InfoHub Logo

«Aldyńǵy jaqsy artqy jasqa tálim aıtpasa,el bolǵanyń qaısy?» dep qazaqtyń uly jazýshysy Muhtar Áýezov aıtyp ótkendeı biz ózimizden úlkenderden úlgi-ónege alyp,al kishilerge tárbıelik qaǵıdalardy kórsetemiz. Dúnıe esigin ashqannan bastap ana sútinen nár alyp,áke ónegesin tyńdap,tal besikten boıymyzǵa naǵyz tárbıe jıamyz. «Otan otbasydan bastalady» demekshi, otbasynyń ár adam ómirinde alar orny bólek dep oılaımyn.Árıne,tek otbasy emes, dos-jaran men ustazdardyń da atqarar róli zor.Mektepke barǵan kezde de ózimizge kerek málimetti jınap,bolashaǵymyzdy oılaýymyz qajet.Sebebi,on bir jyl kózdi ashyp jumǵansha óte shyǵady eken.Osy ýaqyt ishinde sabaqty jaqsy oqýmen qatar,dostarymyzdyń arasynda da syıly bola bilý qajet degen oıdamyn.Dos arasynda syıly bolý-jaman qylyqtarmen alda bolý emes,kerisinshe aqyldylyqpen,jaqsy minezben,qaıyrymdylyqpen ómir súre bilý.Degenmen,qazirgi jaman ádetke salynyp,bolashaǵyn oılamaıtyn jastardyń áreketin kórgende ishim ashıdy.Biz jastar qazirden,tipti,bala kezden el úshin qandaı is jasaı alamyn,qalaısha ata-anamnyń abyroıyn asqaqtatamyn degen suraqtardy mıymyzda qoryta bilýimiz kerek dep esepteımin.Sebebi, týyp-ósken jerimiz ben mápelep ósirgen ata-anamyzdyń orny bárinen joǵary turady.Qandaı jaǵdaı bolmasyn ultymyzdy joǵaltyp almaýymyz kerek.

Ár balanyń ómirindegi eń mańyzdy jan-ata-ana.Bizdiń minezimiz ben qylyqtarymyzdyń basym bóligi sol kisilerge uqsaıdy.Ózimiz baıqamasaq ta,biz kóp jaǵdaıda ata-anadan kórgen is-áreketterimizdi qaıtalap jatatyn sekildimiz.Sondyqtan otbasy qurý,otbasyndaǵy bala tárbıesi jónindegi problemalar árdaıym ózekti dep oılaımyn.Qazirgi tańda baılyq,ataq-abyroı sıaqty túkke turǵysyz zattarǵa ǵana qarap otbasy quryp jatqan jastar bary ras.Al adam  baılyqtan da jalyǵatyn kún jetedi.Degenmen otbasy qurǵan adamnyń oıy jan-jarymen samaı shashy aǵarǵansha bir bolyp, qıyndyqqa moıymaı, sanaly urpaq tárbıeleý bolady dep oılaımyn.Ókinishke oraı jastardyń oıy adamı qasıetterge jetpek túgili, kók qaǵazdan ári asatyn túri joq.Al bunyń arty árıne jastardyń ajyrasýymen aıaqtalady.Al ortadaǵy balanyń jaǵdaıy tipten qıyn dep oılaımyn.Meniń oıymsha balany bir adam tárbıelegen jetkiliksiz.Bala otbasynda kimniń qandaı ról atqaratynyn,qandaı mindetteri bar ekendigin fılmder men kitaptardan ǵana emes, ómirde de kórýge quqyly.Eshqandaı jazyqsyz perzent balalar úıin kúneltýge mindetti emes.

Jastardyń basqalardyń sózine tez eretini,tez senetini,elikteýshiligi basym ekeni ras.Qazirgi tańda áleýmettik jeliler osy máseleni órshiktirýde dep esepteımin.Ǵalamtor men áleýmettik jelilerdiń paıdasy da az emes.Degenmen, shet elden neshe-túrli zattardy kórgende, qyzyǵýshylyǵymyz artyp, bárin baıqap kórgimiz keletini ótirik emes. Osy elikteýshilik ar-uıatty, ultymyz ben qadir-qasıetimizdi taptap, sanamyzdy ýlap bara jatqandaı kórinedi. Ata-babamyz qaldyrǵan asyl qasıetterdi saqtap,dáripteý qazirgi tańda bizdiń qolymyzda.Elikteýshilik pen qur myljyńdyqty qoıyp,moınymyzǵa jaýapkershilik alýymyz kerek.

«Jasymda ǵylym bar dep eskermedim,Paıdasyn kóre tura teksermedim.Erjetken soń túspedi ýysyma,Qolymdy mezgilinen kesh sermedim» dep Abaı atamyzdyń ózi aıtyp ketkendeı,qamshynyń sabyndaı ǵana qysqa ómirdiń,jastyq shaǵymyzdy ótkizip almaı,múmkindik barda bilim alyp,oı-sanamyzdy tolyqtyryp,elimizdiń bolashaǵyna septigimizdi tıgizý qolymyzdan keledi.Elimizdiń bolashaǵy bizdiń qolymyzda.Tárbıemiz ben bilimimizdi teń ustap,elimizdiń erteńi bolar,kók týymyzdy tek bıikke kóterer jastarymyz kóp bolǵaı!

---