InfoHub Logo

Ertede Joshy degen hannyń úlken balasy ańǵa shyǵyp, qulan atýǵa barǵannan qaıtyp oralmapty. Balasyn biraz kúnder kútip, aqyry kelmegen soń, onyń tiri emes ekenin sezse de, jaman habardy estigisi kelmegen han:

— Kimde-kim, meniń balamnyń qaıǵyly habaryn estirtse, sonyń kómeıine qorǵasyn eritip quıamyn, — dep halyqqa jar salypty. Halyq hannyń balasyn qulan teýip óltirgenin biledi, biraq ákesine aıtýǵa batyldary barmaıdy.

Kúnderdiń kúninde el aralap júrgen bir dombyrashy bul habardy estip, hannyń ordasyna barypty. Biraq kúzetshilerinen asyp ordaǵa kire almaı dalada, qaqpa aldynda otyryp, dombyrasynan bir kúıdi kúńirente tarta beripti. Keshqurym sańqyldap shyqqan dombyra úni sol mańaıdy tegis sharlap, orda ishindegi hannyń da qulaǵyna shalynady. Taqta múlgip otyrǵan han sál basyn kóterip:

— Mynaý neniń úni? Baryp bilińdershi! Eger mende sharýasy bar adam bolsa, mynda alyp kelińder! — dep ýázirleriniń birine ámir etedi. Ýázir álgi dombyrashyny hannyń aldyna alyp keledi. Han oǵan:

— Qaıdan júrgen adamsyń, mynda kelý maqsatyńdy aıt! — degende dombyrashy:

— Taqsyr! Kópten kóńilimde júrgen bir kúıim bar edi, sony sizge synatqaly kelip edim, — depti.

— E, olaı bolsa dombyrańdy tart! — depti han.

Bul sózdi estýi-aq muń eken, kúıshi dombyrasynyń buraýyn qońyr daýysqa salyp, árbir qaǵysyn salmaqpen qaǵyp, bir kúıdi tarta beripti. Kúıdiń alǵashqy dybysynan bastalǵan qatal ún, birte-birte qoıýlanyp, «meni estidiń be han ıem, qaıǵyly habar aıtamyn» degendeı, aldyn ala negizgi taqyrybynan, aıtpaq oıynan habar beredi. Dombyranyń kúńirengen úninen seziktengen ýázirleriniń biri:

— Taqsyr! Mynaý ne degeli otyr ózi? — degende, han aınala otyrǵandarǵa, dombyrashyǵa qarap:

— Myna bastaǵanyń, seniń tartatyn, meniń estıtin kúıim emes eken. Biraq ádeılep kelgen ekensiń tart, tart! — depti. Hannan ulyqsat alǵan dombyrashy kúıin bozdata tartqanda, dombyranyń kómeıinen:

Aqsaq qulan shoshyǵan,
Qyrda erkin josyǵan.
Tynyshyn buzyp qulannyń,
Oq atty sizdiń ulyńyz,
Opat boldy osydan.
Habaryn sonyń aıtýǵa
Aryp-ashyp alystan
Kelip tur mynaý dombyra.
Bolǵan istiń barlyǵyn
Qaldyrmaı túgel baıandar.
Únine onyń qulaq sal,
Qaýmalaǵan, halaıyq,
Han bastaǵan jarandar!
— degen qaıǵyly ún kúńirenip estiledi. Ásirese dombyranyń árbir býynynda: «opat boldy, opat boly», — degen sózder adam aıtqandaı ap-anyq estilip, qaıtalanyp turady. Muny estigende tórde otyrǵan han egilip jylaıdy. Hannyń sheshesi men áıeli, qyzy qatty qapalanyp zarlaıdy. Dombyranyń «sıqyrly sazy» men qaıǵyly úninen esi ketip álsiregen han:

— Ustańdar myna kúıshini! — dep, ýázirlerine ámir etipti.

Sonda kúıshi hanǵa qarap:

— Ýa, taqsyr! Men aýzymdy ashyp, eshteme de aıtqanym joq edi ǵoı, jazyǵym myna dombyra emes pe? — depti. Han osy jerde sózden jyǵylyp, bergen jarlyǵyn oryndaý úshin «kim bolsa da báribir, qaraly habar ákelgenniń úni óship, jazasyn alsyn», — dep dombyranyń kómeıine qorǵasyn eritip quıdyrypty. Sodan bastap dombyranyń kómeı tesigi paıda bolǵan eken desedi.

---