InfoHub Logo

Otarshyldyq qysymdaǵy qazaqtyń ulttyq sanasyn oıatýǵa yqpal etip, halqymyzdyń saıası jáne rýhanı ilgerileý jolynda meılinshe qajetti  máselelerdi ótkir kótergen alǵashqy jýrnal «Aıqap» gazeti bolsa, tutastaı jalpy ulttyń yqylaspen oqıtyn basylymynyń biri «Qazaq» gazeti bolǵan edi.Degenmen, maqsatqa jetý joldarynyń ártúrli bolyp saı kelmeýinen bolar, keıbir máselelerde pikir alalyǵy kezdespeı qalyp jatqan desedi. Biraq, bul maqsattyń bóten bolǵandyǵynan emes, baǵyttyń aıqyn bolýynan dep bilemin. Bir atap óterligi, qansha talas-tartys bolýyna qaramastan, eki basylymda biriniń sózin ekinshisi qaıtalap, birine- biri demeý bolǵandyǵyn aıtyp ketpeske bolmas. Bul qasıetterden qoldaý bildirgenderdiń, ultqa degen, maqsatqa degen bıik qadamdaryn baıqap, tanyǵandaı bolasyz.

Qazaq baspa isiniń damýyna atap aıtarlyq óz úlesterin qosyp, ulttyq rýhty oıatý jolynda barynsha eńbek etken, sol kezdegi halyqtyń janashyry bolǵan bul qos basylymnyń arasynda týyndaǵan kıkiljiń men kózqarastarynyń birikpeýine ne sebep boldy?!

Bundaǵy eń basty sebep: « Aıqap» jýrnaly Kóshpelilikten bas tartyp, óner bilimge, otyryqshylyqqa kóship, egin egip, saýdamen aınalysqanyn qalasa, «Qazaq» gazeti otyryqshylyqqa beıimdelip, Reseıdiń qıturqy áreketin oryndaǵandaı bolyp, ata-babadan qalǵan ata kásipti, otyryqshylyqpen almastyrýdy qalamady. Eki basylymda óz ustanymyn alǵa tartyp, dál osylaı «Aıqap» pen «Qazaq» arasyndaǵy kereǵar pikirler, qarama- qaıshylyqtar oryn aldy. Onymen qosa, aıta keterlik olardyń bas qosý jáne álipbı tańdaýǵa kelgende de pikirleri bir- birine qarsy keldi. Bul jaıynda eki basylymnyń arasyndaǵy aıtys-tartys neden ýshyǵa túskenin kórsetken «Qazaq» gazetinde mynadaı bir málimet jarıalanǵan: «Qazaq» ta, «Aıqap» ta óz betimen kele jatqan kezde sátsiz kúni bastalǵan basqosý máselesi shyǵa keldi.», - dep jazady ol jóninde M.Dýlatov aptalyqtyń 1914 jylǵy 51-nómerinde jaryq kórgen «Aıqap» jýrnaly» degen maqalasynda.

«Aıqap» pen «Qazaq» arasyndaǵy jer týraly pikirtalas patsha ákimshiligi tarapynan tańylǵan kóshpeli jáne otyryqshy normaǵa qatysty týyndaǵanyn kóremiz. Eki basylymnyń da oılaǵan maqsattary bir boldy. Ol qaıtkende de qazaq jerin otarshyl kúshtiń qoljaýlyǵyna aınalýdan qorǵap qalý muraty bolatyn. Biraq, oǵan jetýde eki joldy tańdapty.

Toqanova Aıaýjan

---