InfoHub Logo

Sonaý 1928 jyly tamyr jaıa bastaǵan "Juldyz" jýrnaly búgingi tańda bedeldi ádebı basylym. 1928 - 1932 jyldary "Jańa ádebıet" , 1932 - 1939 jyldary"Ádebıet maıdany", 1941 - 1945 jyldary "Maıdan", 1939 - 1941, 1945 - 1957 jyldary "Ádebıet jáne ıskýsstvo" ataýymen jaryq kórgen jýrnal aqyry kelip "Juldyz" ataýyna ıe boldy. Juldyz dese degendeı-aq jarqyrap, oqyrman qaýymnyń ystyq yqylasy men úlken suranysyna ıe boldy. Búgingi tańda da tırajy men tıpi, sany men sapasy kóńilge qonarlyq basylymnyń qoǵamda ózindik orny, jáne ózindik aıtar oıy bar.

"Juldyzdyń" qazirgi tańdaǵy tynysyna toqtalar bolsaq, bas redaktory - belgili aqyn, QR eńbek sińirgen qaıratkeri, "Qurmet" ordeniniń ıegeri, halyqaralyq "Alash" syılyǵynyń laýreaty Ǵalym Jaılybaı. Ǵasyrǵa jýyq tarıhy bar ádebı basylymnyń ár sany rýhanı-mádenı ómirimizge jańalyq syılap, jan-dúnıeni baıytady. Jýrnaldyń " Proza", "Poezıa", "Syr sandyq", "Túrik dúnıesi", "Jas tolqyn", "Sóz sáýlesi", "Mereı", "Ádebı syn", "Zerde" syndy turaqty aıdarlary bar.

Mazmundyq, taqyryptyq ereksheligine keler bolsaq, sózsiz, ádebıet álemimen tyǵyz baılanys ornatqan jýrnaldyń mazmuny baı, kóterip otyrǵan taqyryptary tereń mánge ıe. Árbir sany jańa týyndy, jańa oıǵa toly. Mysaly 05.04.2021 j. nómiriniń "Proza" aıdarynda Muhtar Maǵaýınniń "Balaqan". "Endi, aıqyndama, shaǵyn kirispe sózden soń, búgingi uzaq ǵumyrdyń bastaý jyldary týraly búkpesiz, rıasyz hıkaıaǵa kiriseıik" deıdi avtor sóz basynda. Al 16.02.2021 j. sanynda jarıalanǵan Kólbaı Adyrbekulynyń "Kebenek kıgen keledi" áńgimesi tipten keremet. Jeltoqsan oqıǵasy kezinde alańǵa beıbit sherýge shyqqan Myrzaǵuldyń oqıǵasy onyń jubaıy tarapynan baıandalady. Tarıh pen taǵdyrdy qosa baıandaıtyn shyǵarmada astarly da aýyr oı jatyr desek qate bolmas. Odan bólek sońǵy aılarda jarıalanǵan Shárbaný Báısenovanyń "Qyzaı ana", Ábdildabek Salyqbaıdyń "Narkesken", Nurǵalı Orazbaıdyń "Shybyn jan kókke ushqanda" jáne taǵy osy syndy taǵylymy men ǵıbraty mol ádebı týyndylar da zor áleýmettik maǵynaǵa ıe.

"Juldyzdyń" 24.02.2021 j. sanynyń "Poezıa" bóliminde "Taǵdyrym da sekildi bir eski óleń" taqyrybymen Júrsin Ermannyń birneshe júrekjardy týyndylary beriledi. Taǵy bir sanynda Mereı Qart esimdi azamattyń "Melanholıa", "Qaıran Semeı", "Jyndyhana", "Kúz kelgen joq" degen áserge toly óleńderi berilgen. Jalpy bul bólimnen san túrli avtordyń san túrli oıyn, órnegin kórýge bolady. Qara sózdi qıystyryp óleń etken aqynjan júrekterdiń nebir tolǵanysyn, dúnıetanymyn, pikirlerin kóre alamyz. Mysaly: Maǵıza Qunapıaqyzy, Rahym Balabıev, Ásel Ospan, Qorǵanbek Amanjol, Arman Qanı, Alma Túsipbekova syndy avtorlardyń kóp ózgeshelikke toly kórkem óleńderinen áserli sújet, ásem oılar baıqaımyz. "Óleń - sózdiń patshasy, sóz sarasy" degen Abaıdyń sózinen asqan teńeý bar ma? Sózdiń sarasyn oqyrmanǵa úzdiksiz usynyp júrgen bul aıdar erekshe emosıalarymen, taqyryptyq alýandylyǵymen erekshelenedi.

"Syrsandyq" bolsa, oqyrman asyǵa kútip, qyzyǵa oqıtyn bólim. Máselen, jýrnaldyń 05.03.2021 j. sanynda Saǵatbek Medeýbekulynyń "Sóz basy nemese Muqaǵalı tilimen alǵashqy tanystyǵym" atty materıaly jarıalandy. "Muqaǵalı shyǵarmalarynyń bes tomdyq jınaqtarynda qate jazylǵan sózderdiń qaı tomda, qaı bette ekendigin jáne ol sózdiń durys jazylýy úlgisin kóresiz.

Osynsha mazmuny baı, ishki-syrtqy pishini úılesimdi, maǵynasy da, máni de zor sózdiktiń dúnıege kelýi-shyn máninde qazaq til biliminiń úlken jetistigi der edik. Bul sózdik arqyly Muqaǵalı syndy qaıtalanbas tulǵanyń tilin, tili arqyly dúnıetanymyn túsinemiz, nátıjesinde ult tiliniń baılyǵyna, baı tildiń qunaryna kenelemiz, qazaq degen halyqtyń ana tiliniń shuraıly da qunarly baı til ekendigine kóz jetkizemiz. Bul sózdik – muqaǵalıtaný ǵylymynyń zor tabysy. Bul sózdik – sonymen qatar urpaqtan urpaqqa ulasar, ǵasyrdan ǵasyrlarǵa jalǵasar ult murasy" - dep qorytyndylanǵan týyndynyń qunary erekshe, sóli bar da sýy joq. Qarasazdyń muzbalaǵyna arnalǵan osy syndy syrsandyq 01.02.2021 j. sanda da jarıalandy. Avtory - Nurlan Sársenbaev. "Muqaǵalı kúndeligine zer salǵanda" dep atalatyn týyndy mazmundy da mándi. Atalǵan bólimde osyndaı qyzyqty materıaldar óte kóp. Kúmis Bulaq esimdi avtordyń "M. Maǵaýın: qalamger kitaphanasy jáne jazý stoly" shyǵarmasy da oqyrman júregine jetken tyń týyndy.

Joǵaryda atalyp ketken aıdarlarda da maǵynaly da oıly ádebı týyndylar kóptep jarıalanyp jatady. Birinen soń birin oqyp, bir demde-aq bitirip tastaısyń. "Juldyzdyń", bálkim ádebıetpen bite qaınasyp jatqandyǵynan da bolar, ár sany, ár paraǵy ǵıbratqa toly. Árbir bólimniń óz tynysy, óz arnasy bar. Bul basylymnyń qaı sanyn qolǵa alsań da tańdanys pen túkpirdegi emosıalardy jasyrý múmkin emes. Mazmunǵa baı, taqyryp tańdaýda qyraǵy "Juldyzdyń" ǵumyrly kele jatqandyǵy da aıtar aqyly men berer biliminiń kóptiginen bolar, sirá?!

Jýrnalısıka fakúlteti, Baspasóz jáne elektrondy BAQ kafedrasynyń 1 kýrs stýdenti Meıirbek Baıan

---