InfoHub Logo

Halyqsyz bılik bolmaıdy, al – dinsiz halyq bolmaıdy. Ár ulttyń ózine belgili,  ustanatyn dini bolady. Halyqtyń tutastyǵy men dinniń tutastyǵy jáne memlekettiń tutastyǵy arasynda tikeleı táýeldi baılanys bar. Qazaqstan prezıdenti N. Nazarbaev qazannyń 13-i kúni «Dinı qyzmet jáne dinı uıymdar týraly» zańǵa qol qoıdy. Elimiz Táýelsizdikke qol jetkizgen soń eldiń syrtqy, ishki saıası jaǵdaıynan bólek eldiń ekonomıkalyq damýyndaǵy ǵana emes, azamattardyń dinı-mádenı ómirindegi basymdyqtarǵa da kúrdeli ózgerister engizdi. 

Ata zańda aıshyqtalǵan normalar negizinde 1992 jyldyń 15 qańtarynda «Dinı senim bostandyǵy jáne dinı birlestikter» týraly zań qabyldandy. Zańda kórsetilgen talaptar men kózdelgen maqsattar osydan sol kezeńdegi Qazaqstan qoǵamynyń naqty ahýalyna negizdelgen bolatyn. 

Sońǵy eki onjyldyq ishinde elimizdiń rýhanı-dinı kelbeti eleýli ózgeriske ushyrady. Dinı qyzmet belsendiligi kúsheıip, dinı birlestikter sany eselep artty, teris jat dinı is-áreketter de boı kórsete bastady. Sondyqtan zańdyq normalardy zamanaýı ahýalǵa sáıkestendirý maqsatynda atalmysh Zańǵa 1994, 1997, 2004, 2005 jyldary birqatar ózgerister men tolyqtyrýlar engizildi.

2011 jyldyń 18 mamyrynda din salasyndaǵy derbes ýákiletti organ – Qazaqstan Respýblıkasynyń Din isteri agenttigi quryldy. Agenttik tarapynan memlekettiń din salasyndaǵy strategıalyq baǵytyn aıqyndaǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń «Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» zańy ázirlenip, 2011 jyldyń 11 qazanynda qabyldandy.

Búgingi ýaqytta Qazaqstandaǵy dinı jaǵdaı turaqty desek bolady. Biraqta osy jerde dinniń qazirgi qazaqstandyq qoǵamǵa aıtarlyqtaı yqpalyn atap ketken jón. Dinı birlestikterdiń kóbeıýi, din úıleriniń jappaı boı kóterýi osyǵan dálel. Qazaqstanda qazirgi kezde 4551 dinı birlestik bar eken. Qazaqstan turǵyndarynyń basym bóligi dindi etnıkalyq mádenıettiń jáne ulttyq salt-dástúrdiń elementi retinde qarastyrady. Dástúrli dinı ınstıtýttardyń yqpal etý aıasy keńeıýde, halyqtyń dinı yqpalǵa boı aldyrýy jıileýde, dinı birlestikterdiń áleýmettik fýnksıalary kúsheıýde, dinı bilimniń róli artýda, dinı mısıonerlerdiń qyzmeti jandanýda.

«Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» zańy bizdiń qoǵam úshin mańyzy orasan zor. Ol azamattyq qoǵamdy qalyptastyrýdy ilgeri jyljytýda aıtarlyqtaı yqpal ete alady. Sondyqtan qandaı da bir zaıyrly memleket dinge qatysty óziniń ulttyq zańnamasyn túpkilikti aıqyndap alýǵa mindetti.

«Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly» zańda memleket din men dinı birlestikterden bólingeni týraly konstıtýsıalyq norma naqty jazylǵan. Bir de bir din memlekettik nemese mindetti dep belgilenbeıdi. Osylaısha, memlekettiń zaıyrlylyǵy atap kórsetilgeni qoǵamdyq jáne memlekettik ınstıtýttardyń birigýine jol bermeıdi.

QazUÝ, Dintaný mamandyǵy 3 kýrs stýdenti,

Ablahatova Symbat

aǵa oqytýshy,  PhD. Muqan Nurzat

---