InfoHub Logo

Aınajan búgin ań-tań edi. Túsi surǵylt tartyp, júni jyǵylyp, ot pen sýdyń arasynda turǵan adam sekildi. Bir orynda dáıek tutyp otyrǵysy kelmeıdi. Álsin-álsin dalaǵa shyǵa beredi. Albardyń aldyndaǵy aq qalanyń aýzyna kelip, áldeqaıda kúnniń batysyna kóz salady. Qabaqtan túse beriste sozylyp jatqan qara jolda anda-sanda qaraıǵan júrginshi kórinedi. Qysqy sýyqta shıraǵan qardyń ústinde shananyń tabany shyqyrlap, álde qaıdan qulaqqa kelgen sekildi bolady. Batýǵa taıanǵan kún qulaqtanyp, aqtyq nuryn aq qardyń betin kúlimsiretip, seýip tur. Teriskeıge yzǵarlanǵan jeldiń lebi betke tıgende ıne tyǵyp alǵandaı shym ete qalady. Sý tasyǵan qatyndar, mal sýarǵan adamdar jeldiń yzǵarynan jeńilip, eriksiz qyryndaıdy. Kólbep ushqan kók tútinde keshtiń yzǵaryna betteı almaǵandaı tómen qaraı quldılap, aqsha qardyń betin aımalaı qulap jatyr.

Jalǵyz Aınajan yzǵardan ımenbeıtin tárizdi. Eki beti qyzaryp, móldiregen qara kózdi bir núktege tirep tur. Sol jaq bolsa kerek!..

— Erkejan, neǵyp tursyń?— dep sý ákele jatqan jeńgesi qatarlasa berip, toqtady. Aıaǵyndaǵy qatqan kebisin birine-birin uryp tyqyldatyp, kók aıań tartyp búrisken qolyn aýzyna taqap úrledi.

— Qudaıdyń kúni ne bop keter eken, qyratyn shyǵar... Jurttyń bári uılyǵyp úıde otyrǵanda, seniń dalada turǵanyń ne? Álde, búgin kúıeýiń kelýshi me edi?!— dep jeńgesi kúldi.

Aınajan jeńgesiniń betine ajyraıyp qarady, eriksiz kúldi.

— Kúıeýim kelýshi me edi?— dedi.

— Erkejan-aý, kelsin dep shyn shaqyrsaq qaıtedi...

Aınajannyń betindegi kúlimsiregen tús birden jıylyp ketti, jeńgesine ala kózimen bir qarady da, úıine qaraı burylyp, júre berdi...

Tún. Úıdiń ishi tastaı qarańǵy. Dala dúrildegen boran. Yzǵyrǵan jel dalany basyna kóterip, uıytqyǵan qarmen terezeni kómip jatyr. Terezeniń tómengi jaǵy tegis kómilip, joǵary jaǵyndaǵy bir kózinen ǵana jyltyraǵan sańylaý kórinedi.

Jeńil ǵana kıinip, kúpisi men bókebaıyn bas jaǵyna úıip, shoqıyp Aınajan otyr. Júrek bir orynda turmaı lúpildep, jaqsylyq pa, jamandyq pa, birdemeni kútken tárizdenedi. Osy isinin ne ekenin, buǵan dilgerlendirip otyrǵan kim ekenin oı jiberip sholady. Qıal júırik qoı, zymyrap otyryp kelip bir jerge múdiredi, oń jaǵynda jatqan sheshesi, Aınajandy tapqan sheshesi, uldan artyq mápelep, mańdaıynan sıpap ósirgen sheshesi! "Toqaldyń on ulyna da bermeımin",— dep aspanǵa kóteretin, "qaraǵymdy uzatatyn kún bolsa, qalaı jalǵyz qalar ekem",— dep jylaıtyn sheshesi.

Sóıtken sheshesiniń janynda jatqan Aınajan býynyp-túıinip, birdemege ázirlenip otyr. Ázirligi ózgeshe, kim bilsin, bul esikti qaıtyp kórmeıin dep te otyrǵan shyǵar. Biraq, ol ul ornyna mápelep ósirgen ájesin neǵyp qıady? Eń bolmasa birer aýyz til qatyp ketýi, jónin aıtýy kerek shyǵar? Aqtyq ret betinen súıgizip, ájesiniń mamasyn ıiskeýi kerek emes pe? Ájesinde jazyq ne?

Aınajandy renjitý onyń oıynda bar ma edi?! Qyzǵa erkek qoja. Ákesi bıledi de, óziniń qalaǵan jerine bermek boldy. Aınajan estip jylaǵanda, baıy ólgendeı bolyp daýys qylǵan osy ájesi edi ǵoı! Aınajan qabaǵyn shytyp, renjip otyrsa, nege renjigenin surap-bilgenshe tózbeı, janyn qurban qylǵandaı bolatyn janashyry osy edi ǵoı...

— Apyraı, ájemdi qaıtsem eken?!— dep Aınajan uzaq oıǵa shomdy.

Dala boran. - Jel ulıdy, ysqyrady, ólimsirep jylaǵandaı bolady. Jelmen birge, móldir kózin ystyq jaspen shylap, Aınajan da jylaıdy. Jandaı kórgen jalǵyz ájesin toqaldyń tabasyna tastap, oılamaǵan iske bel býǵanyna ózin shiltelegisi keledi. Biraq, ázir is ótken joq qoı, álde bolsa ájesiniń jyly tósegine kirip, aımalap súıse qaıtedi. "Áje, bir seni renjitpeý úshin ne qorlyqqa bolsa da tózdim!" — dese qaıtedi...

Joq bolmaıdy... Aınajan, súıgenine ýáde berip qoıǵan. Aınajan, ýádesin jutpaýǵa tıis emes. Ájesi úshin Aınajan, bálkim, kóner de me edi? Biraq ákesiniń jylatyp bergeli otyrǵany, jasy qyryqtan asqan bireýdiń maly arqasynda toqaldyqqa alǵaly otyrǵandyǵy — mine osylar Aınajandy kúıdiredi. Muny oılaǵanda Aınajan ot bolyp, órtenip bara jatqan sekildenedi.

Ájesi qozǵalyp, aýnap túsip jatty.

— Aınajan, qalqam, jaqynyraq jatshy, arqam tońyp qaldy,— dedi ájesi.

Aınajannan erik ketip, ájesiniń kórpesine kirip qushaqtap qysty...

Esik tyqyldaǵandaı boldy. Dalada sybdyr bilindi. Aınajan basyp kóterip aldy. Úlpildegen júrek burynǵysynan da údep, attaı shabýǵa aınaldy.

— Apyrmaı, endi qaıtem?.. Joq, ketý kerek.

Aınajan esikke bara bergende, ájesiniń jylamsyraǵan daýysy estildi.

— Aınajan! Qalqam, qaıdasyń?

Dala tastaı qarańǵy. Alaı-dúleı boran. Gýlegen jel álde qaıdan qýys taýyn kirip, deneni shymyrlatyp, tońdyryp keledi. Aýyldan shyqqaly shana jol tabanyna túsken emes, par at ilbitip tarta ma, qalaı, shana eptep qana qozǵalǵan sekildi.

— Apyrmaı,- adastyq — dep kóshir Aınajannyń tula boıyna sýyq sýdy quıyp jibergendeı boldy. Qatar otyrǵan myna Aıdar, Aınajandy qorqytpaıyn dedi me eken, qaırat bere sóıledi.

— Joqty aıtpashy, adam adasa ma eken. Osy betimizben júrip qara joldy qazir qıyp alamyz,— dedi.

Muny aıtýyn aıtsa da, ózi senip kele jatqan betteriniń qaı jaq ekenin ózderi de bilmeıdi. Ústi-ústine ursa da omby qarǵa maltyǵyp, at júrýdi sıretti. Aqyrynda túpki at qarǵa baýyrlap jatyp aldy.

— Oıpyrmaı, saı bolmasa ıgi edi,— dep kóshir túse qaldy. Atty qabyrǵalata júrip aldyn orala beremin degende, aıaǵy syrǵanap ketip, zymyraı jóneldi, aıqaılaǵan daýysyn jel kóterip áketti. Joldastaryna esittirmedi.

Kóshir atty turǵyza almady ma dep Aıdar da túse qaldy. Ol da attyń aldyn orala bergende, syrǵanap ketkenin biraq bildi. Sasqanynan daýysy shyqpady...

Erteńine Aınajandy izdegen qýǵynshylar malyǵyp qulap jatqan atty tapty... Attan eki júz qadamdaı jerge baryp, ólip jatqan Aınajannyń súıegin taýyp alysty.

---