InfoHub Logo

Arqar — juptuıaqtylar otrádynyń qýysmúıiz-diler tuqymdasyna jatatyn iri ań. Qazaqstannyń taýly jerlerin (Jońǵar Alataýyn, Tarbaǵataıdy, Altaıdy, Saryarqany, Qarataýdy, Qyzylqum shólin) mekendeıdi. Respýblıkada arqardyń 5 túri: Altaı arqary, Qyzylqum arqary, Qazaqstan arqary, Tán-SHan arqary, Qarataý arqary kezdesedi. Dene turqy 160-168 sm, shoqtyǵynyn bıiktigi 105-112 sm, salmaǵy 200 kg-ǵa jetedi. Quljasynyń múıizi iri, buralyp ıilgen, aıshyqty, analyǵyniki názik, óte qysqa, bozǵylt qońyr tústi bolady. Múıizindegi saqınaǵa qarap jasyn anyqtaıdy. Kóbine kógaldy shoqylardyń arasyndaǵy dalaly óńirde jaıylady. Qysta, salqyn túse, taýdyń etegine, kóktem men jazda taýdyń sýbalpilik beldeýine qaraı qonys aýdarady. Bul mezgilde olar 10-15-ten toptanyp júredi. Negizinen kóde, bıdaıyq, qońyrbas, betege, qıaq, kúıreýik, jýsanmen qorektenedi. Jaıylýǵa jazda tańerteńgilik pen keshkilikte, qysta kúndiz shyǵady. Arqar 2,5 jasta jynystyq jaǵynan jetiledi. Qazan-qarashada kúılep, 6 aıdan soń analyǵy kóbine jalqy qozy tabady. Arqar tabıǵı jaǵdaıda 12-14 jyl jasaıdy. Arqar — bıik taýlarda tirshilik etýge beıim, aıazǵa óte tózimdi janýar. Osy ereksheligi eskerilip, Qazaqstanda arqar men merınos qoıdy býdandastyrý arkyly qoıdyń et pen júndi mol beretin jańa tuqymy — qazaqy arqar-merınos qoıy ósirilip shyǵaryldy. Arqar — baǵaly kásiptik ań bolǵandyqtan ony aýlaýǵa tyıym salynǵan.

---