Aınalamyzdaǵy dybystyq qubylystar
Aınalamyzdaǵy dybystyq qubylystar
Jaratylystaný 5 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Aınalamyzdaǵy dybystyq qubylystardy ajyratý, deneniń terbelý, úıkelý, syǵylý jáne t. b. jaǵdaılar arqyly dybystyń shyǵyp jatqandyǵyn oqýshylarǵa túsindirý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oıyn jan - jaqty damytý
Tárbıelilik: Oqýshylardy uqyptylyqqa, ádeptilikke mektepte jaı sóıleýge, shýlamaýǵa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis tásilderi: Túsindirý, mysaldar keltirý
Sabaqtyń kórnekiligi: dombyra, shar, mýzyka, t. b.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi:
a) Oqýshylarmen sálemdesý
á) Oqýshylar nazaryn sabaqqa aýdarý
b) Oqýshylardy túgendeý
Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Jylý degenimiz ne?
2. Jylýdyń qandaı túrleri bar?
3. Jylýdy nemen ólsheımiz?
4. Aýany qyzdyrǵanda kólemi qalaı ózgeredi?
5. Jylýdy ne jaqsy ótkizedi?
6. Aerozoldi nege jyly jerde saqtaýǵa bolmaıdy?
Jańa sabaq:
Halqymyzda mynadaı bir naqyl sóz bar. «Júz ret estigenshe, bir ret kórgeniń artyq». Buǵan bizderdiń tolyq kelispeıtinimiz, dybystyń alýan túrlerin estý arqyly qorshaǵan ortanyń ózine tán ereksheligin bilemiz.
Tabıǵat kóptegen dybystardan turady. Adamdardyń daýsy, kustardyń saıraǵan áni, jeldiń gýili, saǵattyń soǵýy, kólikterdiń dybysy jáne basqa tolyp jatqan dybystar bolady. Bolyp jatqan oqıǵalardy anyqtap - bilýdiń negizgi habarshysy dybys.
Dybys degenimiz ne? Nege biz ony estımiz jáne ol qaıdan shyǵady? Onyń kózi denelerdiń nemese onyń bir bóliginiń terbelý, úıkelý, syǵylý jáne t. b. jaǵdaılar arqyly dybysty shyǵarýy. Terbelý arqyly qońyraý soǵylady. Úıkelisten jeldiń, adamnyń júrgendigin anyqtaımyz. Mysalǵa, dombyranyń daýysy pernelerdi joǵary - tómen shertýdiń nátıjesinde shyǵady. Kez kelgen deneni qozǵalysqa túsirý arqyly onyń dybysyn estýge bolady.
Qulaqty sirińkemen jáne taǵy basqa úshkir nárselermen tazalaýǵa bolmaıdy. Ol úshin dúkenderde arnaıy ushyna maqta oratylǵan plas¬massa taıaqshalarmen ne bolmasa sirińkege maqta orap, qulaqtyń ishindegi juqa perdeni tesip almaı tazalaý qajet. Sonymen birge qatty aıqaı - shýdan saqtaný kerek (magnıtofon, teledıdar, qala jáne zaýyt - fabrıkalardyń shýyly). Taýda estiletin jańǵyryq ta dybystyń bógetten shaǵylý nátıjesi bolyp tabylady.
Jańǵyryq — qandaı da bir kedergiden shaǵylǵan jáne bastapqy taralǵan ornyna qaıta oralǵan dybys tolqyndary.
Dybys kedergilerden shaǵyla otyryp, baqylaýshyǵa sál kidirip jetedi. Shaǵylǵan dybysty biz dybys kózi men kedergi arasyndaǵy qashyqtyqty dybys tolqyndary eki ret (dybys kózinen kedergige jetýi jáne qaıtyp oralýy) júrip ótken kezde estımiz. Shaǵylǵan dybystyń barlyǵyn biz jańǵyryq retinde qabyldaı bermeıdi ekenbiz. Adam qulaǵy alǵashqy dybys pen shaǵylǵan dybysty jeke - jeke qabyldaǵan kezde ǵana jańǵyryq paıda bolady. Bul eki dybystyń qabyldaný ýaqytynyń arasy 0, 1 s - tan kem bolmaǵan kezde ǵana dybystar jeke - jeke qabyldanady eken. Budan biz jańǵyryqty dybys kezi men bógettiń arasy edáýir alys bolǵan kezde ǵana estı alatynymyz baıqalady.
Sabaqty bekitý:
1. Dybys degenimiz ne?
2. Dybys qaıdan shyǵady?
3. Qatty shý adam aǵzasyna qalaı áser etedi?
4. Dybys degenimiz ne?
5. Nege biz ony estımiz jáne ol qaıdan shyǵady?
Qorytyndy:
Sonymen adamnyń esti qabiletin jaqsartý úshin jaqsy jáne daýsy jaı shyǵyp turǵan mýzyka tyńdaý kerek ekendigin bildik mýzykalyq aspaptarda oınaǵan paıdaly. Tabıǵat aıasynda qustardyń, janýarlardyń daýsyn tyńdap olardy ajyrata bilgen durys.
Úı tapsyrmasy:
1. Kitapta kórsetilgen tájirıbelerdi oryndaý.
Almaty qalasy, Almaly aýdany,
№147 gımnazıasynyń geografıa páni muǵalimi
Kerımsheeva Bereke Ryskazıevna
Jaratylystaný 5 synyp
Sabaqtyń maqsaty: Aınalamyzdaǵy dybystyq qubylystardy ajyratý, deneniń terbelý, úıkelý, syǵylý jáne t. b. jaǵdaılar arqyly dybystyń shyǵyp jatqandyǵyn oqýshylarǵa túsindirý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oıyn jan - jaqty damytý
Tárbıelilik: Oqýshylardy uqyptylyqqa, ádeptilikke mektepte jaı sóıleýge, shýlamaýǵa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis tásilderi: Túsindirý, mysaldar keltirý
Sabaqtyń kórnekiligi: dombyra, shar, mýzyka, t. b.
Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi:
a) Oqýshylarmen sálemdesý
á) Oqýshylar nazaryn sabaqqa aýdarý
b) Oqýshylardy túgendeý
Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. Jylý degenimiz ne?
2. Jylýdyń qandaı túrleri bar?
3. Jylýdy nemen ólsheımiz?
4. Aýany qyzdyrǵanda kólemi qalaı ózgeredi?
5. Jylýdy ne jaqsy ótkizedi?
6. Aerozoldi nege jyly jerde saqtaýǵa bolmaıdy?
Jańa sabaq:
Halqymyzda mynadaı bir naqyl sóz bar. «Júz ret estigenshe, bir ret kórgeniń artyq». Buǵan bizderdiń tolyq kelispeıtinimiz, dybystyń alýan túrlerin estý arqyly qorshaǵan ortanyń ózine tán ereksheligin bilemiz.
Tabıǵat kóptegen dybystardan turady. Adamdardyń daýsy, kustardyń saıraǵan áni, jeldiń gýili, saǵattyń soǵýy, kólikterdiń dybysy jáne basqa tolyp jatqan dybystar bolady. Bolyp jatqan oqıǵalardy anyqtap - bilýdiń negizgi habarshysy dybys.
Dybys degenimiz ne? Nege biz ony estımiz jáne ol qaıdan shyǵady? Onyń kózi denelerdiń nemese onyń bir bóliginiń terbelý, úıkelý, syǵylý jáne t. b. jaǵdaılar arqyly dybysty shyǵarýy. Terbelý arqyly qońyraý soǵylady. Úıkelisten jeldiń, adamnyń júrgendigin anyqtaımyz. Mysalǵa, dombyranyń daýysy pernelerdi joǵary - tómen shertýdiń nátıjesinde shyǵady. Kez kelgen deneni qozǵalysqa túsirý arqyly onyń dybysyn estýge bolady.
Qulaqty sirińkemen jáne taǵy basqa úshkir nárselermen tazalaýǵa bolmaıdy. Ol úshin dúkenderde arnaıy ushyna maqta oratylǵan plas¬massa taıaqshalarmen ne bolmasa sirińkege maqta orap, qulaqtyń ishindegi juqa perdeni tesip almaı tazalaý qajet. Sonymen birge qatty aıqaı - shýdan saqtaný kerek (magnıtofon, teledıdar, qala jáne zaýyt - fabrıkalardyń shýyly). Taýda estiletin jańǵyryq ta dybystyń bógetten shaǵylý nátıjesi bolyp tabylady.
Jańǵyryq — qandaı da bir kedergiden shaǵylǵan jáne bastapqy taralǵan ornyna qaıta oralǵan dybys tolqyndary.
Dybys kedergilerden shaǵyla otyryp, baqylaýshyǵa sál kidirip jetedi. Shaǵylǵan dybysty biz dybys kózi men kedergi arasyndaǵy qashyqtyqty dybys tolqyndary eki ret (dybys kózinen kedergige jetýi jáne qaıtyp oralýy) júrip ótken kezde estımiz. Shaǵylǵan dybystyń barlyǵyn biz jańǵyryq retinde qabyldaı bermeıdi ekenbiz. Adam qulaǵy alǵashqy dybys pen shaǵylǵan dybysty jeke - jeke qabyldaǵan kezde ǵana jańǵyryq paıda bolady. Bul eki dybystyń qabyldaný ýaqytynyń arasy 0, 1 s - tan kem bolmaǵan kezde ǵana dybystar jeke - jeke qabyldanady eken. Budan biz jańǵyryqty dybys kezi men bógettiń arasy edáýir alys bolǵan kezde ǵana estı alatynymyz baıqalady.
Sabaqty bekitý:
1. Dybys degenimiz ne?
2. Dybys qaıdan shyǵady?
3. Qatty shý adam aǵzasyna qalaı áser etedi?
4. Dybys degenimiz ne?
5. Nege biz ony estımiz jáne ol qaıdan shyǵady?
Qorytyndy:
Sonymen adamnyń esti qabiletin jaqsartý úshin jaqsy jáne daýsy jaı shyǵyp turǵan mýzyka tyńdaý kerek ekendigin bildik mýzykalyq aspaptarda oınaǵan paıdaly. Tabıǵat aıasynda qustardyń, janýarlardyń daýsyn tyńdap olardy ajyrata bilgen durys.
Úı tapsyrmasy:
1. Kitapta kórsetilgen tájirıbelerdi oryndaý.
Almaty qalasy, Almaly aýdany,
№147 gımnazıasynyń geografıa páni muǵalimi
Kerımsheeva Bereke Ryskazıevna
You Might Also Like
