Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar
«Qyzylqoǵa agrarly - tehnıkalyq koleji» arnaıy pán oqytýshysy
Súıeýova Balhash Esjanqyzy
Taqyryp: Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar
Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar (qurama sabaqtar) sabaqtyń bul tıpinde bilim alýshylar tek jańa materıaldy oqyp qana qoımaıdy, arnaıy bólingen ýaqytta ony bekitedi jáne jetildiredi, aldyńǵy sabaqta alǵan bilimderin, iskerlikterin tekseredi.
Taqyryby: Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar
(qurama sabaqtar).
Jospary: I. Kirispe.
II. Negizgi bólim: 1. Qurama sabaqtardyń erekshelikteri.
2. Qurama sabaqtardyń basty kezeńderi.
3. Qurama sabaqtardyń maqsaty men qurylysy.
4. Qurama sabaqtarǵa qoıylatyn qazirgi talaptar.
III. Qorytyndy.
I. Kirispe:
Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar (qurama sabaqtar) sabaqtyń bul tıpinde bilim alýshylar tek jańa materıaldy oqyp qana qoımaıdy, arnaıy bólingen ýaqytta ony bekitedi jáne jetildiredi, aldyńǵy sabaqta alǵan bilimderin, iskerlikterin tekseredi. Aralas (qurama) tıpti sabaqtardy negizinen 4 bólikke bólýge bolady:
1. Bilim alýshylardyń bilimin jáne iskerligin tekserý.
2. Jańa materıaldy oqý (úırený), túsindirý.
3. Alǵan bilimdi, iskerlikti bekitý, jetildirý
4. Úıge tapsyrma berý.
II. Negizgi bólim:
Qurama sabaq (kombınasıalyq sabaq): Oqý úrdisinde birneshe dıdaktıkalyq mindetterdi keshendi túrde sheshýge týra kelgende, mysaly, úı tapsyrmasyn tekserý men ótken materıaldardy qaıtalaý, jańa materıaldy túsindirý, ony júıeleý t. b. qajet bolǵanda sabaqtyń erekshe tıpi qoldanylady. Mundaı sabaqtar qurama sabaqtar dep atalady. Onyń ózine tán 2 ereksheligi bar:
1. Dıdaktıkalyq mindetterdiń azaıýy.
2. Qurylymynda 4 element (úı tapsyrmasyn qaıtalaý, materıaldy oqyp úırený, bilimdi júıeleý, úıge tapsyrma berý) bolýy.
Sońǵy ýaqytqa deıin qurama sabaqtar jetekshi oryn alyp keldi. Alaıda keıbir taqyryptardy oqyp úırenýde, jeke dıdaktıkalyq mindetterdi iske asyrýda qurama sabaqtardyń múmkindikteri jetkiliksiz boldy. Sondyqtan qurama sabaqtar tek qajet bolǵanda ǵana júrgiziledi. Qurama sabaqtyń bas kezeńderi:
1. Úı tapsyrmasyn tekserý men jańa materıaldy ıgerý úshin burynǵy ótilgendi qaıtalaý.
2. Jańa materıaldy oqyp úırený.
3. Jattyǵýlardy oryndaý.
4. Úı tapsyrmasy.
Keıde qurama sabaqtyń tıimdiligin arttyrý maqsatynda úı tapsyrmasyn tekserý sabaq sońynda, jańa materıaldy meńgerýmen biriktire júrgizilýi de múmkin. Sabaqtyń barlyq kezeńderinde bilim alýshylardyń ártúrli formadaǵy ózindik jumystary oryndalady. Oqytýdyń ártúrli ádisterin, jalpy dıdaktıkalyq áreketterdi qoldanýǵa baılanysty ár sabaq bir - birinen ózgeshelenip, qyzyqty bola túsedi. Árbir tıptiń shekarasynda kóptegen túrlerdi ereksheleýge bolady nemese sabaq túrleri varıantty týady (kınofılmderdi paıdalanýǵa baılanysty kınosabaq, teledıdar sabaǵy, synaqtar, konferensıa sabaq, t. b.). Taqyryp nemese kýrs boıynsha barlyq sabaqtar bir - birine baılanysty sabaqtar júıesin quraıdy.
Sabaqtyń maqsaty dep sabaq sońynda oqytýshynyń belgilengen nátejıege jetýin aıtady.
Jalpy pedagogıkalyq dıdaktıkalyq jáne ádistemelik maqsattar birlikte júzege asady. Jalpy pedagogıkalyq maqsat sabaqta tárbıelik jáne damytýshylyq negizde júzege asady. Dıdaktıkalyq maqsat oqý úrdisiniń árbir kezeńiniń birizdiligin anyqtap, sabaqtyń negizgi baǵytyn kórsetip beredi. Ádistemelik maqsat pánniń mazmunymen tyǵyz baılanysty. Sabaq kezeńderine baılanysty iskerlikter qalyptastyrý, bilimniń tereńdigin, ádistemelik quraldardy paıdalaný, bilim alýshylardyń qyzmetin, ony jetildirý joldaryn úıretedi. Árbir sabaqtyń mindetti kezeńderi nemese elementteri:
Kirispe (topty jumysqa uıymdastyrý, tanymdyq maqsattar qoıý)
Uıymdasqan túrde sabaqty aıaqtaý( sońǵy bólimi).
Basqa bólimderi bir sabaqta bolǵanymen, ekinshi sabaqta bolmaýyn aýyspaly bólimderi dep ataıdy.
Olar: 1) Úı jumysyn tekserý (iskerlikter men bilimdi tekserý).
2) Jańa bilimdi úıretý, bilimdi, iskerlikti qorytyndylaý jáne jetildirý.
3) Úıge tapsyrma berý.
Qazirgi dıdaktıkada sabaqtyń qurylysy – birden - bir kúrdeli jáne keleli másele. Oqytýdyń dıdaktıkalyq maqsattaryn júzege asyratyn bólimin osyǵan deıin sabaqtyń kezeńderi dep keldi. Sabaq – birneshe komponentterdi qamtıtyn asa kúrdeli júıe.
Olar mynalar:
1. Jalpy pedagogıkalyq, dıdaktıkalyq, ádistemelik maqsatty kózdeıdi.
2. Oqý materıalynyń mazmunyna qaraı bilim alýshylardyń logıkalyq - psıhologıalyq qabyldaý joldaryn eskeredi.
3. Oqý ádisteri.
4. Bilim alýshylardyń tanymdyq áreketterin, utymdy jalpy toptyq jáne jeke toptarmen oryndaýdy kózdeıdi. Óziniń mazmunyna, qurylysyna, qoldanatyn ádisterine, oqý - tárbıe maqsattaryna, damyta oqytý jaǵdaıyna baılanysty sabaq túrlishe bolady.
Sabaqtarǵa qoıylatyn qazirgi talaptar:
1. Bilim alýshylardy adamgershilikke, adaldyqqa, bolashaqtyń tabysty bolatynyna, óz kúshine sene bilýge tárbıeleý. Óziniń mazmuny, maqsaty, oqytý ádisi jóninen qazirgi bizdiń qoǵamymyzdyń talabyna saı bolýy kerek.
2. Sabaqtyń joǵarǵy ǵylymı deńgeıde bolýy. Ol baǵdarlama men oqýlyqta anyqtalǵan, ol ylǵı da jetildirip, damýyn kórsetedi. Sabaqqa iriktep alynǵan jańalyqtardy sabaqty qıyndatpaı qonymdy etip, endirip otyrý – oqytýshynyń basty mindeti.
Oqytýshynyń basty mindeti – bilim alýshylardy baǵdarlama boıynsha bilimmen, uǵymdarmen qarýlandyryp otyrý, qazirgidedeı ǵylymı túsinik berý.
3. Árbir sabaqty tárbıeleı oqytý talap etiledi. Pándi tárbıeleý oqytýyna oqý materıalyn paıdalanyp, bilim alýshylardyń dıalektıkalyq – materıalısik kózqarastaryn qalyptastyrý, ǵylymı tárbıe berý jatady, sondaı - aq qazaqstandyq patrıotızm men proletarlyq ınternasıonalızmge, ulttyq jáne ultaralyq qatynastar mádenıetine, jeke bastarynyń erekshelikterin tárbıeleýge basa nazar aýdarylady. Sabaqta materıaldyń mazmunyn baıandaýda, oqý bólmesinde jumys isteýde bilim alýshylardy izgi qasıetterge tárbıelep otyrady.
4. Qazirgi sabaqta jalpy pedagogıkalyq, dıdaktıkalyq jáne ádistemelik maqsattardyń barlyǵynda dál anyqtaýǵa tıis, sabaqtyń barlyq kezeńderi belgilengen maqsatqa jetýdi kózdeýi tıis.
5. Qazirgi sabaq damytylǵan sabaq bolýy tıis. Ol oqytýdyń damytylǵan tıpine sáıkes keledi. Oqytýshy sabaqty qalaı qursa, soǵan sáıkes ádister men oqytý tásilderin iriktep alady:
a). Oqytýdyń mazmuny men maqsatyna sáıkes keledi.
b). Tanymdyq belsendilikterin damytýǵa múmkindik beredi. Bilim alýshylardyń oılaýyn, este saqtaýyn, zertteý qabiletin damytady. Barlyq jaǵdaıda qazirgi sabaqqa problemalyq, tapqyrlyq múmkindikter týǵyzý.
6. Sabaqqa qoıylatyn asa mańyzdy talap - ózindik mazmunyn keńeıtý. Ózindik jumystardyń mazmunyn asa qarapaıym kúrdeli jumystarǵa, ásiresse zertteý jumystaryna deıin ósip otyrýy tıis.
7. Sabaqty ártúrli oqytý quraldarmen jabdyqtap, tehnıkalyq quraldardy, synaq tájirıbesin keń túrde júrgizý talap etiledi.
8. Qazirgi sabaq oqylatyn materıaldyń óndirispen, ómir tájirbıesimen tyǵyz baılanysty bolýyn kózdeıdi. Bilim alýshylar tájirbıe arqyly emes óndiristik jaǵdaılarmen tanystyrylyp kásiptik baǵdarǵa beıimdelip qurylýǵa tıis.
9. Teorıa sabaǵyndaǵy pán aralyq baılanystardyń mazmunyn keńeıtý kerek (fızıka, bıologıa, matematıka, hımıa, t. b.). Ol bilim alýshylardyń dúnıetanymdyq kózqarasyn damytady.
10. Teorıa sabaǵynda ujymdyq jáne jeke toptarmen oqytý formasynyń tıimdi úılestigi.
Ujymdyq oqytý kópshilik toptarda qyzyǵýshylyq týǵyzady. Bilim alýshylardyń daıyndyǵyna baılanysty jeke ózindik jumystar olardyń daıyndyǵy men damýyn
úılestiredi. Toptyq oqytý jumystary ózara bir - birine járdemdesýge kómektesedi.
11. Qazirgi sabaqtar negizgi dıdaktıkalyq maqsattarǵa baǵynady. Sabaqta árbir mınýtty tıimdi paıdalaný talap etiledi.
12. Sabaqtyń asa mańyzdy talaby - bilim alýshylardyń bilimine, praktıkalyq isterine únemi baqylaý jasap otyrý.
13. Qazirgi teorıa sabaǵy oqytý úrdisiniń optımızasıa ıdeıalaryna saı bolýy kerek. Onda oqytýshy oqý - quraldaryn, oqytý ádisterin, sabaq qurylysynyń - varıanttaryn, jumys
tıimdiligin, bilim alýshylardyń belsendiligin arttyrýdy kózdeıdi.
14. Sabaqta jumys isteýge qolaıly jaǵdaı týǵyzylýy tıis. Sabaq oqý materıalynyń mazmunyna, oqý - tárbıe maqsattaryna sáıkes qazirgi talaptardy basshylyqqa alyp, bilim alýshylardyń tanymdyq is - áreketterin uıymdastyratyndaı ujymdyq, jeke jáne toptar boıynsha oqytý formalaryn sheberlikpen júzege asyratyndaı qurylýy tıis. Frontaldy jumys - ujymdyq jumys, barlyq jaǵdaıda da frontaldy jumystarda oqytýshy búkil top bilim alýshylaryna qıyndyǵy birdeı jumystardy bir ýaqytta oryndaýdy tapsyrady. Bilim alýshylardy top boıynsha nemese jekelep oqytý sıpatyn saralap otyrady.
Ony uıymdastyrýdyń eki formasy bar:
1). Bilim alýshylardyń tehnologıalyq erekshelikterine sáıkes toptarǵa bólý jáne tıimdilikti paıdalanyp oqytý, ony uıymdastyrýdyń óz betinshe ózindik jumystary oryndalady.
2). Toptyq formadaǵy oqytýda oqytýshy bilim alýshylardy jeke toptarǵa bóledi, soǵan sáıkes tapsyrmalar beredi. Toptardyń quramy ózgerip otyrady. Árbir bilim alýshy tapsyrmanyń belgili bóligin oryndaıdy. Oqytýdyń jeke formasynda da árbir bilim alýshy ózinshe tapsyrma alady, ony oryndaǵany týraly esep beredi.
İİİ. Qorytyndy:
Oqý materıalynyń mazmuny men erekshelikterine, dıdaktıkalyq maqsattarǵa, júıedegi sabaqtyń ornyna, bilim alýshylardyń daıyndyǵyna sáıkes, oqytýshy sabaq tıpterin tańdap alady. Mysaly: taqyryptyń birinshi sabaǵy jańa bilimdi meńgerý sabaǵy bolýy múmkin. Taqyrypty oqý kezinde baǵdarlamalyq bilimdi bilim alýshylar arqyly ony bekitý jáne jetildirýge týra keledi, ol jaǵdaıda sabaq belgili tıpke aınalady. Taqyryptyń sońynda oqytýshy teorıalyq sabaqty paıdalanyp, bilimdi qorytyndylaý jáne júıeleý sabaǵyn ótkizedi. Taqyryp baqylaý - esepke alý sabaǵymen aıaqtalady, onda bilim alýshynyń bilimi men iskerligine mán beriledi.
Sabaqta oqytýdyń barlyq formasynda tıimdi nátıjege jetý úshin bir formadan ekinshi formaǵa aýysyp otyrý kózdeledi. Jańa sabaqtyń materıalyn oqyp úırený ujymdy júrgiziledi (áńgime, túsindirý, dáris). Al jekeleı oqytý baǵdarlamalanǵan qural boıynsha júrgiziledi. Oqytýdyń osyndaı formalary bilim alýshylardyń belsendiligin, óz betinshe izdenýin, jan - jaqty damýyn, tanym qabiletin arttyrady.
Súıeýova Balhash Esjanqyzy
Taqyryp: Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar
Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar (qurama sabaqtar) sabaqtyń bul tıpinde bilim alýshylar tek jańa materıaldy oqyp qana qoımaıdy, arnaıy bólingen ýaqytta ony bekitedi jáne jetildiredi, aldyńǵy sabaqta alǵan bilimderin, iskerlikterin tekseredi.
Taqyryby: Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar
(qurama sabaqtar).
Jospary: I. Kirispe.
II. Negizgi bólim: 1. Qurama sabaqtardyń erekshelikteri.
2. Qurama sabaqtardyń basty kezeńderi.
3. Qurama sabaqtardyń maqsaty men qurylysy.
4. Qurama sabaqtarǵa qoıylatyn qazirgi talaptar.
III. Qorytyndy.
I. Kirispe:
Ártúrli ádister men kórneki quraldardy paıdalanyp júrgiziletin aralas sabaqtar (qurama sabaqtar) sabaqtyń bul tıpinde bilim alýshylar tek jańa materıaldy oqyp qana qoımaıdy, arnaıy bólingen ýaqytta ony bekitedi jáne jetildiredi, aldyńǵy sabaqta alǵan bilimderin, iskerlikterin tekseredi. Aralas (qurama) tıpti sabaqtardy negizinen 4 bólikke bólýge bolady:
1. Bilim alýshylardyń bilimin jáne iskerligin tekserý.
2. Jańa materıaldy oqý (úırený), túsindirý.
3. Alǵan bilimdi, iskerlikti bekitý, jetildirý
4. Úıge tapsyrma berý.
II. Negizgi bólim:
Qurama sabaq (kombınasıalyq sabaq): Oqý úrdisinde birneshe dıdaktıkalyq mindetterdi keshendi túrde sheshýge týra kelgende, mysaly, úı tapsyrmasyn tekserý men ótken materıaldardy qaıtalaý, jańa materıaldy túsindirý, ony júıeleý t. b. qajet bolǵanda sabaqtyń erekshe tıpi qoldanylady. Mundaı sabaqtar qurama sabaqtar dep atalady. Onyń ózine tán 2 ereksheligi bar:
1. Dıdaktıkalyq mindetterdiń azaıýy.
2. Qurylymynda 4 element (úı tapsyrmasyn qaıtalaý, materıaldy oqyp úırený, bilimdi júıeleý, úıge tapsyrma berý) bolýy.
Sońǵy ýaqytqa deıin qurama sabaqtar jetekshi oryn alyp keldi. Alaıda keıbir taqyryptardy oqyp úırenýde, jeke dıdaktıkalyq mindetterdi iske asyrýda qurama sabaqtardyń múmkindikteri jetkiliksiz boldy. Sondyqtan qurama sabaqtar tek qajet bolǵanda ǵana júrgiziledi. Qurama sabaqtyń bas kezeńderi:
1. Úı tapsyrmasyn tekserý men jańa materıaldy ıgerý úshin burynǵy ótilgendi qaıtalaý.
2. Jańa materıaldy oqyp úırený.
3. Jattyǵýlardy oryndaý.
4. Úı tapsyrmasy.
Keıde qurama sabaqtyń tıimdiligin arttyrý maqsatynda úı tapsyrmasyn tekserý sabaq sońynda, jańa materıaldy meńgerýmen biriktire júrgizilýi de múmkin. Sabaqtyń barlyq kezeńderinde bilim alýshylardyń ártúrli formadaǵy ózindik jumystary oryndalady. Oqytýdyń ártúrli ádisterin, jalpy dıdaktıkalyq áreketterdi qoldanýǵa baılanysty ár sabaq bir - birinen ózgeshelenip, qyzyqty bola túsedi. Árbir tıptiń shekarasynda kóptegen túrlerdi ereksheleýge bolady nemese sabaq túrleri varıantty týady (kınofılmderdi paıdalanýǵa baılanysty kınosabaq, teledıdar sabaǵy, synaqtar, konferensıa sabaq, t. b.). Taqyryp nemese kýrs boıynsha barlyq sabaqtar bir - birine baılanysty sabaqtar júıesin quraıdy.
Sabaqtyń maqsaty dep sabaq sońynda oqytýshynyń belgilengen nátejıege jetýin aıtady.
Jalpy pedagogıkalyq dıdaktıkalyq jáne ádistemelik maqsattar birlikte júzege asady. Jalpy pedagogıkalyq maqsat sabaqta tárbıelik jáne damytýshylyq negizde júzege asady. Dıdaktıkalyq maqsat oqý úrdisiniń árbir kezeńiniń birizdiligin anyqtap, sabaqtyń negizgi baǵytyn kórsetip beredi. Ádistemelik maqsat pánniń mazmunymen tyǵyz baılanysty. Sabaq kezeńderine baılanysty iskerlikter qalyptastyrý, bilimniń tereńdigin, ádistemelik quraldardy paıdalaný, bilim alýshylardyń qyzmetin, ony jetildirý joldaryn úıretedi. Árbir sabaqtyń mindetti kezeńderi nemese elementteri:
Kirispe (topty jumysqa uıymdastyrý, tanymdyq maqsattar qoıý)
Uıymdasqan túrde sabaqty aıaqtaý( sońǵy bólimi).
Basqa bólimderi bir sabaqta bolǵanymen, ekinshi sabaqta bolmaýyn aýyspaly bólimderi dep ataıdy.
Olar: 1) Úı jumysyn tekserý (iskerlikter men bilimdi tekserý).
2) Jańa bilimdi úıretý, bilimdi, iskerlikti qorytyndylaý jáne jetildirý.
3) Úıge tapsyrma berý.
Qazirgi dıdaktıkada sabaqtyń qurylysy – birden - bir kúrdeli jáne keleli másele. Oqytýdyń dıdaktıkalyq maqsattaryn júzege asyratyn bólimin osyǵan deıin sabaqtyń kezeńderi dep keldi. Sabaq – birneshe komponentterdi qamtıtyn asa kúrdeli júıe.
Olar mynalar:
1. Jalpy pedagogıkalyq, dıdaktıkalyq, ádistemelik maqsatty kózdeıdi.
2. Oqý materıalynyń mazmunyna qaraı bilim alýshylardyń logıkalyq - psıhologıalyq qabyldaý joldaryn eskeredi.
3. Oqý ádisteri.
4. Bilim alýshylardyń tanymdyq áreketterin, utymdy jalpy toptyq jáne jeke toptarmen oryndaýdy kózdeıdi. Óziniń mazmunyna, qurylysyna, qoldanatyn ádisterine, oqý - tárbıe maqsattaryna, damyta oqytý jaǵdaıyna baılanysty sabaq túrlishe bolady.
Sabaqtarǵa qoıylatyn qazirgi talaptar:
1. Bilim alýshylardy adamgershilikke, adaldyqqa, bolashaqtyń tabysty bolatynyna, óz kúshine sene bilýge tárbıeleý. Óziniń mazmuny, maqsaty, oqytý ádisi jóninen qazirgi bizdiń qoǵamymyzdyń talabyna saı bolýy kerek.
2. Sabaqtyń joǵarǵy ǵylymı deńgeıde bolýy. Ol baǵdarlama men oqýlyqta anyqtalǵan, ol ylǵı da jetildirip, damýyn kórsetedi. Sabaqqa iriktep alynǵan jańalyqtardy sabaqty qıyndatpaı qonymdy etip, endirip otyrý – oqytýshynyń basty mindeti.
Oqytýshynyń basty mindeti – bilim alýshylardy baǵdarlama boıynsha bilimmen, uǵymdarmen qarýlandyryp otyrý, qazirgidedeı ǵylymı túsinik berý.
3. Árbir sabaqty tárbıeleı oqytý talap etiledi. Pándi tárbıeleý oqytýyna oqý materıalyn paıdalanyp, bilim alýshylardyń dıalektıkalyq – materıalısik kózqarastaryn qalyptastyrý, ǵylymı tárbıe berý jatady, sondaı - aq qazaqstandyq patrıotızm men proletarlyq ınternasıonalızmge, ulttyq jáne ultaralyq qatynastar mádenıetine, jeke bastarynyń erekshelikterin tárbıeleýge basa nazar aýdarylady. Sabaqta materıaldyń mazmunyn baıandaýda, oqý bólmesinde jumys isteýde bilim alýshylardy izgi qasıetterge tárbıelep otyrady.
4. Qazirgi sabaqta jalpy pedagogıkalyq, dıdaktıkalyq jáne ádistemelik maqsattardyń barlyǵynda dál anyqtaýǵa tıis, sabaqtyń barlyq kezeńderi belgilengen maqsatqa jetýdi kózdeýi tıis.
5. Qazirgi sabaq damytylǵan sabaq bolýy tıis. Ol oqytýdyń damytylǵan tıpine sáıkes keledi. Oqytýshy sabaqty qalaı qursa, soǵan sáıkes ádister men oqytý tásilderin iriktep alady:
a). Oqytýdyń mazmuny men maqsatyna sáıkes keledi.
b). Tanymdyq belsendilikterin damytýǵa múmkindik beredi. Bilim alýshylardyń oılaýyn, este saqtaýyn, zertteý qabiletin damytady. Barlyq jaǵdaıda qazirgi sabaqqa problemalyq, tapqyrlyq múmkindikter týǵyzý.
6. Sabaqqa qoıylatyn asa mańyzdy talap - ózindik mazmunyn keńeıtý. Ózindik jumystardyń mazmunyn asa qarapaıym kúrdeli jumystarǵa, ásiresse zertteý jumystaryna deıin ósip otyrýy tıis.
7. Sabaqty ártúrli oqytý quraldarmen jabdyqtap, tehnıkalyq quraldardy, synaq tájirıbesin keń túrde júrgizý talap etiledi.
8. Qazirgi sabaq oqylatyn materıaldyń óndirispen, ómir tájirbıesimen tyǵyz baılanysty bolýyn kózdeıdi. Bilim alýshylar tájirbıe arqyly emes óndiristik jaǵdaılarmen tanystyrylyp kásiptik baǵdarǵa beıimdelip qurylýǵa tıis.
9. Teorıa sabaǵyndaǵy pán aralyq baılanystardyń mazmunyn keńeıtý kerek (fızıka, bıologıa, matematıka, hımıa, t. b.). Ol bilim alýshylardyń dúnıetanymdyq kózqarasyn damytady.
10. Teorıa sabaǵynda ujymdyq jáne jeke toptarmen oqytý formasynyń tıimdi úılestigi.
Ujymdyq oqytý kópshilik toptarda qyzyǵýshylyq týǵyzady. Bilim alýshylardyń daıyndyǵyna baılanysty jeke ózindik jumystar olardyń daıyndyǵy men damýyn
úılestiredi. Toptyq oqytý jumystary ózara bir - birine járdemdesýge kómektesedi.
11. Qazirgi sabaqtar negizgi dıdaktıkalyq maqsattarǵa baǵynady. Sabaqta árbir mınýtty tıimdi paıdalaný talap etiledi.
12. Sabaqtyń asa mańyzdy talaby - bilim alýshylardyń bilimine, praktıkalyq isterine únemi baqylaý jasap otyrý.
13. Qazirgi teorıa sabaǵy oqytý úrdisiniń optımızasıa ıdeıalaryna saı bolýy kerek. Onda oqytýshy oqý - quraldaryn, oqytý ádisterin, sabaq qurylysynyń - varıanttaryn, jumys
tıimdiligin, bilim alýshylardyń belsendiligin arttyrýdy kózdeıdi.
14. Sabaqta jumys isteýge qolaıly jaǵdaı týǵyzylýy tıis. Sabaq oqý materıalynyń mazmunyna, oqý - tárbıe maqsattaryna sáıkes qazirgi talaptardy basshylyqqa alyp, bilim alýshylardyń tanymdyq is - áreketterin uıymdastyratyndaı ujymdyq, jeke jáne toptar boıynsha oqytý formalaryn sheberlikpen júzege asyratyndaı qurylýy tıis. Frontaldy jumys - ujymdyq jumys, barlyq jaǵdaıda da frontaldy jumystarda oqytýshy búkil top bilim alýshylaryna qıyndyǵy birdeı jumystardy bir ýaqytta oryndaýdy tapsyrady. Bilim alýshylardy top boıynsha nemese jekelep oqytý sıpatyn saralap otyrady.
Ony uıymdastyrýdyń eki formasy bar:
1). Bilim alýshylardyń tehnologıalyq erekshelikterine sáıkes toptarǵa bólý jáne tıimdilikti paıdalanyp oqytý, ony uıymdastyrýdyń óz betinshe ózindik jumystary oryndalady.
2). Toptyq formadaǵy oqytýda oqytýshy bilim alýshylardy jeke toptarǵa bóledi, soǵan sáıkes tapsyrmalar beredi. Toptardyń quramy ózgerip otyrady. Árbir bilim alýshy tapsyrmanyń belgili bóligin oryndaıdy. Oqytýdyń jeke formasynda da árbir bilim alýshy ózinshe tapsyrma alady, ony oryndaǵany týraly esep beredi.
İİİ. Qorytyndy:
Oqý materıalynyń mazmuny men erekshelikterine, dıdaktıkalyq maqsattarǵa, júıedegi sabaqtyń ornyna, bilim alýshylardyń daıyndyǵyna sáıkes, oqytýshy sabaq tıpterin tańdap alady. Mysaly: taqyryptyń birinshi sabaǵy jańa bilimdi meńgerý sabaǵy bolýy múmkin. Taqyrypty oqý kezinde baǵdarlamalyq bilimdi bilim alýshylar arqyly ony bekitý jáne jetildirýge týra keledi, ol jaǵdaıda sabaq belgili tıpke aınalady. Taqyryptyń sońynda oqytýshy teorıalyq sabaqty paıdalanyp, bilimdi qorytyndylaý jáne júıeleý sabaǵyn ótkizedi. Taqyryp baqylaý - esepke alý sabaǵymen aıaqtalady, onda bilim alýshynyń bilimi men iskerligine mán beriledi.
Sabaqta oqytýdyń barlyq formasynda tıimdi nátıjege jetý úshin bir formadan ekinshi formaǵa aýysyp otyrý kózdeledi. Jańa sabaqtyń materıalyn oqyp úırený ujymdy júrgiziledi (áńgime, túsindirý, dáris). Al jekeleı oqytý baǵdarlamalanǵan qural boıynsha júrgiziledi. Oqytýdyń osyndaı formalary bilim alýshylardyń belsendiligin, óz betinshe izdenýin, jan - jaqty damýyn, tanym qabiletin arttyrady.
You Might Also Like
