InfoHub Logo

Osy kúni Orynborda oqyp júrgen eki myńdaı qazaq balalary bar. Bulardyń kóbi erjetken balalar ám bulardyń ishinde áıel balalar da bar.

Bulardyń oqyp júrgen mektepteri mynalar: 1) aımaqtyq qazaq ınstıtýty, 2) jumyskerler fakúlteti, 3) aımaqtyq keńes ám partıa shkolasy, 4) aımaqtyq tájirıbe mektebi, 5) jetkinshekter mektebi, 6) 1-aımaktyq qazaq balalarynyń komýnasy, 7) 2-qazaq balalarynyń úıi, 8) bala tárbıeleýshi qazaq áıelderiniń kýrsy, 9) adam dárigerleriniń tehnıkýmy, 10) aımaqtyq zań kýrsy, 11) aımaqtyq kooperasıa uıymdarynyń kýrsy, 12) mılısıa kýrsy, 13) qazyna, qarajat kýrsy. Mine, osy on úsh mektepte oqyp júrgen qazaq jastarynyń sany eki myń.

Jáne bulardan basqa jaqyn arada baspa kýrsyn jıyrma bes qazaq bitirip shyǵady.

Dushpandar: «Keńes úkimeti qazaq halqyna ne berdi?..» degende, aldymen kisiniń esine Orynbordaǵy oqyp júrgen osy eńbekshil qazaqtyń eki myń uldary túsedi.

Bul Qazaqstannyń tarıhynda, óner-bilim retinde buryn bolmaǵan is.

Patshanyń zamanynda kúlli Qazaqstanda eki myń túgil eki júz bala oqyǵan ýaqyt bolmaǵan edi. Endi, mine, eńbekshil halyqtyń óz úkimetiniń zamanynda, bir qalada eki myń jas oqyp júr. Ras, Orynbor Qazaqstannyń úkimeti turǵan aımaqtyq zor qala bolyp otyr. Aımaqtyq úkimet turǵan qalaǵa eki myńdaı qazaq balasy kóp emes, qaıta az.

Egerde Orynbor Qazaqstannyń ortalyq jerinde bolsa, nemese Qazaqstannyń úkimeti qazaq halqynyń bir kóbirek jerinde bolsa, onda qazaqtyń oqýdaǵy jastarynyń sany budan áldeneshe ese kóp bolar edi.

Biraq Orynbordyń qazaq elinen qashyqtyǵyn eske alǵanda ám Qazaqstan úkimetiniń jastyǵyn, kedeıligin eske alǵanda, bul eki myń jigit — úlken qanaǵat qylarlyq is.

Qazaqstan úkimeti alǵash qurylǵan jyly ám ekinshi jyly Orynborda oqý oqyp júrgen qazaq balalary joqqa tán edi.

Qazaq balalary Orynborǵa oqýǵa kóbirek kele bastaǵany byltyrdan beri, ásirese bıyl. Men Orynbordan basqa jerlerdegi oqyp júrgen qazaq balalaryn aıtyp otyrǵanym joq.

Máskeý, Qazan, Tashkent, Saratov qalalarynda da oqyp júrgen qazaq balalary bar, olardyń da sany edáýir.

Meniń aıtyp otyrǵanym qazirgi Orynborda kózge kórinip júrgen eki myń jetkinshek — eki myń jigit. Keleshektegi Qazaqstannyń búgin bolmasa, erteń bitirip shyǵatyn qyzmetkerleri, eńbekshil taptyń eki myń oqyǵan azamaty.

Bulardyń bári de burynǵy patsha zamanyndaǵy oqyp júrgen balalardaı emes, báriniń de qazir áleýmetshilik sezimi oıanǵan, báriniń de eńbekshil tapqa qyzmet qylmaq talaby zor.

Qazaqstannyń jalpy nadandyǵyn, jalpy kedeıligin oılaǵanda, Qazaqstanda jóndep is júrgize biletin adamdardyń azdyǵyn oılaǵanda, symdaı qatar tizilgen, shoıyndaı bilekti, oqyǵan eki myń jas azamat eske túsedi.

Qyp-qyzyl jalyndaı jaınaǵan, qyzyl sıamen jazǵan «eki myń» kóz aldyna kelip elesteıdi.

Orynbordaǵy eki myń oqyp júrgen jastar, qazaq eńbekshileriniń ilgergi tirshilik maıdanynda, áleýmet, saıasat turmysynda aldyńǵy azamattary, aldyńǵy qyzmetkerleri.

Eki myń jetkinshek!

Qazaq eńbekshileriniń zor úmiti senderde. Áli kúnge nadandyq meńireýinde qur qybyrlap, kúneltip júrgen qazaqtyń eńbekshil halqy senderdiń moıyndaryńa júk artpaq! Sol júkti aparýǵa tezirek daıarlanyńdar!

09.01.1924 jyl

---