InfoHub Logo

Bir Allaǵa syıynyp,

Kel balalar oqylyq!

Oqyǵandy kóńilge

Yqylaspen toqylyq! – deıdi qazaqtyń uly aǵartýshy, pedagog, úlken-kishimizge, qaı-qaısymyz bolmasyn bilim alýǵa, ǵylym úırenýge, talaptanyp oqýǵa shaqyrǵan ustaz Ybyraı Altynsarın. Mine,búgin osyndaı alyp tulǵaǵa 180 jyl tolyp otyr! Dala qońyraýy,qarańǵy qazaqtyń jaryq syılap jol silteýshisi,bilim nuryn shákirtterine seýip,boılaryna darytqan uly tulǵa el esinen eshqashan ketpes.Endeshe uly pedagog týraly óz oıtolǵaýymdy jazaıyn. Tuńǵysh aǵartýshy, uly ustaz! Tuńǵysh bilim ordasyn ashqan ustaz! Tuńǵysh qolyna kúmis qońyraý alyp, qazaq balalaryn bilimge shaqyrǵan ustaz! Qazaq halqynyń uly perzenti, qazaq zıalylarynyń kóshbasshysy, halyq ıgiligi úshin aıanbaı eńbek etken aǵartýshy Ybyraı atamyz ben onyń baǵa jetpes asyl muralary óshpes tarıhta máńgi saqtalary anyq.Ustazdyqty sóz etsek, Ybyraı esimine toqtalmaı ketý, tárbıe men oqýdy sóz etsek, «Qazaq hrestomatıasy» jaıynda birer sóz aıtpapaý múmkin emes. Qazaq dalasyndaǵy aýmaly-tókpeli zamanda urpaq bolashaǵyn oılap, balalar men jas taǵdyryna tereń úńilgen Ybyraı Altynsarın atamyz «Tárbıesiz bilim – adamzattyń qas jaýy» ekenin eskergen. Ol óz halqyn jan tánimen súıip, halqynyń mádenı kórkeıip ósýi úshin boıyndaǵy bar kúsh jigerin aıanbaı jumsaýy naǵyz patrıottyqtyń belgisi.Bilimge degen qushtarlyq, halqyna qaltqysyz qyzmet etý Ybyraı Altynsarınniń negizgi ustanymy boldy. Ol mádenıet pen bilimnen artta qalǵan el jurtyn kórshi eldiń óner -bilimin, tehnıkasyn ıgerýge shaqyryp qana qoımaı, sol ıgi isti tikeleı júzege asyrýǵa da ólsheýsiz úles qosty. Ybyraı atamyz eldiń muń-muqtajyn kóre bilip, halqynyń sol mqutajyna perzenttik mahabbatyn arnaǵan , týǵan halqynyń ıgiligi úshin bar kúsh jigerin jumsaǵan ardaqty azamat retinde halyq tarıhynan oryn alyp otyrǵany ras. Mundaı azamattardyń ıgilikti dástúrleri urpaqtan-urpaqqa jalǵasyp eldiń tarıhy, mádenı ómirine eleýli yqpal etip kelgen.Ybyraı Altynsarınniń bir alýan óleńderi áleýmettik máselelerge arnalǵan. Mundaı óleńderi bıik adamgershilik turǵysynan urlyq-qarlyqty, ádiletsizdikti synap, eńbeksizdikti kórsetip, adal eńbektiń, adamgershilik minez-qulyqtyń artyqshylyqtaryn beıneleıdi. Jalpy Ybyraı Altynsarın óz halqynyń keleshegi úshin istegen eńbegi zor. Ol óziniń sanaly ǵumyryn, jigerin aǵartýshylyqqa salyp, jas urpaǵyna arnady.Aqyn shyǵarmalarynyń rýhanı adamgershilik bilim berýde mańyzy zor. Ǵulama shyǵarmalarynyń barlyǵy derlik oqyrmanyn adamgershilikke, ádildikke, jaqsylyqqa, shynaıy dostyqqa shaqyrady. Jaqsylyqqa áýestenip, jamandyqtan aýlaq bolýǵa baýlıdy. Aqıqatqa júginip, sezimge berilmeı durys áreket jasaý, qıanat jasamaı, rıasyz qyzmet qylý. Munyń bári . shyǵarmalarynan ǵana emes, izgi pedagogtyń ómir jolynan da baıqaı alamyz. Ybyraı Altynsarın jyrlaǵan qundylyqtar onyń boıynan kórinis tapqan, kemel tulǵa desem artyq aıtpaǵanym bolar. Aqıqattan týyndaǵannyń barlyǵy durys áreket. Adam ózin paryzǵa arnaýy tıis dep bilemin. Aqyn shyǵarmalarynyń maǵan bergen áseri zor, qaı áńgimesin alsaq ta jaqsy men jamandy salystyrý, ómir sýretterin shynaıy kórsetý, qanaǵatshyldyq, bilimge degen qushtarlyq adam boıyndaǵy jaqsy qasıetterdi ár adamǵa baǵyttaı biletin sóz jetpes baılyq pen ósıet ekeni belgili.

Mal, dáýlettiń baılyǵy,

Bir jutasań, joq bolar.

Oqymystyń baılyǵy

Kúnnen-kúnge kóp bolar

Esh jutamaq joq bolar.

Ǵulama aqyn Adamǵa eń birinshi keregi bilim emes tárbıe ekenin alǵa tartqan.

 

Ánýarova Aqbata

Ál -Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıteti Fılologıa jáne álem tilderi fakúltetiniń 1- kýrs stýdenti

F.A.Qozybaqova

Ǵylymı joba jetekshisi Ál -Farabı atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıteti tarıh jáne arheologıa,etnologıa fakúltetiniń Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń profesory

---