InfoHub Logo

Fastfýd ( angl fast food - tez tamaqtaný ) tez ázirlenetin tamaqtar. « Fastfýd » termıni eń alǵash ret 1951 j Merriam Webster sózdigine engizilgen. Ejelgi Rım. Tez tamaqtaný Ejelgi Rımnan belgili. Árbir Rımdyq bazarlarda tátti jáne tez pisiriletin tamaqtar qarapaıym halyqqa kóptep usynylatyn bolǵan. Ol kezdegi birden - bir tamaqtyń túri ashytylǵan qamyrdan jasalǵan jáne záıtún maıy jaǵylǵan tandyrlar bolǵan. Ol qazirgi ıtalıan pıssasyna uqsaıdy.Amerıkada fastfýd ındýstrıasy 1920jyldan  qalyptasty. 1921jYly Kanzas shtatynda White Castle kompanıasy ashyldy. Basty jasaıtyn tamaqtary sol kezge tańsyq bolǵan gambýrger. Tez ázirlenetin tamaqtar.Gambýrger,frı kortoshkasy,hod- dog,sendvı,pıssa.Endigi kezekte tez ázirlenetin taǵamdardyń zıany týraly aıta ketsek.  Adam organıziminne óte zıandy fastfýd taǵamdary týraly aıtqanda sosıska, shujyqtar jáne neshe túrli etten jasalatyn qarapaıym halyq kóp tutynatyn tamaqtar keledi. Bundaı as tamaqtardyń quramynda maılar kóptep kezdesedi. Sony men qatar qýyrylǵan túrde fastfýd ónimderinde kóptep kezdesetin adam aǵzasyna zıan dy etterdiń maıly túrleri de jatady. Fastfýd tamaqtarynyń densaýlyqqa áseri qandaı?

Túrli elderdegi medesınalyq zertteýlerdiń nátıjesi fastfýd ónimderin kúndelikti qoldaný semizdikke ákeledi deıdi. Bir ǵana ortasha kólemdegi gambýrger nemese bir stakan koka kola 1500 kolorıaǵa teń kúndelikti adamnyń bir kúndik tamaǵy 1500 kolorıany quraý kerek. Al siz bir ǵana gambýrger men shektelip qoımaısyz ǵoı. Fastfýd ónimderi adamdy tolyq qanaǵattandyra almaıdy ol tek qana az ǵana ýaqytqa ashtyqty jasyryp qoıady. Jarty saǵattan soń adam taǵyda tamaqtanǵysy keledi. Organızmde týyndaıtyn máseleler tipten qorqynyshty. Fastfýd ónimderinen selúlıt, bezeýler, teri keýip jáne shashtar álsizdene beredi. Al kúndelikti qoldanatyn bolsańyz gıpertonıaǵa, ımýnıtettiń Tómendeýine,ishki aǵzalardaǵy túrli aýrýlardy shaqyrady. Fastfýd ónimderiniń quramynda holesterınniń kóp bolýynan tamyrlarda taıaqshalar paıda bolady. Fastfýd ónimderiniń balalarǵa áseride qyzyq bolar?!

Áli qataımaǵan balalardyń organızmi fastfýd ónimderiniń zıandy elementterin tez qabyldap alady. Balalarda qantty dıabet, endokrındi júıe men ımýndy júıeniń buzylystary, júrek qan tamyrlarynyń aýrýlary jáne basqa da kóptegen aýrýlar týyndaýy múmkin. Sondyqtan,balalardyń amandyǵy,denimizdiń saýlyǵy úshin qazaqtyń maıly sorpasy,jilik-jilik etteri,qazymenen qartasy,appaq,tátti súti men sary maıymen tamaqtansaq, ózimiz úshin,bolashaq deni saý urpaq úshin paıdasy zor bolar edi.«Aýrý – astan…» degen dana qazaqtyń sózi beker aıtylmasa kerek!

Toqanova Aıaýjan

---