InfoHub Logo

Nıkolaı Grıgorevıch Kýzovnıkov deıtin bireý jurt qatarly tirshilik etip, jap-jaqsy ómir súrdi. Otyzynshy jyldardyń basynda halyqqa qozǵaý salǵan uly kúsh serpini muny da derevnádan julyp aldy da ketti. Alǵashqy kezde aýyldy ańsap júrdi, biraq úırene kele qalada shamaly da bolsa etiń tiri, taý qoparyp, tas jaryp, sonshalyqty kúsh salmaı-aq qınalmaı tirshilik etýge bolatynyn túsindi. Keıin qoıma jumysyna aýysty, sodan ómir boıy qoımashy bop qaldy, tipti soǵys kezinde de osy jumysty atqardy. Búginde ol úlken qalada, jaqsy páterde, er jetken balalarynan bólek turady, qartaıdy, zeınetke shyqpaq oıy bar. Ol qoımadan zat urlap kórdi me? Qalaı dese bolar edi... Joǵary dárejeli zań bilimi bar áldebireýdiń túsiniginshe ıá, urlady, al basalqaly adamnyń túsiniginshe ol urlyq emes: eshnárseden muqtajdyq kórmes úshin ózine qansha kerek bolsa sonsha aldy, eger onyń qolynan qanshama dúnıe ótkenine kóz jiberip eskerer bolsań, urlyq degen oıdyń ózi túkke turǵysyz bop shyǵady. Sondaıda urlyq bola ma eken! Ol alyp baqty, biraq eshqashan aljasqan joq, óziniń basqalardan jaqsy turatynyn eshqashan kórsetken de joq. Sondyqtan ýnıversıtet znachogyn taqqandardyń da birde-biri onyń urlyǵynyń ústinen túsken joq. Nıkolaı Grıgorevıchı ar-uıat eshqashan mazalap ta kórgen joq. Bul onyń ar-uıattan bezgen adam ekendiginen emes, atamańyz, túý bastan osylaısha qalyp alyp ketken: ári-beriden soń ar-uıattyń nesi bar bul arada? Tek ebin taýyp uqsata bil, urynshaq bolma, qunyqpa, jónińdi bil, al ar-uıat degenińiz... bul!.. Qaltarysta turǵanda ar-uıatty sóz etýge de bolady, biraq solaı bolsa da óz basyń bárin de bastan-aıaq oılastyr, bárin de ólshep-piship, tekserip, oraılastyryp al sonda tynysh uıyqtaısyń meıli, odan ári ar-ınabat úshin basqa bireýlerdiń jany aýyrsa, aýyra bersin. Al endi etegińdi jaba almaı jatyp ar-uıat jaıly daýryǵý aqyldynyń isi emes.

Qysqasy, bári de ornynda, búlinip-jarylǵan eshteńe joq. Nıkolaı Grıgorevıch óziniń ómir jolyn aıaqtaýǵa jaqyn. Kóńili túsip ketkende ózine-ózi: "Jaraısyń, túrmede de otyrǵan joqsyń, soǵysta oqqa da aldyrǵan joqsyń" deıdi.

Alaıda Nıkolaı Grıgorevıchtiń basynda erekshe bir syr bar-dy, biraq munyń nelikten paıda bolǵanyn bilmeıtin, tipti bilgisi kele qalǵan kezinde de túsinigi jetpesteı edi. Biraq muny túsingisi kelmedi jáne ol jaıynda oılanyp-tolǵanyp ta jatpady, al osy bir jelikke (munyń ózi jelik pe, joq álde basqa ma, aldymen osynyń da baıybyna barý kerek) ol múlde berilip ketti.

Sońǵy bes-alty jyl boıy ol bylaı istep keldi.

Senbi kúni, jumystan soń, úıde áıeli kútip otyrǵanda, sharýasy jaıly, kóńili kóterińki kezdiń ózinde-aq ol bir staqan araqty tastap alyp tramvaıǵa otyryp vokzalǵa baratyn. Qaladaǵy vokzal úlken, qashanda bolsyn onda adam degenińiz qumyrsqadaı órip júredi. Sondaǵy dárethana janynda shylym tartatyn oryn bar. Onda kúndiz-túni birdeı adam kop jınalady da, tútin býdaqtap, abyr-sabyr sapyrylys bolyp jatady. Nıkolaı Grıgorevıch salyp-uryp osynda keledi. Sonan soń ol da áńgimege aralasady.

— Jigitter? — dedi ol salǵan jerden, — derevnádan kelgen qaısyń barsyń?

Ondaılar árqashanda kóp bolatyn. Sol aradaǵy topyrlasyp turǵandardyń deni derevnádan.

— Ne aıtpaqsyń? — dep suraıdy olar budan. — Ol nege kerek saǵan?

— Derevnáǵa baryp turaqtaıynshy degen edim. Biletinderiń bar shyǵar: eshqaıda tájirıbeli qoıma qyzmetshisi kerek emes pe eken? Osy salada otyz tórt jyl qyzmet istegen edim. — Budan soń Nıkolaı Grıgorevıch óziniń derevnádan shyqqan adam ekenin, odan ketkeli kóp bolǵanyn, ómir boıy qoımashy bolyp qyzmet istegenin, endi qartaıǵan shaǵynda derevnáǵa qaıtyp barǵysy keletinin aspaı-saspaı, bappen, qaltqysyz baıandaıdy... Basy osydan bastalatyn. Bári de muny salǵannan quptap, eger derevnáda týyp-ósken ekensiń, qanshama qala kezgenińmen, báribir erte me, kesh pe, derevnány ańsamaı tura almaısyń desedi. Odan ári munyń tańdaýyna derevnálar usynady. Nıkolaı Grıgorevıch olardyń meken-jaılaryn jazyp alyp úlgermesten biri irep, biri soıyp, daýlasa bastaıdy.

— Sen qoıa tur, Vázovkańdy tyqpalamaı!..

— Sen ony biletin be ediń? Nemenege eki qolyńdy erbeńdete qaldyń?! Onda birde-bir ret bolyp kórseń eken-aý?

— Vázovkada ma? Bilgende men bileıin, seniń Vázovkańdy! Qudaı-aý saqtaı gór, Vázovka deıdi! Ózi qartaıyp kelgen adamǵa tabıǵaty jaqsy jer kerek emes pe...

— Tabıǵat degen ne ol? — desedi basqalary. — Tabıǵattan emes, jumystan bastaý kerek qoı. Senderdiń Vázovkalaryńdy men bilmeımin, al ózińde qoıma bar ma? Bul kisi bárinen de buryn jumys jaıyn surap tur ǵoı.

— Joq, — deıdi Nıkolaı Grıgorevıch,tabıǵatynyń jaqsy bolǵany da teris emes, árıne...

— Iá, áńgime sonda! Qoıma degen sóz be eken! Qoımanyń aty qoıma, búginde qoımasyz jer joq. Eger, máselenkı...

— Sender keńirdekten basqa ne biletin edińder. — dedi mańǵazsyǵan bireýi. — Al qoıma dedińder, onyń barlyq jerde bar ekeni de ras, sonda máselenkı, turǵyn úı jaǵy she? Bizde qoıma da, ózen de, kól de bar, al úı jaǵy óte qymbat.

— Shamamen aıtqanda qansha? — dep Nıkolaı Grıgorevıchtiń anyqtaı túskisi keldi.

— Qandaıy kerek ekenine baılanysty da.

— Aıtalyq, asty-ústi taqtaıly eki bólmeli úı. Áli de bolsa syny qashyp kónere qoımaǵan bolsa.

— Qora-qopsysymen be?

— Árıne, monshasy, otyn úıetin saraıy bolsa... Júk qoıatyn yqtyrmaly jappa degen sıaqtylary bolsa tipti jaqsy. Qol bos kezinde taqtaı súrgileıtinim bar edi.

— Eger, aıtalyq, eki bólmeli jaqsy úı,anaý mólsherleı bastady, — monshasymaǵy...

— Monshasy myjyraıǵan birdeńe emes, jaqsy bolsyn.

— Monshasy jaqsy, taqtaıdan salynǵan saraıy bar, bizde saraı bitken kóbine sol aǵashtan jasalady...

— Derevnáda taqtaı tiletin oryn bar shyǵar?

— Derevnányń ózinde emes, bólimshesinde.

— Solaı ma?

— Adalyn aıtsaq, baqshasy da kóńildegideı.

— Kempir ekeýmizge onsha úlken baqshanyń keregi de joq.

— Bylaısha durys, qazirgi kezde qaıda da bolsyn úlken baqsha joq, ol jaq — bul jaǵyn eseptep kelgende úsh, úsh jarym bolyp qalar...

— Myń ba?! — dep tańyrqady bireýi.

— Joq, som, — dep kekedi mańǵazsyǵan jigit.

— Qoıa ǵoı, bósińkirep jiberdiń bilem, eshqaıda ondaı baǵa joq, — dep shúbálandy basqalary.

Mańǵazsyǵan jigit shamdanyp qaldy.

— Senderdiń aldaryńda men ne úshin bóspekpin? Meniń óz úıimdi ala gór dep turǵan joqpyn, shyndyqty aıttym. Myna kisi surady ǵoı...

— Nelikten olaı? Qaıdaǵy bir jer-kókte joq baǵany aıtasyń. Sonshalyq nemene edi olaryń?

— Eshteńe de emes, sovhoz.

— Olaı bolsa, sonsha nege qymbat? Ondaǵylardyń esi aýysqan bolar?

— Bizdiń esimiz durys, esi aýysqan qurylys basyndaǵylar, men ony otynǵa shyǵarypty dep te esittim. Al esi aýysqan kerek bolsa. Muny ózim de túsine alǵanym joq.

— Men de solaı dep esitken edim. Úsh júz somǵa jaqsy úı satyp alýǵa bolady desken-di.

— Al úsh júz bolsyn, bolmasyn...

— Seniń derevnáńnyń aty qalaı? — Nıkolaı Grıgorevıch jaza bastady.

— Zavalıha. Derevná emes, selo.

— Qaı jaqta!

— Qazir osy aradan shyǵyp bara qalar bolsańyz... — Selonyń adamy selosynyń qaı jaqta ekenin, oǵan qalaı barý kerek ekenin táptishtep túsindirdi.

— Aýdan ortalyǵy ma edi?

— Buryn aýdan ortalyǵy bolǵan, al keıin, aýdandardy irilendirý kezinde biz Krasnodar aýdanyna qosylyp kettik te, bizdiki ortalyq meken bolyp qaldy.

— Onda júk túsiretin baza bar shyǵar? — dep qadaǵalap surady Nıkolaı Grıgorevıch.

Ana jigit muny tyńdap bop, bárin de bajaılaı aıtyp berdi. Basqa selolar men derevnálardaı emes, bul adamǵa óz selosynyń sonshalyqty unaǵanyna ol qýanǵandaı edi. Kóldeneńnen qarap turǵandardyń kóńilinde qyzǵanysh ta joq emes. Olar bul sıaqty oraıy kelgen sátke kese kóldeneń turý múmkindigin de tapty.

— Nemene sonsha, bul qaıdan shyqqan baǵa! Taıaý jerde orman joq pa edi?

— Al sonda senderdegi baǵa qandaı? Úıleri qymbat selonyń adamy shamdanyp qaldy Máselenkı, eki bólmeli táýir úı qansha turady? Biraq ótirik qospaı shynyn aıt.

— Ótirik aıtyp nem bar? Jaramdy ondaı úı bizde... qora-qopsysyn, baqshasyn, bárin qosa eseptegende bir jarym, eki myń shamasy bolyp qalady.

— Ol qaı jaqta? — dep Nıkolaı Grıgorevıch endi buǵan qaraı buryldy.

Úı izdeýshige unaı qalǵan bul jigit te óz selosynyń qaı jaqta ekenin, ondaǵy ózenniń atyna deıin, kúzgi mezgildegi et jaıyn... bastan-aıaq jetkize baıandady...

— Meniń bajam kelip ketken edi... bul da kúz mezgilinde kelgen-di... Bárin de kórip shyqty. "Oıboı, senderge kelip turýǵa bolady eken ǵoı! — dedi. Bizge barsań, tumsyǵyńdy da batyra almaısyń".

— Qaı jaqtan kelgen edi?

— Oraldyń ar jaǵynan. Zlatoýst qalasynan.

— Sen nemene bul araǵa qalany ákep qystyrasyń? Bizdiń sóz etip turǵanymyz derevná ómiri ǵoı.

— Ol qalanyń ózinen emes, jaqyn tóńireginen.

— Bul kisiniń áldeqaıda bir jaqtan baryp qonys alyp nesi bar, oıǵa alǵany osy óz ortamyz emes pe! Magadanda turatyn bajam bar edi dep men de aıta alamyn saǵan...

— Oı, aýzyńdy!.. Maǵan deseń Amerıkada turady dep nege aıtpaısyn.

— Amerıkada neń bar?

— Magadanda seniń neń bar?

— Onyń sebebi áńgime aýyldyń jer tóńireginde bolyp otyrsa, sen sonaý Zlatoýst ótip ketesiń! Zlatoýsta ne atańnyń quny bar edi?

— Sabyr etińder, sabyr, — Nıkolaı Grıgorevıch egese qalǵan derevná adamdaryna toqtaý aıtty. Bir tamashasy, ol osy arada turǵandardyń qojaıyny bola qalǵan jumyssyz júrgenderdiń ortasyna kelgen ıesi qabyldaýshy keıpinde. — Sabyr etińder, jigitter, — deıdi Nıkolaı Grıgorevıch,bazarda turǵan joqsyńdar. Meniń endigi bir aıtaıyn degenim: seniń seloń teńiz deńgeıinen qansha bıiktikte? — bul kimniń selosynda eki bólmeli úı arzan degen máselege qatysty edi.

Anaý eshteńe aıta almady. Qaısysynyń selosy men derevnásy teńiz deńgeıinen qanshalyqty bıikte ekenin mundaǵylardyń birde-biri bilmedi.

— Munyń ne qajeti bar edi?

— Munyń mańyzy óte zor. — dedi Nıkolaı Grıgorevıch. — Bul júrek-tamyr júıesi úshin óte qajet. Sál bıik jerde bolsa ol da jaramaıdy: adamnyń tynys alýyna ottegi jetpeıdi.

— Ondaıdy sezgen emespiz,derevná adamdary shynyn aıtty.

Alaıda bul sıaqty sózdi Nıkolaı Grıgorevıch ses bildirý úshin aıta salǵan-dy. Úılerdiń baǵasy, azyq-túlik jaıy, derevná mańynda ózen nemese kól bar ma, orman alysta ma, jaqynda ma minekı, kóbinese sóz bolǵan osy jaǵy... Budan ári adam jaıyna kóshken-di derevná adamdary qandaı jaqsy, jaıdary, baısaldy, ósek-aıań, urlyq degendi bilmeıdi. — Tabanda nege ekenin ózderi de sezbesten tıip-qashyp ótirik te aıta bastady. Bul degenińiz óz-ózinen týyndap jatty, eshkimde eshqandaı bóten oı joq: bireý óz adamdaryn áńgime etedi eken, basqalar úndemeı qala alsyn ba, olar da áńgimeleıdi, árkim óz adamdaryn jaqsy etip kórsetýdi kózdeıdi.

— Al bizde... bilgilerińiz kelse aıtaıyn: sýǵa barǵan áıel esik bekitý degendi bilmeıdi, qajeti ne? Sabaý qystyrady da júre beredi, bitti: eshkim ol esikti ashpaıdy. Syǵandar she deıtin bolarsyzdar — olar bizde tolyp-aq júr — biraq kirmeıdi: syǵandardy da soǵan úıretip qoıǵanbyz.

— Kimdi dediń, eı! Mysal úshin aıtsaq: bizde bir ury bar...

— Ury deıdi?!

— Iá, ury! Onyń ury ekenin bárimiz de bilemiz, sol urlyǵy úshin bes ret otyryp ta kelgen. Bizde eńbegi sińgen bir muǵalıma turady, óziniń ordeni de bar... Álgi ury muǵalımaǵa kelip: "Sizdikinde eki aptadaı tura turaıynshy" depti. Ózi erterekte birinshi klasta ma, nemene... osy muǵalımadan sabaq oqyǵan eken. Ol ózi balalar úıinde tárbıelengen, muǵalıma da sonda qyzmet istegen bolsa kerek. Solaı. "Bir jerge ornalasyp alǵansha eki apta turýǵa ruqsat etińiz" deıdi.

— Ruqsat etip pe?

— Árıne! Endi ol túk qaldyrmaı úptep ketetin shyǵar dep oıladyq!.. Kempirge janymyz ashydy. Sóıtsek, olarda "turǵan jerińdi urlama" degen zań bar eken. Ony kim bilgen.

— Iá, ıá.

— Shaýyp ketpep pe?

— Atamańyz! Bir sabaq jibine de tımegen. Ózin-ózi ustasa kerek.

— Iá, sondaı zań bar. Eger ol muǵalımanyń úıin úptep keter bolsa, óziniń sybaılastary sazaıyn tarttyrady...

— Eshteńesin de almaǵan!

— Estimegen elde kóp... Senderdiń ondaı zańdaryńa túkirgeni bar ma olardyń! Zań deıdi ǵoı! Ótken jyly meniń bir maıa shóbimdi urlap-aq ketti ǵoı, jolyń bolmaǵyrlar.

— Túý? Seniń shóbińdi alǵan sondaı ury ma eken! Osy ózimizdiń týysqandardyń biri de. Seniń shóbińmen ol artyn súrtsin be?

Bári de bir kúlisip aldy. Taǵy da keıbir oqıǵalardy sóz etisken boldy. Shylymdy tolassyz tartqandary sonshalyq, tútinnen kózderi ashyp jasaýraı bastaǵan. Ýaqyt degen, qudaıǵa shúkir, ótip jatyr: kózdi ashyp-jumǵansha, endi attanar saǵat ta kelip qalady. Qudaı basqa salmasyn, vokzalda poıyz kútkennen pále ne bar.

Bir joly aýdannan kele jatyr edim. — dedi bir pysyqaı sóz arasynda,jasy seksen-seksen bester shamasyndaǵy bir kempir tur eken. Qolyn kóterdi. Toqtaı qaldym. "Krasnyıǵa deıin ala ket, balam". — dedi. Krasnyımen eki ara alpys bes kılometr jer. "Tóleıtin pulyńyz bar ma edi?". — dedim. "Bar ǵoı, qaraǵym, bar". — dedi. Aldym da júrip kettim... Áńgimeshi aldyn-ala kózderin oınaqshytyp qoıdy. Krasnyıǵa keldik. "Jettik, áje, tóleńiz". — dedim. Ol sómkesinen alyp... maǵan bes jumyrtqa berdi!

Taǵy da kúldi. Áńgimeshi masaırap qaldy.

"Erterekte,deıdi kempir,biz únemi jumyrtqamen esep aıyrysatynbyz". — Jaraıdy, áje, bara qoıyńyz, — dedim.

Áńgimeshi óziniń kempirge ne aıtqanyn birneshe ret qaıtalady: "Bara qoıyńyz, áje, deımin, bara qoıyńyz. Bara berińiz, siz maǵan ne bere qoıǵandaısyz". Munyń tórkinin túsine bilý kerek minekı, bulda qaıyrymdy adam. Zady, osy arada bolǵan ózara áńgimege qaraǵanda, selo men derevnáda qaıyrymdy da meıirimdi, qýlyq-sumdyqtan aýlaq adal jandar qısapsyz kóp, olardan aıaq alyp júre almaısyń. Shetinen solaı... Al eger neken-saıaq ósekshi, aram oıly, sarańdar kezdese qalady eken olar jelókpeler.

Nıkolaı Grıgorevıch meken-jaılar jazýdy toqtatqan.

Basqalar ne aıtsa, sony tyńdaıdy, jan-jaǵyna jámpeńdeı burylyp, ol da kúlip qoıady. Onyń sonshalyqty zeıin qoıyp, kóńildene tyńdaǵanyna qarap basqalar da kóńildenip, adamǵa tán nebir tamasha darqandyqtyń betin ashardaı sony oqıǵalardy qozǵaıdy. Ras, ańdaýsyzda áldebir kúnshildiń nemese aldamshynyń syqpyty kórinip te qalyp jatty, biraq oǵan mán berilgen joq, áńgimeniń ózegi onda emes, ol túkke turǵysyz nárseler. Munyń túkke turǵysyz ekenine bári de ishteı kelisip tur, al dúnıeniń tutqasy — parasattylyq pen izgilik qolynda.

Búgin baıqasam, syra satylyp jatyr eken. Kezekke kelip tura qaldym — syrashy maǵan syra quıdy... Quıǵany sol — dál mynadaı orta quıdy. Shúmektiń astyna qoıa sala ıtere tastaıdy. Ońasha shyǵyp alǵan soń: "Bizde mynasy úshin muny mańdaıynan sıpaı qoımas edi-aý" dep oıladym.

Sol-aq eken, muny bári de qostaı ketti... Adam kóp, bári de atústi asyǵys osyny paıdalanady ǵoı, ol betbaq. Al eger oılap qarar bolsaq ol qanshama syrany Jurttyń aýzynan jyryp alyp qaldy deseńizshi. Árıne, tıyn degen oǵan ózinen-ózi aǵylyp kelip jatady, ras bir jutym syrany kem ishkendikten sen de ólip qala qoıǵan joqsyń. Al onyń da otbasy bar shyǵar...

Aýyl adamdarynyń qala tirshiliginde bir túsinbeıtin nársesi — osy bir júgensizdik. Munyń óziniń ne ekenine de túsinik taba almaısyń. Birine-biri aqyryp-shaqyryp, shapyldap-aq turǵany. Satýshydan eshnárseniń mánin surama, kontorda da sol, bir nárseni túsine almaıdy ekensiń qaıtalap surama: olardyń oqty kózin kórip, jaýabyn esitkenshe, eki aıaǵyńa jalyn da taıyp otyr. Osy taqyryp sóz bolǵanda derevná adamdary aýzyn ashyp, kózin jumyp dýyldasa qaldy. Olarmen birge Nıkolaı Grıgorevıch te túsine almaı qaıran boldy. Bireýdi dárethananyń qabyrǵasyna tyqsyra túsip oǵan daýystap túsindire bastady:

— Men nege ketkeli júr deısiń? Ketetin sebebim osy ǵoı. Tózimim múlde taýsylyp bitti emes pe. Sen meni turmysy nashar bolǵan soń ketkeli júr deıtin bolarsyń?! Qudaı ekiniń birine osyndaı-aq turmys bersin! Eki bólmeli páterim bar, kempirim ekeýmiz ǵana turamyz. Sonda da tóze alar emespin! Júıkeme ábden tıip boldy! — Aýyl adamyna muńyn shaǵyp turǵan osy bir sátte Nıkolaı Grıgorevıch shyn kúıingen edi, ózin-ózi tóske uryp, jylaýǵa shaq qaldy. Alaıda, bulda bir ǵajaıyp nárse — qoımada turǵan kezinde óziniń basqalarǵa kóp aıǵaılaıtynyn, shopyrlar men júkshilerdiń jer-jebirine jetetinin, jon-josyq suraıyn degenderden kirpideı jıyrylatynyn — bul arada ol shynymen-aq umytyp ketti. Osynyń bári taban astynda umyt bolǵanymen, basqalardyń júgensizdigine, ekiniń biriniń aqyryp-jekiretinine, namysqa tıip qorlaıtynyna degen yza kókireginde qalyp qoıǵan. Munyń ómiri sıaqty ómirdiń, eki bólmeli úıdiń de barynan joǵy artyq ekeni, odan da derevnádan úı satyp alyp tirshiliktiń endigi qalǵan kúnderin adamsha tynyshtyqta ótkizý kerek ekeni oǵan aıdan anyq edi. Kóppen birge bul arada júrip malǵundyq halge túsýdiń ne keregi bar, biz adambyz ǵoı! Adamgershilik, tynyshtyq jaıly sózder Nıkolaı Grıgorevıch úshin baǵa jetpesteı qymbat edi, olardy jar salyp aıtý oǵan qajet te, qıyn da, súıinishti de. Keıde ol aınalasyndaǵylar tyna qalǵanda, tútegen tútin ishinde jalǵyz ózi sóılep turdy. Basqalar shynymen oǵan jany ashyp, kómekteskisi keledi.

Osylaısha qumardan shyǵa áńgimelesip bolyp, jazyp alǵan meken-jaılaryn qaltasyna salyp alyp Nıkolaı Grıgorevıch úıine qaıtty. Ol vokzaldan úıine, tórt aıaldama boıyna, únemi jaıaý qaıtatyn. Ári tart-beri tart úlken áńgimeden soń jaıaý júrip boı jazdy. Jany sál jabyrqap, sharshaǵanyn sezip keledi. Jol shetine jete bere Nıkolaı Grıgorevıchtiń tamaq ishkisi keletin ádeti bar.

Onyń esh jaqqa, eshqandaı derevnáǵa barǵysy da joq, basynda ondaı oı bolǵan da emes, biraq ol sodan bylaı qaraı vokzalǵa barmasa otyra almaıdy — bul oǵan ádetke aınalǵan. Ony uıaltyp toqtaý aıtar kim bar, máselenkı, úlken uly onyń vokzalǵa barýyna, aýyl adamdarymen sóılesip meken-jaılaryn jazyp alýyna tyıym salyp kórsinshi... Joq, qalaısha toqtatpaqsyń? Báribir ol urlanyp ketedi. Onsyz tura almaıdy.

---