InfoHub Logo

«Qasymnyń ǵasyrlyq toıy»
(Daýylpaz aqyn Q. Amanjolovtyń 100 jyldyq mereıtoıyna ádebı - mýzykalyq kesh)

Keshtiń maqsaty:
• Oqýshylardy aqyn shyǵarmashylyǵymen, ómirbaıanymen, azamattyq tulǵasymen tanystyrý;
• Poezıany súıýge úıretý, onyń qudiretin sezindirý:
• Oqýshylardyń óleń, kórkem sóz oqý, án aıtý qabiletterin damytý, óleń jazýǵa, án aıtýǵa qabileti bar balalardyń talabyn ushtaý.
Kórnekilik:
• Qasym Amanjolovtyń portreti;
• Kesh taqyryby men óleń shýmaǵy jazylǵan plakattar;
• «Qasymnan - ǵasyrǵa» kitap kórmesi;
• Slaıd;
• Aqyn jaıly beıne kórsetilim.

1-júrgizýshi: Eı, tákáppar dúnıe,
Maǵan da bir qarashy.
Tanısyń ba sen meni,
Men qazaqtyń balasy,- dep, kezinde aǵynan jaryla tolǵanǵan aqıyq aqyn Qasym Amanjolov... Tirisinde - aq ańyzǵa aınalǵan Qasym - eshkimge uqsamaıtyn dara tulǵa, aqyndyq shabyty júrdek tulpardaı shapqan saıyn órleı beredi. Onyń jalyndy da daýyldy, názik te syrshyl poezıasy janyńa jaıly tıip, baýrap alady.

2-júrgizýshi: Deısińder - aý Qasymnyń nesi basym?
Qasym solaı bolmasa, nesi Qasym?- dep, aqyndyqtyń asqar taýyndaı aǵasyna M. Maqataev jyr arnasa, B. Momyshuly «Qasym Amanjolov jaratylysy bólek aqyn» dep baǵa bergen eken.
Qasym Rahymjanuly Amanjolov 1911 jyly Saryarqanyń eń kórikti jerinde Qarqaraly aýdanynda dúnıege kelgen.

(Týǵan jerine arnalǵan «Saryarqa», «Atameken» óleńderi)
1-júrgizýshi: 1933 jyldan Oralda bolǵan Qasym aqynnyń eń bir sharyqtap órlegen, talantynyń tolysqan kezi edi. Qasym aıaq astynan óleńdi tógip jiberetindigimen, án qumarlyǵymen, saýyqqoı erke seriligimen jurtty tánti etetin.
(«Dombyra» óleńi oqylady)
2-júrgizýshi: «Jigitti jurt maqtaǵan qyz jaqtaǵan» dep Abaıdyń ózi aıtqandaı, Qasymnyń aqyndyq, serilik, onyń ústine bekzattyq adamgershiligi aldynda kóp sulýlardan erik ketti. Oraldaǵy jyldar «mahabbat qyzyq mol jyldar» boldy.

1-júrgizýshi: Mahabbat, aqyndyǵyna qanat bitirgenniń biri - osy Oralda 1935 jyly kezdesken Saqypjamal.
Saqypjamal, atyń qandaı,
Sápen deımiz qysqartyp.
Jar bola gór aıtylǵandaı
Senen qaısy qyz artyq,- dep jyrlaǵan Saqypjamalǵa Qasym toǵyz jyldan keıin, soǵystan aman - esen oralǵannan soń qosylady. Ekeýiniń armandary oryndalyp balaly - shaǵaly bolady.
(Aqynnyń kúndeliginen )

1-júrgizýshi: Kúndelik osy jerden úzilgen. Osy shaǵyn ǵana jazbalardan Qasymnyń bolmys - bitimi birshama ańǵarylǵandaı bolady. Aqynnyń júregin jylytqan jalǵyz sábıine degen sáýleli mahabbaty men onyń bolashaǵyna alańy da, taǵdyr taýqymetin bólisken jaryna degen aıanyshy men qurmeti de, qomaǵaılar men qulqynynyń quly bolǵandar saltanat qurǵan qoǵamǵa jırenishi men laǵneti de, óziniń talant qudiretine degen senim de kórinis beredi.

2-júrgizýshi: Janar, Darıǵa atty qyzdary bolady. Qasym Darıǵasyn erekshe jaqsy kórse kerek. «Darıǵasyz bir kún de ómir súre almaımyn» deıdi eken. Darıǵa bir jarym jasynda qatty aýyrady. Sol kezde jazylǵan aqynnyń óleńi.
(«Balam aýyrǵanda» óleńi oqylady)

1-júrgizýshi: Osy jyldary Qasymnyń óleńderi gazet betinde kórine bastaıdy. Ásirese Oraldyń «Ekpindi qurylys» (qazirgi «Oral óńiri») gazetinde jıi basylady. Jurtshylyq Qasymdy aqyn retinde 1936 - 1937 jyldary baryp qana jyǵa tanıdy. 1938 jyly «Ómir syry» atty tuńǵysh jınaǵy jaryqqa shyǵady.

Qasym áskerge 1941 jyly shaqyrylady.
(«Qoshtasý» óleńi oqylady)

2-júrgizýshi: Soǵys kezinde qaınaǵan Qasym shyǵarmashylyǵynyń ǵajaıyp marjandarynyń biri «Darıǵa, sol qyz» - tutas bir soǵystyń shejiresi. Basty keıipkeri - qazaq batyry, aqyny. Sol surapyl soǵys, sol súıgen qyz, ómirge qushtarlyq. Qansyrap jyǵylyp, semip bara jatqan batyrdy qyz turǵyzyp jiberedi. Ómir elestep, qyz alystap, alasurǵan, eńiregen aqyn aıaǵynda ólimdi alystatqan ámirshi qyzben, ómirmen qaıta tabysady.

(«Darıǵa, sol qyz» óleńi oqylady)

1-júrgizýshi: Qasym ótkir minezdi, burq - sarq qaınap, daýyldap júrgen bolsa kerek. Mýzykalyq daryny erekshe bolǵan. Aqyn óziniń kompozıtorlyǵyna erekshe mán bere qoımaǵan. Top ánderiniń ishinen «Darıǵa, sol qyz» ǵana notaǵa túsken. Ábilahat Espaev notaǵa túsirgen.

(«Aqsáýle» áni tyńdalady)

2 júrgizýshi: Sońǵy óleń jazylyp boldy. Ózi týraly... Aqyn bul óleńin taǵdyrynyń sońǵy qara núktesi ekenin sezgen joq. Kózine áldeneler elestep, ómirden ótip bara jatqan sońǵy saǵattarynda aqyn áldekimdermen tildesip, qoshtasyp jatty. Shyǵarmashylyqqa ǵumyrynyń 10 - aq jylyn arnaǵan aqynnyń hal - kúıi osy alty aýyz óleńine syıyp tur. Kúrsinis bar, kúlki bar.

(«Ózim týraly» áni)

1-júrgizýshi: Átteń dúnıe ne kerek, armanyn arqalaǵan kúıi dúldúl aqynymyz Qasym Amanjolovty 1955 jyldyń 17 qańtarynan 18-ine qaraǵan túni, nebary 43-ten 44-ke qaraǵan qyrshyn jasynda meıirimsiz ajal, sol kezdegi daýasyz dert bolyp sanalǵan qurt aýrýy qaıtpas saparyna alyp kete barady.
(Abdrahman Asylbekov. «Qasym qaıda?» óleńi)

2-júrgizýshi: Poezıa halyqtyń rýhyn kóteredi. Qasym poezıasynan halyq janynyń batyrlyǵyn, jomarttyǵyn, baýyrmaldyǵyn, marhabbattylyǵyn, alǵyrlyǵyn mol tabamyz. Bul poezıanyń tárbıelik kúshi de kóbinese osy
jaǵynda. Qasymnyń meılinshe jalyndy, lepti, syrshyl poezıasy - ár urpaqtyń da kóńil serigi bola alatyn, uzaq jasaıtyn poezıa.

1-júrgizýshi: Qazaqstan Táýelsizdiginiń 20 jyldyǵy toıyna aqynnyń 100 jyldyq mereı toıynyń sáıkes keletinin sezdi me eken?! Aqıqatynda aqynnyń daýylpazdyǵy el erkindigi men táýelsizdigi kúresin beıneleıtin jyrlarynda anyq kórinis tapqan.
Sondyqtan, Qasym aqyndy Qazaqstan Táýelsizdigi men erkindiginiń jarshysy dep aıtýǵa bolady. Onyń bul kúrestegi batyldyq, erlik rýhy aqyn poezıasynyń ón boıynda anyq baıqaldy.
(kúı «Erke sylqym»)
(Qasym aqynǵa arnaǵan óleń joldary)
Qasym týraly beıne kórsetilim.