InfoHub Logo

Kókbuta (veresk obyknovennyı, Callúna vulgáris) — bıiktigi 60 santımetrge jýyq, butaqtary kóp, japyraǵy máńgi kógerip turatyn, kóp jyldyq, butaly ósimdik. Japyraqtary qarama-qarsy ornalasqan, óte maıda, otyrmaly. Gúlderi de maıda, aqshyldaý tústi, ósimdiktiń joǵarǵy jaǵynda shoǵyrlanǵan. Gúl tostaǵanshasynyń qalaqshalary tórteý. Gúl táji qońyraý tárizdi, 4 gúl japyraqshalarynan turady. Shilde-tamyz aılarynda gúldeıdi. Batpaqtardyń mańaıynda, ormandy jáne qumdy jerlerde ósedi.

Dárilik maqsatqa kókbutanyń maıda butaqtaryn gúlderimen jáne japyraqtarymen qosa paıdalanady. Onyń quramynda arbýtın, kversıtın, kamed, krahmal, tanın bar. Bul ósimdikten jasalǵan dárilerdiń qabynýǵa qarsy áser etetin, ish ótkendi toqtatyp, nerv júıesin tynyshtandyratyn, qaqyryq túsiretin qasıetteri bar. Osyǵan baılanysty qýyq joldary men búırek qabynǵanda, búırekke tas baılanǵanda, ish ótkende, toq ishek qabynyp aýyrǵanda, úıqy qashqanda paıdalanylady.

Halyq medısınasynda gúldep turǵan butaqshalarynyń qaınatyndysyn revmatızmmen aýyrǵan adamdarǵa ishkizedi. Osy aýrýlardy emdeý úshin vana jasap paıdalanýǵa da bolady. Ósimdiktiń qaınatyndysymen irińdi jaralardy, synyqty, býynnyń shyǵyp ketýin, esekjemdi, kúıikti emdeıdi.

Dárini daıyndaý jáne qoldaný tásili

1. Kókbutanyń 1 as qasyǵyn 2 stakan qaınap turǵan sýǵa salady da, 2 saǵattan keıin súzip alyp, stakannyń úshten birindeı mólsherde árbir 2 saǵat saıyn ishedi. 2. Kókbutanyń 20 gramyn shatyrsha tolǵaqshóptiń 15 gramyn, kádimgi shaıqýraıdyń 20 gramyn, burysh jalbyzdyń 10 gramyp, synǵaq ıtshomyrt qabyǵynyń 10 gramyn 2,5 stakan sýǵa qaınatyp, 2 saǵattan keıin súzip alady da, stakannyń 1/4-deı mólsherde kúnine 3 ret tamaq aldynda ishedi. Bul ásirese asqazannyń qyshqyly qalyptan tys kóbeıgende óte jaqsy nátıje beredi (M.A.Nosal). 3. Bes salaly sasyqshóptiń 15 gramyn, kókbutanyń 20 gramyn, batpaq aqshaıyrynyń 15 gramyn, dárilik shúıginshóp tamyrynyń 10 gramyn jarty lıtr qaınap turǵan sýǵa salyp, 2 saǵattan keıin súzip alady da, stakannyń 1/3-deı mólsherde árbir eki saǵat saıyn ishedi, bul uıqy qashqanda óte jaqsy nátıje beredi.

---