InfoHub Logo

Atyǵaı ishinde Aqjolbaıdyń Aıjan degen qyzyn Aznabaıdyń rýlasy Mahambetke aıttyrady. Bir joly Birjan sol Aqjolbaıdyń úıine kelip qonyp, Aıjannyń qurmetine razy bolyp, «Aıjannyń razy boldym qurmetine» degen óleńin shyǵarady. Osy óleń Aznabaı men Mahambetke jetip, olar Birjanǵa narazy bolady. Ekinshi Aznabaıdyń rýlasy Balǵojany Birjannyń óleńmen óltirip ketkeni taǵy bar. Osylarǵa namystanyp olar Birjannan kek almaqshy bolyp poshtabaı Saılybaıdy jumsaıdy. Poshtabaı Birjandy urmaqshy bolady. Birjan buǵan nazalanyp Janbotaǵa óleńmen nazyn aıtsa, Janbota ony tyńdap, Birjannyń namysyn joqtamaıdy. Birjannyń «Janbota», «Adasqaq» degen óleń-ánderiniń shyǵýyna sebep osy bolǵan eken. Bul oqıǵaǵa Atyǵaı — Kereı eli narazy bolady eken. Kelesi jyly Aznabaı Atyǵaı, Qojaǵuldy, Beısendi qonaqqa shaqyrady. Olar shaqyrǵan jerge «Qý Súleımen» atanǵan el adamyn ertip ala barady. Qurmetti qonaqtar túrli syı-sıapatyn kórip jatqanda, Súleımen tysqa shyǵyp, baıaǵy Birjandy urǵan poshtabaıdan Birjannyń kegin alý úshin jekelep shaqyrady. Ańqaý eser poshtabaı jetip keledi. Qarasa, poshtabaıdyń túri: sary bujyr, shegir. shúńireıgen kók kózi, qoshqar muryn, uzyn boıly adam eken.

Súleımen:

— Jigitim, aman júrmisiń? Óziń myqty, alǵyr, shabytty jigit ekensiń. Seni tapqan shesheńe bolaıyn. Jigitim, osy seniń týysyńda bir kórkemdik bar bolar, sheshen, qandaı adam edi? — deıdi. Ańqaý poshtabaı:

— Ia, sheshem kórkem sulý adam edi, biraz jyl boldy qaıtys boldy, — depti.

Súleımen julyp alǵandaı:

— Báse, «shóptiń basy jel bolsa qımyldaıdy ǵoı», tegin kisi taz bola ma? Osy Aznabaı da tegin adam emes qoı, seniń, shesheńe kóńil qosyp seni poshtabaı saılap ustap júrgeni sol desedi ǵoı, — degende poshtabaı ashýlanyp jarylyp keterdeı bolypty.

Sonda Súleımen shart júginip otyra qalyp, bylaı deıdi: «Qane jurt, mine ózderiń kórip otyrsyńdar, osy biz Atyǵaı — Kereıdiń balasy osy Aznabaı men onyń myna jyndy poshtabaıy úshin týyppyz ba? Byltyr qan bazarda Atyǵaı — Kereıdiń ardager erkesi Birjandy uryp zarlatty. Janbota qudalyǵyna satylyp, Birjannyń joǵyn joqtamady, ol namys Atyǵaı — Kereıdiń namysy edi. Al, mine kóz aldaryńda, meni uram dep taptap beredi, basqa jerde ne istemeıdi, al jurt, meni arashalamańdar, óltirsin, Birjannan artyq emespin,— dep, poshtabaıǵa ókpeni kórsetip qoıady. Kópshilik, sózden tosylyp, «Poshtabaı, seniki teris», — dep aıyp kesip, poshtabaıdyń atyn Súleımenge ápertipti. Otyrǵandar:

— Sen, poshtabaı, tartar aıybyńdy tarttyń, bul saǵan ne qyldy? — dese, poshtabaı aıtpaıdy. Al, «qý», sen aıtshy, bul saǵan nege óshikti? — deıdi Súleımen:

— Jurt-aý, men buǵan ne qylyppyn, túk jazyǵym joq, kórip otyrsyńdar ǵoı, bul eser poshtabaı, elge ne istemeı júr, men sonyń bir ǵana kinásin aıtyp edim, — degende, poshtabaı úıden shyǵa jónelipti. Súleımen oǵan:

— Sen byltyr, qashpa, qyzyq áli alda, — dep keshegiden bergi sóz qaıdan, qalaı bastaldy bárin aıtqanda, otyrǵandar shek-silesi qatyp kúlip, máz-meıram bolyp kenelipti. Poshtabaı ashýlanyp, olar attanǵansha jolamaı qoıypty. Eldiń jigitteri poshtabaıdy izdep taba almapty. Estigen Atyǵaı — Kereıdiń adamdary Birjannyń Janbota joqtamaǵan kegin Súleımen izdep aldy, — dep razy bolypty.

Súleımenniń osy isi elge jaıylyp ketip, poshtabaı sol elge tura almaı, kóship ketipti dep áńgime qylyp aıtýshy Qojahmettiń Qaseni degen kisi edi.

Jazyp alǵan Qarta Qańtarbaev

---