InfoHub Logo

Kórshisi aýladaǵy qaraǵaıdyń alasa butaǵyna qos qoltyǵymen asylǵan qalpy temekisin qushyrlana soryp, tómende qaqshıyp turǵan Beıbaqqa qarady:

— Aǵashty úkimet jaratpaǵanyna shúkir!

— Aıtpa. Mynany kórsem, — Beıbaq beti kedir-budyr oryndyqty ıegimen nusqap, — tik ishegim solqyldap ketedi!

— Aýysaıyq pa?

— Joq a, óziń demalyp al. Jumyssyz jatyrsyń ǵoı.

— Aıtpaqshy, jumysyń qutty bolsyn!

— Sol... kúni boıy qum sýaram. Úıde jatqannan jaqsy...

Ekeýiniń de kózderi kirtıip tur. Ábden qajyǵan. Kórshisi tipti, tap osy butaqqa asylǵan kúıi qalǵyp ketýge bar. Átteń elden uıat.

— Jaraıdy, kórshi, jumysqa kettim.

Beıbaq temekisiniń tuqylyn oryndyqtyń arqalyǵyna myjyp sóndirdi. Kórshisi aýzymen-aq búre salyp, sekirip jerge tústi. Sosyn ekinshi qabattaǵy jaldamaly páteriniń terezesine qarap kúrsindi:

— Kelinshegimniń búıregi bolmaı júr. Ózimniń de denem uıyp qalatyndy shyǵardy.

— Eldiń bári sol. Osy kúnde túregelip turyp as iship, túregelip turyp uıyqtaıtyn

boldyq qoı.

— Búıtip halyqtyń qamyn jegeni qurysyn!

Osylaı oraza ashqan kórshiler ázirshe bir-birine degen aıaýshylyqpen tarqasa tursyn, mártebeli oqyrmanym, men sizderge bul erteginiń neden bastalǵanyn aıtaıyn.

Hosh. Qısyndy-qısynsyz, ońdy-soldy qarar qabyldap, jarlyq shashyp, onysyn qarasha halyqqa kúshtep tańyp, sodan lázzat alýdy bıik óner dárejesine jetkizgen saraıdaǵylardy taǵy da shabyt qysqan...

— Osyndaı kónbis eldi kórsem kózim shyqsyn! – Bas ýázir asa bir kúıinishti keıippen otyrǵandarǵa jaǵalaı kóz tastady. – Ótken aıda ǵana «Aýany mılıgramdap tutyný týraly» zań shyǵarǵan edik, halyq balyqqa aınalyp shyǵa keldi... Ulttan únemdeý salasyna jaýapty ýázir shashalyp qaldy. Sosyn qaqpaǵyn tesip, tútikpen qomaǵaılana jutyp otyrǵan aýa toly úsh lıtrlik shyny qumyrany jalma-jan butynyń arasyna tyǵa qoıǵan. Bas ýázir qyraǵy eken, baıqap qoıyp:

— Meshkeıych, tunshyǵyp qalmańyz. Ol zańnyń osyndaǵylarǵa esh qatysy joq – dedi murtynan jymıyp. Bas ýázirdiń júzi jylyǵan soń basqalar da jarysqa túsip, saraı ishin tarqyldaǵan, barqyldaǵan, shıqyldap-qıqyldaǵan neshe túrli kúlki kernep ketti.

— Qurmetti áriptester, kemeńger patshamyzdyń senip tapsyrýymen myna bir jańa zań jobasyn aldaryńyzǵa ákelip otyrmyn. Bir aýyzdan maquldaımyz ǵoı? Bas ýázirdiń kez kelgen basty ıdiretin jymysqy júzi bul joly da qalǵan qoshshy-qushynashty tyrp etkizbedi... Sondaǵy kezekti sý jańa nızamnyń ataýy – «Patshalyqtaǵy semizdikpen jappaı kúresý týraly» bolatyn. Joralǵysy: «Mekteptegi parta, kóshedegi – trotýar, úıdegi – ústel, oryndyq, eden, tósektiń beti, qyl aıaǵy as qasyqqa deıin kedir-budyr, úshkir-tompaq etip kómkerilýi kerek».

Beıbaq «patshalyqtaǵy semizdikpen kúreske» qarsy petısıa uıymdastyryp, ózi sekildi mıllıon beıbaqtyń aryz-ótinishin qoltyqtap qyzyl kilem tóselgen uze-e-e-en dálizdiń aıaǵynda tur. Birden basqa shaýyp, tóske órlemeı, aldymen etektegilerdiń aldynan ótýdi uıǵardy. Bálkim sharýam osylardyń aldynda-aq biter dep oılaǵan. Qaıdam. Kishkentaı sheneýniktiń quzyreti de úlken bolmaı shyqty. Baıǵus atshaptyrym kabınet pen izdıgen hatshy qyzǵa aldanyp qana  otyrsa kerek, myna orynda. Mundaı máselemen aınalysa almaıtynyn aıtyp, óziniń ústinde otyrǵan ýázirge baryńyz dedi. Beıbaq endi múlgigen uzyn dálizdegi ekinshi esikke kirdi. Biraq ondaǵy bir hatshysy men eki orynbasary bar sál-pál irileý sheneýnikten de qaıyr bolmady. Ol da quzyretiniń kemshin ekenin túsindirip, jaǵdaıdy óziniń ústindegi ýázirge siltegen. Mıllıon beıbaqtyń qolqasyn qoltyqtaǵan bir Beıbaq endi qyzyl kilemdi ımene basyp, úshinshi esikke kirdi. Ondaǵy bir hatshysy, eki orynbasary, sosyn taǵy bir kómekshisi bar jýan kisi de... sharasyz bolyp shyqty. Mine, keıipkerim osylaısha qaı-qaısysynan taýy shaǵylsa da qaıtpaı órlep, dálizdiń basyndaǵy úlke-e-e-en emen esikke de jetti-aý. Esik emes qamaldyń qaqpasy dersiń. Qaqpany óńsheń bir ishinde qusyǵy bar bop-boz adamdar toryp júr. Tóńirekte óli tynyshtyq ornaǵan. Boz adamdar bir-birimen ymdasyp, sybyrlap qana sóılesedi. Batyly jetse árıne. Báriniń armany – qaıtyp bolsyn qaqpanyń arǵy jaǵyndaǵy keneýsiz bılik ıesin súıý. Etiginen.

Myna ǵajapty qarańyz, dálizdi órlegen saıyn, esikten esik tozdyrǵan saıyn, buny qabyldaǵan ýázirlerdiń dárejesi zoraıǵan saıyn, bizdiń Beıbaq kerisinshe kishireıe berdi, kishireıe berdi. Sóıtip zorǵa degende qaqpa keıipti alyp emen esiktiń aldyna barǵanda... o qudyret, álgi mıllıon beıbaqtyń aryz-ótinishi jazýly, qoldan qolǵa ótip ábden ýmajdalǵan kús-kús paraq qaýyrsyndaı qalqyp baryp jerge tústi de, emen esikti kúzetken tobyrdyń tabanynda qaldy. Al Beıbaqta oǵan ıe bolar qaýqar joq edi. Óıtkeni, jańa aıttym emes pe, kishireıgennen-kishireıip, aqyry tozańǵa aınalyp joq bolyp ketti.

Qymbatty oqyrmanym, Beıbaq baı bolyp barsha muratyna jete almaǵanyna keshirim ótinem. Osy zamannyń ertegisi osylaı bolady. 

---