InfoHub Logo

(zaman sýreti)

Mamyrajaı jazdyń basy. Almatynyń kógildir aspanynda qalyqtaǵan aqsha bulttar kún shýaǵynan taraǵan altyn shapaqtyń kózge kórinbeıtin tinderine uzyndy-qysqaly etip baılap qoıǵandaı. Jeńil qalyqtap, tas tóbeden uzap ketpeıdi. Gúlge oranǵan gúlzar qala erekshe saltanatqa bólenip tur. Qazaqtyń taǵy bir qara shańyraǵy irgesin keńeıtip, otaý tikkeli jatyr. Kelin túsirý toıyna kelgen kórshi apaıdyń lebizi áńgimege arqaý boldy.

«Aınalaıyn, toıǵa kelgen jurtymnan! Toı qutty bolsyn!» dep bastaǵan apaı sózin kilt úzip, dýyldasqan qonaqtar tyńdaýǵa nıetti me, álde... degen oımen zaldy bir sholyp ótti. Meıramhana zaly siltideı tyna qaldy. Apaı dereý osy sátti paıdalanyp «Eki jasqa baqyt tileýge mindettimiz, baqytty berý-bermeý bir Allanyń qolynda. Al baqytty bolýdyń negizgi sharty, Allanyń rızalyǵyna bólený, sodan keıin ata-eneniń batasy men kóptiń tileýiniń qabyl bolýy. Qaraǵym kelinjan, Aqerke, saǵan da tikeleı baılanysty desem qatelespeımin! Óıtkeni men osy jasqa jetkenshe kelin de túsirdim, qyz da uzattym. Ózim de sen sıaqty úlbiregen aq kelin bop bosaǵa attaǵanmyn bir kezde! Baqytty ǵumyr keshtim. Úbirli-shúbirli boldym. Endi, sózdiń toq eterine oralaıyn. Baqytty bolýdyń shaǵyn resepti desek te bolady muny. Abyroıly aq kelin atanyp, tańdaǵan jaryńnyń adal qosaǵy bolǵyń kelse, ómirge keler urpaǵyńnyń baqytyn qyzyqtaǵan ana bolam deseń, kelgen bosaǵańdy pir tut, aınalaıyn! Jassyń, bilmeıtiniń kóp. Sol kóp suraqtyń jaýabyn telefondatyp nemese kúnara júgirip óz anańnan surama, qaıyn eneńnen, Erjannyń mamasynan sura. Óıtkeni, janym, búgingi kóterilip otyrǵan shańyraq — osy ata-eneńniń qara shańyraǵynan órbigen aq otaý. Úı bolýdyń júgi jeńil emes. Tútinniń túzý shyǵýyna kóp jaǵdaıda Kelin-Ene arasyndaǵy tatýlyq sebepshi ekendigin umytpa! Ekeýara uǵyspaýshylyq bola qalsa, ózgeni kinálama, ene aldynda óziń kishireıip, eneńmen tiltabysýǵa qadam jasa! Eneń de ana. Seniń súıgen jaryńdy seniń kóńilińnen shyǵatyndaı, sen ǵashyq bolatyndaı jigit etip tárbıelegen ana jaman bolýy múmkin emes! Ana kóńili qashan da osyny kútedi senen! Bireýdiń aqylymen bireý júrmeıdi deımiz, degenmen, osy bata-tilegime qulaq salarsyń, qaraǵym!» dep, lebizin aıaqtady.

Kórshi apaı aıtqan lebizdiń ásheıindegi tost kóterýden ereksheligi jurt «alyp qoı, sen nege almaısyń» desken joq. «Rahmet, apaı...» desken, rızalyq bildire jamyrasqan daýystar tus-tustan estilip, onyń arty «ár toıda osyndaı daıyn resepter usynylsa ǵoı» dep ázil-shyny aralas kóńildi áńgimege ulasty.

...Men qyz uzatyp ákelgen quda-qudaǵılarǵa jaqynyraq jaıǵasqam. Jıeginde usaq gúli bar kógildir oramalyn kelistirip baılaǵan bir qudaǵıdyń áńgimesine qulaǵymdy túre otyrdym.

...Bata-tilek degennen shyǵady. Jańylmasam, toqsanynshy jyldardyń ortasyna taman bolatyn... Táýelsizdikke qol jetkizgen alǵashqy kezeń. Mustafa Óztúrik baýyrymyzdyń atajurtyna oralyp, ataǵy dúr etip kóterilgen kezi edi...

Jalǵyz túıir ulymdy qaıtsem deni saý, bilimdi azamat etip ósirem dep jar qulaǵym jastyqqa tımeı júretin ádetimmen sporttyq úıirmelerge jazdyryp, dene shynyqtyrý-sport zaldaryna jetelep, kóńili qalaǵan sport túrimen aınalysýǵa múmkindik jasap baqtym. Shúkir, talaı-talaı jarystarǵa qatysyp «halyqaralyq jarysta sýǵa júzýden tórt altyn júlde aldy, jarystardan oljasyz oralǵan kezi joq. Búginde óz otbasyn asyrap-saqtap, ata kórgen oq jonatynyn dáleldep júrgen jaıy bar. Sol jyldary basymnan keshirgen bir oqıǵa oıyma oralǵan saıyn ókinemin... Áńgime ıesi sózine qulaq túrip otyrǵandardy kózimen bir sholyp ótti de oryndyq shetine qaraı ysyryla jaıǵasyp, tereń tynystap, dem aldy da áńgimesin jalǵastyrdy.

Ortalyq sport saraıy. Adam lyq toly. Mustafa Óztúrikpen kezdesý ótip jatqan. Bir sát Mustafa «Týǵan elim dep keldim. Topyraǵyma, ata-jurtyma aman jettim, endigi jerde sport salasyndaǵy qol jetkizgen jetistikterim elime arnalady» degen sıaqty júrekjardy sózin kópshilikke arnap, tizesin búgip, basyn ıdi. Qos alaqanyn keýdesiniń tusyna kótere jaıyp, úlkenderden bata surady. Jurt demin ishine alyp, tym-tyrys. Ún joq. Ushqan shybynnyń yzyńy estiletindeı, siltideı tymǵan tynyshtyq. Eshkim lám-mım degen joq. Bata suraǵan el ulany syr bildirmeı, ornynan tez kóterilip, ári qaraı kesh rásimi jalǵasa berdi. Men sol sátte tabylsa, qara jerdiń tesigine tirileı túserdeı hal keshtim. Bizdiń qanshalyqty dárejede ata dástúrinen, bata-tilekten alystap, bodandyq rýhty moıyndap ketkenimizdi sezindim. Qazir ókinemin. Sol sátte qazirgideı basymda jaýlyǵym bolmasa da, atyp turyp nege bar bilgen emeýrinimdi istemedim, «atań múdirse, qaraǵym, zamannyń aǵymy osylaı boldy, men be bir anańmyn» dep, nege ǵana bilgenimshe bata bermedim dep qatty ókinemin! Sol joly Mustafa bata alsa, pále-jaladan qutylar ma edi, deımin. Sondyqtan, úlkenniń alǵys-batasyna jeter ne bar?.. — dep salıqaly qudaǵı áńgimesin aıaqtady.

Alaqan sozyp suralǵan, berilmegen batadan jaman ne bar degen oıdan júregim muzdap ketti. Qazaǵymnyń toıy, qazirgi zamanda, shúkir, bata-tilektiń aq jaýyny sıaqty ǵoı...

Asaba eki jigit shyrq úıirilip, bı bıletip, kópshiliktiń kóńilin kóterýde.

Váls áýenimen qushaqtary jarasa qalyqtaǵan, júzderi bal-bul janyp nurlanǵan jup aqqýdaı kúıeý jigit pen aq jeleńi úlpildeı terbetilgen qalyńdyqqa qarap oıǵa berildim. Ásem áýen terbegen zal ishinde aıtylǵan kópshiliktiń tileýi men aq batalary kózge kórinbeıtin názik tolqyndarmen jas jubaılardyń boıyn balqyta qonaqtap, qos júrektiń náp-názik tinine shym-shymdap sińip jatqandaı kórindi maǵan. Ylaıym solaı bolǵaı! Óz oıymmen ózim oqshaýlanyp, «batamen er kógerer» dep kúbirlep, qos alaqanymmen betimdi sıpaǵanymdy eshkim baıqap qalmady ma degendeı, tóńiregime kóz tastadym aqyryn ǵana.

«Eki juldyz... bir aspanda kórdik biz,

Bizder de ekeý egiz sáýlem, óıtkeni...»

Toıdyń tarqamaýyn ishteı tilep, sazdy áýenmen yrǵala terbelip, ózimniń de baqytty shaqtarym esime tústi.

Kóńilimniń túkpirinde «bata bere almaǵan» máńgúrttikten de arylatyn kez jetkenine táýbeshilik ettim!

---