InfoHub Logo

«Tárbıe basy – tal besik», «Uıada ne kórseń, ushqanda sony ilersiń!» degen qazaqtyń maǵynaly sózderinde úlken astar bar sıaqty. Alaıda, jumysymyzda baıqap júrgenimizdeı ata-analarymyzdyń bala tárbıesi jaıly kózqarastarynda eleýli qatelikter de kórinis berýde. Keıbir ata-analar: «Balamdy kıimmen, tamaqpen qamtamasyz etem, bilim, tárbıe berý – mekteptiń isi» dep túsinetin ata-analar da kezdesedi. Bala tárbıesin tek mektepke ǵana aýdaryp qoımaı, ata-ana, mektep, qoǵamdyq uıymdar birlese otyryp jumys jasaý, ustazdar úshin de, ata-analar úshin de tıimdi. Balany tárbıeleýde bir ǵana otbasynyń alatyn orny erekshe dep qorytyndy shyǵarýǵa bolmaıdy. Mekteptiń , kolejdiń ata-analarmen júrgiziletin jumystarynyń ereksheligi osy eki jaqtyń baılanysy men áreket birliginiń turaqtylyǵynan kórinedi. Bul turaqtylyqty mektepte synyp jetekshisi , al kolejde masterler qamtamasyz etedi. Synyp jetekshiler, masterler oqýshylardyń ekinshi ata-anasy retinde birge júrip, halyqty ǵasyrlar boıy óz urpaǵyn tárbıelep kelgen tájirıbesinen úlgi kórsetýdi maqsat-muraty sanaıdy. Balalarǵa tárbıelik jumys júrgizýdi jan-jaqty qarastyryp, tıanaqty kórsetetin tulǵa – ol synyp jetekshisi,masterler bolyp tabylady. Qazirgi jaǵdaıda tárbıeniń jalpy negizi adamgershilik qundylyqtar bolýy kerek. Adamgershilik qundylyqtar úlken men kishiniń arasyndaǵy shynaıy qarym-qatynas kezinde bala boıyna darıdy. Mektep qabyrǵasynda jaqsy tárbıelengen, sanaly bilim alǵan shákirt ómirde óz ornyn tabady. Ol úshin eń áýeli urpaǵymyzdy bala kezinen-aq ulttyq tálim-tárbıege, adamgershilik ádetke, rýhanı, mádenıetke baýlý kerek. Sonda jas urpaq eli úshin eleń qaǵar azamat, ımandylyq qasıetterdi jaqsy biletin azamat bolyp qalyptasady. Ultymyzdyń ulaǵatty dástúrin keńinen paıdalanyp, tárbıe isine arqaý etý óz nátıjesin beredi. Qazirgi qoǵam jan-jaqty úılesimdi jetilgen jańa urpaqty – jańa adamdy tárbıeleýdi talap etedi. Qoǵam talaby – zaman talaby. Óıtkeni «Ár adam – óz zamanynyń balasy». Sol sebepti adamdy zaman bıleıdi, zamanyna saı zańy týyndaıdy. Bala tárbıesindegi negizgi de mańyzdy rol ata-analarda. Ata-ana otbasynda ózderiniń kúndelikti jumysy, tyndyrǵan isi týraly bala-shaǵasynyń aldynda aıtyp, áńgime-dúken qurady. Birte – birte balalary da óz jańalyqtaryn ortaǵa salyp, aıta bastaıdy. Osylaısha januıa múshelerimen senimi, súıispenshiligi, dostyq qatynastary nyǵaıa túsedi. «Januıaǵa qarap bala ósedi, qaraǵaıǵa qarap tal ósedi» dep tegin aıtylmaǵan bolsa kerek. Ata-ana balamen tildesýde, pikirlesýde beıaýyz sózderdi qoldanbaı, dórekilikpen jeke basyn qorǵamaı, meıirimdi, tabıǵı, jyly, aqyldy sózder aıtyp ónege bola bilse, tárbıede tabysqa jetedi.

Jaıyrova Nurıla Turan ýnıversıteti 2 kýrs stýdenti

---