarymen aldymyzdan shyqty. Jambylda turatyn olardyń ájesi — meniń kishi apam Álıman da opyr-topyr qarsy alýshylardyń ishinde qalbalaqtap júr. Aýylǵa kelgenmen, úlken Úbıannyń saǵy synyq, túri solǵyn bolatyn.

— Halińiz qalaı, ápke? — degenimde.

— Jasyratyn ne bar, shyraǵym. Kórip tursyń ǵoı, qudaı káriliktiń qorlyǵyn basyma sala bastaǵanyn, — dep qamyǵyp jaýap berdi.

— E, qashanǵy jas bolmaqsyz, asaryńyzdy asap, jasaryńyzdy jasap, nemereli -shóbereli boldyńyz, ózińizde ynsap joq eken, qashanǵy qudaıǵa masyl bolmaq edińiz? — degenimde, jalpy kúlkige apam da kúlip jiberdi.

— Nemene, menen qutyla almaı júrsiń be? — dep zekirdi maǵan.

— Apa, onyń nesin kóńilińizge alasyz, — dep jubaıym kempirdi qushaqtady.

— Nesin kóńilime alaıyn, shyraǵym, qudaı senderdiń aldaryńda alsyn meni, biraq káriliktiń qorlyǵyn kórsetpeı alsyn, — dep apam taǵy da qamyqty.

— Eı, Máskeýden maǵan ne alyp keldiń? — dep qyzǵanshaq tana surady seksendegi sheshem.

— Ózińe shaı, qant, balańa kostúm, kelinińe ton alyp keldik qoı...

— Maǵan nege ton alyp kelmediń?

— Ózińnen ábden ynsap ketipti ǵoı, saǵan tonnyń keregi ne?

— Ózim kıem, ózim ólgen soń, meni jýǵan kisi kıedi, nege maǵan ton alyp kelmediń, bulardyń kóreri qudaı buıyrtsa alda.

— Ólýin sen ólseń, kómýin biz kómeıik, kimge ne beretinimizdi ýaqytynda kóre jatarmyz.

— Qaıdam, óziń bil, — dep, sheshem tómen qarap otyryp qaldy.

— Apa - apataı, balańyzdyń syryn bilesiz ǵoı, — dep jubaıym ájesiniń qasyna baryp birdemelerdi sybyrlap kempirge túsindirip jatyr.

Sol eki «ólesi» kempirlerdiń áseri me, Begimsheniń úıinde shaı ústinde otyrǵanda kishi apam maǵan óte jas reńdi kórindi, ústinde bostonnan jaqsy tigilgen kostúm, basynda aq jibek oramal, aıaǵynda jyltyraýyq kebis, mási.

— Óziń óte ádemilenip ketipsiń ǵoı, ápke, — dedim men.

— Qudaıǵa shúkir.

— Ózińe eshkim sóz salyp júrgen joq pa?

— Qoıshy qaıdaǵy páleńdi... astapyralla, buǵan ne dersiń, — dep apam qysyldy. Otyrǵandar dý kúlisip, apamdy qara terge túsirdi.

— Ekeýimiz bir áke, bir shesheden ǵoı, eger de shynymen turmysqa shyqqyń kelse, bizge de biraz daıyndyq kerek qoı, mysaly azyn-aýlaq jasaý - masaý isteýimiz kerek.

— Nemene osy, qoıshy qaı - qaıdaǵy páleńdi, bala-shaǵanyń aldynda.

— Myna túrińe qaraǵanda, sen óziń bireýge qyryndap júrgen kempirden saý emessiń, shyǵar ishińdegi kúshigińdi, — dep ádeıi aqyrdym apama. Dý kúldi.

— Eı, baı bolǵyr, sen osy meni kelemejdeýińdi qashan qoıasyń? Sen de bir ata balasynyń qarıasy boldyń ǵoı, kelin - aý, buǵan ne dersiń?

— Tek ázil ǵoı, apa. Ákem Momyshtyń eń jaqsy kóretin balasy sen ediń, á?

— Ras, ákem jaryqtyq meni bárińnen de jaqsy kóretini ras bolatyn, — dep kempir maqtanyp birneshe áńgimeler aıtty. Sonsoń bular maǵan ósh, — dep aıaqtady sózin.

— Olaı bolsa, ákeńnen radıogram kelipti, — dedim men.

— Qoıshy, — dep shoshyndy apam, — onysy ne degeni?

— Shyn. Senbeseń oqyp bereıin, — dep, qaltamnan bir telegrammany shyǵaryp ózine kórsettim. Basqalaryna estirtip oqı bastadym: «Aıhan men Úbıannyń aýrý ekenin esittim. Baýyrjan áli de bolsa jas, ol baıǵus soǵysta neni kórmedi tek Úbıan men Aıhan ázirshe tura tursyn asyqpasyn tek Baýyrjannyń kezegi bárinen keıin, al eń jaqsy kóretin balam Álımandy óte saǵynyp júrmin tek» Mine, ákeńniń telegrammasy,» — degenimde, otyrǵandar dý kúlisip jiberdi. Kempir bolsa, tómen qarap kóziniń jasyn bir syǵyp aldy. Jaltaqtap jan-jaǵyna qarap eńirep jiberdi.

— Apa, senbeńiz, oıpyrym-aı, osyndaı da dóreki ázil bolady eken. Seniń úlken kisimen munyń ne, eı! — dep jubaıym maǵan ala kózimen bir qarady.

— Ázir barǵyń kelmese, júz jasap aljyp baryp ólgin, apa.

— E, ólim surap keledi ǵoı deısiń be, shyraǵym, — dep apam kóz jasyn tyıyp, — qap jańaǵy telegrammaǵa senip jylap otyrǵan mende de aqyl joq eken, jan tátti degen ras eken-aý, — dep qarq-qarq kúldi.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama