Ana tilińdi qurmette
Jezqazǵan qalasy
№10 orta mektep
Naýryzbeva Aınýr Mýhanbedıarovna
Ana tilińdi qurmette
Maqsaty: Oqýshylarǵa memlekettik tildiń órkendep, oıanýyna, memlekettik tilimizdi súıýge, memlekettik tildi aıaqqa baspaı, mártebesin bıik ustaý jóninde, ár ulttyń ózindik erekshelikteri, salt-dástúri, dini, til ereksheligi bolatynyn túsindirý. Oqýshylardyń oı-órisin, dúnıetanymyn keńeıtý, sózdik qoryn molaıtý, jurt aldynda erkin aýyz eki sóıleýge baýlý.
Túri: Dástúrli
Ádisi: Eki top arasyndaǵy saıys
Kórnekiligi: Slaıdtar, taqyryp boıynsha plakattar
Kirispe bólim:
Muǵalim sózi:
Til – árbir ulttyń zańy sezimniń, oıdyń jandy beınesi. Qazaq halqy – sózge sheshen, oıy ushqyr, maqaldap sóıleıtin halyq. Kez-kelgen daýdy ataqty bılerimiz bir aýyz sózben sheshe bilgen. Osynshama jyldar boıy jeńilmeı kele jatqan til. Endeshe ana tilimiz qazaq tiliniń mereıin kóterý bolashaq urpaq sizderdiń enshilerińizde. Tárbıe saǵatymyz oqýshylardyń ana tiline degen qurmetin, qazaq tilin meńgerýin baıqap, tiline degen patrıottyq sezimin arttyrý maqsatynda eki toptyń jarysy túrinde ótedi. Ár top 4 oqýshydan quralǵan. Jarys alty saıystan turady:
1. Maqal sózdiń – máıegi.
2. Sóz tapqanǵa qolqa joq.
3. Óleń – sózdiń patshasy.
4. Sahnalyq kórinis.
5. Ana tilim – asyl qazynam.
6. Til bolashaǵy – jastar qolynda.
Jarysqa tórelik etetin ádil qazyny saılap alý.
Ana tilim, dana tilim baqytym
Qazaq tilin bilý meniń paryzym.
Tilim meniń umytylmas tirligim,
Kim biledi tilimizdiń taǵdyryn.
Alańdatty til taǵdyry búginde.
Sen bolmasań bolar erteń kúnim ne?
Qazaq tilin súıemin men janymmen.
Qazaq bolyp qalý úshin túbinde.
Qazaq tilim bas ıemin men saǵan
Tilge degen bolý kerek keń talǵam.
Memlekettik tilimizdi syılasaq,
Qazaq tili bizder úshin jaralǵan.
Tilimizdiń tarıhy bar qol jetpes,
Aıtsań onyń tarıhyna sóz jetpes,– demekshi Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili – qazaq tili óte baı ári kórkem. Ana tilin qurmettegen adam Otanyn da súıedi.
Birinshi saıys «Maqal sózdiń máıegi» dep atalady. Eki toptan bir oqýshydan shyǵyp maqaldyń basyn bastasa ekinshi toptyń oıynshysy maqaldy aıaqtaýy tıisti. Maqaldar taqyryby til, sóz qadiri jaıly bolmaq.
Ekinshi saıysta óleń shýmaǵynyń alǵashqy eki joly beriledi. Eki top óleńdi aıaqtaıdy.
1. Men uıyqtarda aıtady
Ertegisin, ánderin
.................................
2. Jaýdy jańbyr top-top
Shelek - shelek kóp-kóp!
......................................
3. Ana tildi súıip ótem,
Barlyq tilden bıik eken.
..................................
4. Netken sulý, netken kórkem
Osy meniń týǵan ólkem!
.........................................
Óleń – sózdiń patshasy dep atalatyn saıysta ár toptan bir oqýshydan shyǵyp Ana tili jaıynda jazylǵan bir óleńdi mánerlep jatqa aıtyp shyǵýy tıis.
Tórtinshi saıysta ár top tildiń búgingi jaǵdaıyn beıneleıtin kórinis kórsetedi.
Besinshi saıys suraq-jaýap saıysy. Eki toptyń bilimi synalady.
1-topqa:
1. QR qashan táýelsizdik alady? (1991 j. 16 jeltoqsan).
2. Qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkeri kim? (Toqtar Áýbákirov).
3. Abaıdyń ájesi? (Zere).
4. Balalardy oqýǵa shaqyrǵan Y.Altynsarınniń óleńi qalaı bastalady? (Kel, balalar, oqylyq)
5. Qandaı ulttyq taǵamdardy bilesiń? (qazy-qarta, jal-jaıa, besbarmaq, qymyz, shubat).
6. Kúı atasy kim? (Qurmanǵazy).
7. Qazaq tili qaı tilder tobyna jatady? (túrki tildes).
8. Qazaq halqynyń turmys saltynda qandaı jyrlar kezdesedi?
2-topqa:
1. Qazaq tili alǵash memlekettik mártebesin qaı jyly aldy? (1989).
2. Abaıdyń týǵan jyly? (1845).
4. Aqyldy sóziniń túbiri? (aqyl).
5. Qazaq alfavıtin jasaǵan ǵalym kim? (A.Baıtursynov).
6. Ulttyq kıimder qalaı atalady? (taqıa, beshpent, qamzol, sáýkele, ton, ishik, kımeshek t.b.).
7. Betashar qashan aıtylady? (kelin túskende).
8. Qazaq halqynyń salt-dástúrlerin ata? (shildehana, besik toı, tusaý kesý, quda túsý, kelin túsirý, qyz uzatý t.b.).
Sońǵy saıys sýret saıysy. Ár top bolashaqtaǵy Qazaq tiliniń mártebesi qandaı bolatyny jaıly sýretke qarap áńgimeleıdi.
Maqal-mátelder:
1. Til tas jarady, tas jarmasa ... (bas jarady).
2. Dálelsiz sóz ... (jelmen teń).
3. Ine kózinen synady, ... (sheshen sózinen synady).
4. Pil kótermegendi, ... (til kóteredi).
5. Sóz tapqanǵa ... (qolqa joq).
6. Jeti jurttyń tilin bil, (Jeti túrli ilim bil).
7. Sheberdiń qoly ortaq, ... (sheshenniń qoly ortaq).
8. Qaharly sóz ... (qamal buzar).
9. Bas kespek bolsa da, ... (tilkespek joq).
10. Aıtylǵan sóz, atylǵan ... (oqpen teń).
2-top
1. Bal tamǵan tilden ... (ý tamǵan).
2. Taýdy, tasty jel buzar, ... (adamzatty sóz buzar).
3. Jaqsy sóz ... (jarym yrys).
4. Jaqsy baıqap sóıler, ... (jaman shaıqap sóıler).
5. Til qylyshtan ... (ótkir).
6. Ana súti boı ósiredi, ana tili ... (oı ósiredi).
7. Jylannyń ýy tisinde, adamnyń ýy ... (tilindi).
8. Kóre-kóre kósem bolarsyń, sóıleı-sóıleı ... (sheshen bolarsyń).
9. Tilden artyq ... (qazyna joq).
10. Súńgi jarasy biter, ... (til jarasy bitpes).
Jarystyń qorytyndysy shyǵarylady. Oqýshylar maqtaý qaǵazy men syılyqtarǵa ıe bolady.
№10 orta mektep
Naýryzbeva Aınýr Mýhanbedıarovna
Ana tilińdi qurmette
Maqsaty: Oqýshylarǵa memlekettik tildiń órkendep, oıanýyna, memlekettik tilimizdi súıýge, memlekettik tildi aıaqqa baspaı, mártebesin bıik ustaý jóninde, ár ulttyń ózindik erekshelikteri, salt-dástúri, dini, til ereksheligi bolatynyn túsindirý. Oqýshylardyń oı-órisin, dúnıetanymyn keńeıtý, sózdik qoryn molaıtý, jurt aldynda erkin aýyz eki sóıleýge baýlý.
Túri: Dástúrli
Ádisi: Eki top arasyndaǵy saıys
Kórnekiligi: Slaıdtar, taqyryp boıynsha plakattar
Kirispe bólim:
Muǵalim sózi:
Til – árbir ulttyń zańy sezimniń, oıdyń jandy beınesi. Qazaq halqy – sózge sheshen, oıy ushqyr, maqaldap sóıleıtin halyq. Kez-kelgen daýdy ataqty bılerimiz bir aýyz sózben sheshe bilgen. Osynshama jyldar boıy jeńilmeı kele jatqan til. Endeshe ana tilimiz qazaq tiliniń mereıin kóterý bolashaq urpaq sizderdiń enshilerińizde. Tárbıe saǵatymyz oqýshylardyń ana tiline degen qurmetin, qazaq tilin meńgerýin baıqap, tiline degen patrıottyq sezimin arttyrý maqsatynda eki toptyń jarysy túrinde ótedi. Ár top 4 oqýshydan quralǵan. Jarys alty saıystan turady:
1. Maqal sózdiń – máıegi.
2. Sóz tapqanǵa qolqa joq.
3. Óleń – sózdiń patshasy.
4. Sahnalyq kórinis.
5. Ana tilim – asyl qazynam.
6. Til bolashaǵy – jastar qolynda.
Jarysqa tórelik etetin ádil qazyny saılap alý.
Ana tilim, dana tilim baqytym
Qazaq tilin bilý meniń paryzym.
Tilim meniń umytylmas tirligim,
Kim biledi tilimizdiń taǵdyryn.
Alańdatty til taǵdyry búginde.
Sen bolmasań bolar erteń kúnim ne?
Qazaq tilin súıemin men janymmen.
Qazaq bolyp qalý úshin túbinde.
Qazaq tilim bas ıemin men saǵan
Tilge degen bolý kerek keń talǵam.
Memlekettik tilimizdi syılasaq,
Qazaq tili bizder úshin jaralǵan.
Tilimizdiń tarıhy bar qol jetpes,
Aıtsań onyń tarıhyna sóz jetpes,– demekshi Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili – qazaq tili óte baı ári kórkem. Ana tilin qurmettegen adam Otanyn da súıedi.
Birinshi saıys «Maqal sózdiń máıegi» dep atalady. Eki toptan bir oqýshydan shyǵyp maqaldyń basyn bastasa ekinshi toptyń oıynshysy maqaldy aıaqtaýy tıisti. Maqaldar taqyryby til, sóz qadiri jaıly bolmaq.
Ekinshi saıysta óleń shýmaǵynyń alǵashqy eki joly beriledi. Eki top óleńdi aıaqtaıdy.
1. Men uıyqtarda aıtady
Ertegisin, ánderin
.................................
2. Jaýdy jańbyr top-top
Shelek - shelek kóp-kóp!
......................................
3. Ana tildi súıip ótem,
Barlyq tilden bıik eken.
..................................
4. Netken sulý, netken kórkem
Osy meniń týǵan ólkem!
.........................................
Óleń – sózdiń patshasy dep atalatyn saıysta ár toptan bir oqýshydan shyǵyp Ana tili jaıynda jazylǵan bir óleńdi mánerlep jatqa aıtyp shyǵýy tıis.
Tórtinshi saıysta ár top tildiń búgingi jaǵdaıyn beıneleıtin kórinis kórsetedi.
Besinshi saıys suraq-jaýap saıysy. Eki toptyń bilimi synalady.
1-topqa:
1. QR qashan táýelsizdik alady? (1991 j. 16 jeltoqsan).
2. Qazaqtyń tuńǵysh ǵaryshkeri kim? (Toqtar Áýbákirov).
3. Abaıdyń ájesi? (Zere).
4. Balalardy oqýǵa shaqyrǵan Y.Altynsarınniń óleńi qalaı bastalady? (Kel, balalar, oqylyq)
5. Qandaı ulttyq taǵamdardy bilesiń? (qazy-qarta, jal-jaıa, besbarmaq, qymyz, shubat).
6. Kúı atasy kim? (Qurmanǵazy).
7. Qazaq tili qaı tilder tobyna jatady? (túrki tildes).
8. Qazaq halqynyń turmys saltynda qandaı jyrlar kezdesedi?
2-topqa:
1. Qazaq tili alǵash memlekettik mártebesin qaı jyly aldy? (1989).
2. Abaıdyń týǵan jyly? (1845).
4. Aqyldy sóziniń túbiri? (aqyl).
5. Qazaq alfavıtin jasaǵan ǵalym kim? (A.Baıtursynov).
6. Ulttyq kıimder qalaı atalady? (taqıa, beshpent, qamzol, sáýkele, ton, ishik, kımeshek t.b.).
7. Betashar qashan aıtylady? (kelin túskende).
8. Qazaq halqynyń salt-dástúrlerin ata? (shildehana, besik toı, tusaý kesý, quda túsý, kelin túsirý, qyz uzatý t.b.).
Sońǵy saıys sýret saıysy. Ár top bolashaqtaǵy Qazaq tiliniń mártebesi qandaı bolatyny jaıly sýretke qarap áńgimeleıdi.
Maqal-mátelder:
1. Til tas jarady, tas jarmasa ... (bas jarady).
2. Dálelsiz sóz ... (jelmen teń).
3. Ine kózinen synady, ... (sheshen sózinen synady).
4. Pil kótermegendi, ... (til kóteredi).
5. Sóz tapqanǵa ... (qolqa joq).
6. Jeti jurttyń tilin bil, (Jeti túrli ilim bil).
7. Sheberdiń qoly ortaq, ... (sheshenniń qoly ortaq).
8. Qaharly sóz ... (qamal buzar).
9. Bas kespek bolsa da, ... (tilkespek joq).
10. Aıtylǵan sóz, atylǵan ... (oqpen teń).
2-top
1. Bal tamǵan tilden ... (ý tamǵan).
2. Taýdy, tasty jel buzar, ... (adamzatty sóz buzar).
3. Jaqsy sóz ... (jarym yrys).
4. Jaqsy baıqap sóıler, ... (jaman shaıqap sóıler).
5. Til qylyshtan ... (ótkir).
6. Ana súti boı ósiredi, ana tili ... (oı ósiredi).
7. Jylannyń ýy tisinde, adamnyń ýy ... (tilindi).
8. Kóre-kóre kósem bolarsyń, sóıleı-sóıleı ... (sheshen bolarsyń).
9. Tilden artyq ... (qazyna joq).
10. Súńgi jarasy biter, ... (til jarasy bitpes).
Jarystyń qorytyndysy shyǵarylady. Oqýshylar maqtaý qaǵazy men syılyqtarǵa ıe bolady.
You Might Also Like
-
Taqyryby: Oqýshyny óz betimen kitap oqýǵa úıretý, ony qalyptastyrý
