InfoHub Logo

Kún kúlimdep turǵan jaz kúniniń biri bolatyn. Gýrevtegi óner basqarmasynyń bastyǵy Ańdamasovtyn kabınetiniń esigi jaı ǵana tyqyldady.

— Kirińiz. — dedi sypaıygershilik kórsete qalǵan Ańdamasov.

Syp-sypaıy kıingen, jylpostaý jigit kabınetke kirdi de, bosaǵaǵa múláıimsip tura qaldy. Keıde ańqaý bastyqtar aferısterdiń osyndaı jasandy minezin naǵyz «qyz minez» osy dep qalatyny bar-dy. Ańdamasov ol syzyla túsken saıyn, kishipeıildilik jasaǵan bolyp, ornynan atyp turyp, «sypaıy» jigittiń qolyn aldy. Ol da mádenıetti túrde amandasa biletin bolyp shyqty. Basy aıaǵyna jetkenshe ıilip tájim etti. Neshe aıtqanmen Ańdamasov ónerdiń tóńiregin jaǵalap júrgen adam emes pe, mynaý eger qyzmetker bolsa, artıs bolý kerek dep uqty. Birneshe ret qıylyp otyrýyn surap Ańdamasov jaıylyp jastyq, ıilip tósek bolǵan soń ǵana sypaıy jigitińiz kresloǵa qısaıyp áńgimesin bastaı berdi.

— Qyzmet izdeı kelip edim, mamandyǵym drama teatrynyń akterlyǵy. Teatrlarda Iagonyń, Jantyqtyń, Bekejannyń rolderin oınaı alamyn, tipti batyrlyq rolderden de quralaqan emespin. Jaǵdaı jasańyz eki ezýim kópirship baqsynyń rolin de kelistirip oınap kóremin, — dep tyndy jylpos jigit.

Sózdiń aıaǵynda ol oblystaǵy bir úlken adamnyń atyn atap, sol kisiden sizge sálem dep qoıyp edi, burynǵy burynǵy ma, Ańdamasov tabanyn qoıyp, aıaǵynyń ushymen júre bastady. Óıtpegende qaıtsin. Myna jigittiń sońǵy sózi salmaqty. Eger qıtyqtan sıtyq taýyp aǵasyna jamandap baryp júrse... Odan da ólim jaqsy emes pe? Jaqsy, adamdarǵa jaǵympazdana bilý kerek qoı. Tipti olaı istemegenniń ózinde mynaý jylpos jigit kórinedi, onyń ústine ózi akter, aýyzy jeńil bolyp tóreshil adam eken dep taratyp jiberse «er jigitke meshkeı degen ataq jaqsy emes» degendeı, bul da jaqsy ma? :

Ańdamasov shuǵyl tapsyrma berip, oblystyq drama teatrynyń ýaqytsha dırektory Jaqabaıdy shaqyryp aldy.

— Myna jigit Tashkenttegi artıser daıarlaıtyn ınstıtýtta oqyǵan, teorıalyq bilimi bar, tańdaýly adam. Osyndaı kadrlardan kolǵa túskende aırylyp qalmaı ornalastyra qoıý kerek,— dedi Ańdamasov.

— Aldymen bul jigitpen tolyq tanysalyq, dokýmentterin kóreıik,— dedi Jaqabaı.

— Men aıttym ǵoı, menen artyq ne dokýment kerek saǵan,— dep Andamasov Jaqabaıdy jekip tastap edi, ózi ýaqytsha dırektor bolǵan soń ba, Jaqabaı seskenińkirep qaldy. Ásirese oǵan qatty tıgen oblystaǵy úlken adamnyń atynyń atalýy. Jaqabaı jym boldy.

Erteńine keshegi Ańdamasovtyń aldynda otyrǵan jylpos jigit Hamzıev teatrdyń beldi artısi bolyp shyǵa keldi. Sypaıy jigittiń naǵyz sumpaıy jigit ekenin bilmeı, Ańdamasov ony jer-kókke syıǵyzbaı maqtaı berdi. Jaqabaı ekeýi Hamzıevti jeksenbi saıyn kezek-kezek qonaqqa shaqyryp, Gýrevtiń kóshesinde qoltyqtady da júrdi.

Az kúnnen keıin-aq Hamzıevtin ónerden habary joq ekeni bilinip qaldy. Ańdamasovtyn teorıalyq bilimi jetkilikti akteri Stanıslavskııdiń kim ekenin de bilmeıtin bolyp shyqty. Oblystyq teatrdyń akteri Hamzıevtiń ústinen qaıta-qaıta shaǵymdar túsirdi. Oǵan qulaq asqan. Andamasov joq, aryzdy shkafynda saqtap otyra berdi.

Óstip júrgende kenet akterińiz joǵalyp ketti.

Úsh aı ótken soń Gýrevte Hamzıevtiń tóbesi jylt ete tústi. Akterińiz bul joly dárigerlik rolge boıanyp, densaýlyq saqtaý bólimine Úreıǵalıevke keldi. Ol da Hamzıevti qushaq jaıa qarsy aldy. «Asatpaı jatyp quldyq Deıdi» degenniń keri kelgenin kórdińiz be?

— Qosh keldińiz, — deıdi ol.

— Medısına ınstıtýtynyń tórt qursyn bitirdim, óz mamandyǵym boıynsha qyzmet istegim keledi, — dedi Hamzıev.

— Siz sıaqty joǵary bilimdi adam bizge bylaı kerek, — dep Úreıǵalıev qolyn keńirdegine bir aparyp qoıdy. Úreıǵalıev bul joly erekshe jumsaqtyq kórsetti. Shamasy oblystyń úlken adamynyń aty atalýy buǵan da zor áser etken bolýy kerek. Áste ol tórt kýrsty kúr aýzymen aıta salǵan Hamzıev turmaq, on alty jyl oqyǵan shyn dárigerlerdi de qalaǵa ornalastyra qoımaıtyn. Al Hamzıev qalanyń qaq ortasyndaǵy munaıshylar emhanasynyń jedel járdem kórsetetin dárigeri bolyp taǵaıyndaldy.

— Kóp uzamaı-aq Hamzıev syryn alǵyzyp qoıdy. Úreıǵalıevtiń maqtaýly dárigeriniń nashatyrly spırtten basqa da biler dárisi bolmaı shyqty. Munaıshylar emhanasynyń dárigeri, basshylary Hamzıev týraly qatal-qatal hattar jazdy. Amal ne, Úreıǵalıev bul aryzǵa ósek dep qana qarady. İs uzaqqa sozyldy. Muny Hamzıev te tıimdi paıdalandy. İs shıelenisip, sheshilýge shektelip, jóneldemege kelgende Hamzıev Gýrevte joq bolyp shyqty.

Bir kúni tonyn aınaldyryp kıip Hamzıev oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń bastyǵy Aqańa keldi.

— Tashkentte zootehnıkalyq ınstıtýtty bitirdim...

Buıryq berildi. Hamzıev Shevchenko aýdandyq aýyl sharýashylyq bóliminiń bas zootehnıgi bolyp belgilendi. Asyǵa kútken buıryq, aferıstiń qolyna tıýi muń eken, kóńili teńizdeı tolqyp, qoly shyǵyp júre berdi. Ol motorly qaıyqqa minip, Shevchenko aýdany qaıdasyń dep Kaspıı teńizi ústinde zyrǵyp bara jatty. Alǵa attaǵan saıyn onyń qyzmeti ózgere berdi.

Keme ústinde Hamzıev Saýda mınıstrliginiń tergeý jumysymen júrgen ókili bolyp, ókimin júrgize tústi.

— Magazınderge soǵa júrińiz, — dedi ol keme kapıtanyn shaqyryp alyp.

Keme Peshnoı jarty aralyndaǵy magazınge keldi. Sóıtip Hamzıev qoınynan qushaq-qushaq mór basylǵan qaǵaz kórsetip, ózin saýda tergeýshisi dep tanystyrdy. Magazınnen birneshe júz somnyń zatyn alyp, esebin Saýda mınıstrligine jiberersiz deı saldy.

Shevchenko aýdanyna kelgen soń Hamzıev kolhozdarǵa shyǵyp, júrgen jerinen bas jep, bata oqyp, ondaı-mundaıdy da býynshaq-túıinshek etip alyp, qaıtyp kelip júrdi. Mańǵystaý aýdanymen de qatynas jasady.

Sóıtip másele shıelenisip, beti ashyla bastaǵanda Hamzıev zym-zıa joq bolyp shyqty. Barmaǵyn tistep ashyqaýyzdar otyrdy.

1953

---