InfoHub Logo

Men, Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń 3-shi kýrs stýdentimin. Bolashaq «Dintanýshymyn». Qazirge deıin óz mamandyǵymdy tanystyra bastasam boldy: «Imam, aýǵyz aıtatyn adam bolasyń ba?», - degen suraqty jıi estımin. Osy suraqtyń núktesin maqalamda qoıyp ótkim keledi. Dintaný mamandyǵyn bitirgen stýdent, meshitte ımam, ýaǵyz aıtatyn maman bolyp shyqpaıdy.

Qazirgi tańda din mamandary eki baǵytta: dintanýshylar men teologtar bolyp daıarlanady. Dintanýshylar dindi ǵylymı turǵyda zerttep, jalpy álemdegi barlyq dinderdiń tarıhy men teorıasyn qarastyrsa, teologtar–qudaıdy, dindi ishki jaǵynan, dinı turǵyda zerttep, qudaı ıdeıasyn moıyndaıtyn, negizgi dinderdi, eń aldymen álemdik dinderdi zertteıdi. Óz mamandyǵymdy tolyqtaı ashsam. Dintaný–zertteýlik izdeniske negizdelgen , dinderdiń paıda bolýyn, damýyn, qyzmet etý zańdylyǵyn, dinderdiń qurylymy men túrli komponentterin , kópqyrly fenomenderin, qoǵamdaǵy ornyn , dinder men mádenıet salalarymen ózara balanysy men árekettestigin zertteıtin mamandyq. Dintaný mamandyǵynda adamnyń dinı ómiri basty nazarǵa alynady, al sony dintanýshy der kezinde baıqaı otyryp, zertteý paıymdamasyn shyǵarýy qajet. Dintanýshy, din men onyń aǵymdaryn talqylaý úshin, halyqqa ol aǵymdardy kimder, qandaı maqsatpen ashqanyn, tartqanyn, tarıhyn túsindire bilýi qajet. Bir sózben aıtqanda, zertteýshilik izdeniske negizdele otyryp damytylǵan mamandyq. Dinı mádenıet pen shynaıy rýhanılyq – mańyzdy gýmanısik qundylyq, osy eki qundylyqtardy boıynan jınaýshy dintanýshy bolyp tabylady. Dintanýshy aqyl-parasaty, jeke ózi jınaqtaǵan mádenıetimen, rýhanı dúnıe baılyǵymen , shyǵarmashylyq áleýmetimen , jaýapkershilik sezimimen daralanýy tıis. Árbir dintanýshy úshin, óziniń nanym-senimi jáne dinge qatysty jeke kózqarastaryn ózinde ustaı otyryp, óz jumysyna tıanaqty bolýy birinshi orynǵa qoıylady. Dintanýshynyń boıynda: tarıhshynyń – zertteýshiligi, fılosoftyń – oı-tolǵamy, psıhologtyń – baıqampazdyǵy, áleýmettanýshynyń – ortaǵa tez sińip ketýshiligi, saıasattanýshynyń – saqtyǵy, ustazdyń – túsindirýge qabilettiligi bolýy tıis. Nege desek, qazirgi ýaqytta dintaný mamandyǵy zertteý taqyrybyna sáıkes túrli ǵylymı pánder kesheni retinde tanylady. Sol sebepti, dintaný mamandyǵy, dintanýshy qoǵamda bolyp jatqan ózekti suraqtarǵa naqty jaýap bere alady.

Dintaný – bul dinı ómirdiń ınstıtýsıalyq formasyn jáne dinı ilimder tarıhyn zertteı otyryp, mynandaı faktorlarmen jumys jasaıdy: dinı- mádenı mura, dinı óner, dinı jazba eskertkishteri, dinı bilim jáne ǵylymı zertteýler qyzmeti, dinge tán quqyq, dinder tarıhynan syr shertetin arheologıalyq eskertkishter, dinı ilimder men dinı uıymdar arasyndaǵy ózara qatynas tarıhy men qazirgi ahýalyn zertteıdi. Sondyqtan joǵary kásibı bilim berý júıesinde dintaný mamandyǵy zaıyrly turǵydan oqytylady. Ejegi Eýropadaǵy ýnıversıtetterdiń biri, iri ǵylymı ortalyq , ataqty Kembrıdj ýnıversıtetinde de eń alǵashqy tórt mamandyqtyń biri «dintaný» mamandyǵy bolǵan, al Qazaqstan jerinde dintanýshylyq bilim tarıhy 1992-shi jyldan bastaý aldy. Osy jyly daryndy urpaqty daıarlaıtyn dara meken Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti «dintaný» mamandyǵynyń ashylǵanyna 21 jyl tolyp otyr. Men ózimniń bilimdi de, bilgir, bilikti dintanýshy bolyp shyǵatynyma senimdimin. Elime paıdasy tıetin, kerekti mamandyqta oqyp jatqanyma qýanyshtymyn!!!

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti, 3 kýrs stýdenti Melis Dıana Oralqyz. Jetekshi: aǵa oqytýshy, PhD Muqan Nurzat

---