InfoHub Logo

Burynǵy kezde bir balyq aýlaıtyn kedeı shal bolypty. Onyń bir kishkentaı kemesi men balyq aýlaıtyn tory bar eken. Ol kúndiz ózen boıynda balyq aýlaıdy, túnde kishkentaı kemesin ózen boıynda toqtatyp, keme ústinde uıyqtaıdy enen.

Bir jyly jazda ózenniń sýy tasyǵandyqtan, balyq aýlaýǵa amalsyz qalady. Bir kúni shal túnde sý tolqyndaryna qarap, kúrsinip otyrady. Kenetten ol ózenniń ishinde bir jarqyraǵan otty kóredi, birese janyp, birese óshedi. Ol: «Erte kezde estip edim, osy ózenniń ishinde altyn bar ekenin, ol óte eńbekqor adamdarǵa ǵana kórinedi eken», — dep estigenin esine alady. Múmkin bul janǵan sol baılyq shyǵar dep topshylaıdy. Ol baryp kórýdi oılap, qaýipti jaǵdaıǵa qaramaı, kemeni jaqyndatady, úlken sý tolqyny kemege soǵylady. Balyq aýlaıtyn shal janǵan altynǵa jaqyndap, toryn jaıady. Tor altyn otty oraıdy. Osy kezde sýdyń tolqyndary kemeni terbeıdi. Shal tordy jınap, jaǵaǵa qaıtady. Tordyń ishine qarasa, tor ishinen aq nefrıttiń ishindegi akvarıýmdy kóredi, sonyń túbinde bir jup altyn balyqty kóredi. Ortasynda bir gúl turady, gúldiń ústinde bir bala otyrady. Onyń ústinde qyzyl kıim, jasyl shalbar, qolynda qarmaǵy bar. Kári shal buryn bul akvarıýmda qandaı erekshelik bar ekenin bilmegen.

Túnniń bir ýaqytynda bir bóten dybystan shal oıanady, akvarıýmnyń ishinde jaryq arqyly gúl ósip, barǵan saıyn úlken, bıik bolyp bara jatady.

Jańaǵy bala da úlken bolyp ósip ketipti. Ol bul akvarıýmǵa qarap turyp:

«Akvarıým terbeıdi, odan taza sýlar shyǵady», — deıdi. Mine, endi shynymen akvarıým terbelip, akvarıým ishindegi sý tasyp ketedi. Bala aıtady: «Taza sýlar aǵady, balyqtar keledi». Osy sóz aıtylǵan soń, sýlar aınalyp aǵady, balyq ta tirilip sýdyń ishinde júzip júredi. Bala taǵy aıtady: «Balyqtar sekiredi, sý kóterilgennen keıin sýlardyń ishinde tolqyn shyǵyp, eki balyq bıikke sekiredi. Eki balyq toqtamaı sekirip, syrtqa kóp sý shashyraıdy». Bala máz bolyp kúlip, tań atqanyn sezbeıdi, bala oınap bolǵan soń, sol gúldiń ústine qaıtadan otyrady.

Sýlar toqtaıdy, balyqtar da toqtaıdy. Dereý sý toqtap, balyqtar sekirmeıtin bolady. Bala men gúl de kishireıip baryp, sol akvarıýmnyń ishine qaıtady. Barlyǵy qalpyna keledi. Shal qadalyp qarap turyp, akvarıýmdy qolyna alyp, ádettegi akvarıýmnan aıyrmashylyǵy joq sıaqty dep oılaıdy. Endi kemesiniń ústine qarasa, bir qabat burshaq tektes altyndy kóredi. Shal baılyqqa qatty qýanady. Ol osy altyndardy bazarǵa baryp, satqaly kele jatady. Jolda bir sheteldik adamǵa kezdesedi. Sheteldik: «Ata, sen bul altyndy qaıdan aldyń?» — dep suraıdy.

Shal óte adal adam edi. Ol bar syryn biraq aıtyp beredi, ertesi kúni bir sarbaz shaldyń úıine kelip: «Qazy seni shaqyryp jatyr, menimen birge akvarıýmdy da alyp júr»,— dep buıryq beredi.

Shaldy qazynyń aldyna alyp barady, qazy shaldy boqtap:

— Sen, shal, sheteldiktiń zatyn urlapsyń ǵoı, sen muny qaıdan urladyń? Tez aıt! — deıdi. Shal baıǵus qazynyń janynda turǵan keshegi jolda kezdesken sheteldikti kóredi. Sodan keıin bárin túsinedi. Ol ashýlanyp turyp aıtady:

— Bul akvarıýmdy men ózenniń ishinen taýyp aldym, qalaı urlady deısiń? Sheteldik qazyǵa qarap turyp:

— Ol meniń zatymdy urlap, taǵy moıyndamaı tur, siz buny jazalaýyńyz kerek, — deıdi. Shal aıtady:

— Bul — bizdiń qytaı ózeni ishindegi qytaı baılyqtary . Sen meni shetel adamdarynyń zatyn urlady deısiń, — deıdi. Shetel adamy men qazy eshteńe aıta almaı qalady. Sonda da olar:

— Sen ne isteseń de, bizge baılyqty berý kereksiń, — deıdi. Shal ashýdan jaryla jazdap, dirildep, jerge qulaıdy. Akvarıým ishindegi bala sekirip shyǵyp, qarmaǵyn sheteldik adamǵa laqtyrady. Qarmaq sheteldik adamǵa ilinip, sheteldik adamdy alysqa laqtyrady. Qazy balanyń qarmaǵyna ilinip qalamyn dep qorqyp, ústeldiń astyna tyǵylyp qalady.

Bala shaldy súıip turǵyzyp, ekeýi máz-meıram bolyp úıge qaıtady.

---