InfoHub Logo

1918 jyly Sibirdiń baıshyldary, patshashyldary týlap keńes úkimetine qarsy shabýyl jasaǵan kezde, Aqmola qalasynda ýeznoı sovettiń chleni Ǵabdolla Asylbek balasy ózgelerimizben birge jaýyzdardyń qolyna tutqynǵa túsken edi.

Áýelde 3 aıdaı Ǵabdolla bárimiz shynjyr kiseninde boldyq. Adamshylyqtyń ary ketken, zıaly adam sýretindegi quzǵyndardan kórmegen tarshylyq joq.

1919 jylǵy qańtardyń basynda adamdy bet qaratpaǵan 30 — 40 gradýs aıazdarda 40 — 50 kisini Aqmoladan Qyzyljar arqyly ońbaǵan, ishkish Annenkovtyń otrády jaıaý aıdady. Sonyń ishinde sabaz azamat, sabyrly Ǵabdolla da bar edi.

Odan azap vagonyna túsip (vagon smertı) úsh-tórt kúnde bir ǵana nár sý tatyp, qarańǵy, muz, sup-sýyq temir vagonda aı jarymdaı bolyp, Ombydan Semeı baryp, odan qaıta Ombyǵa alyp kelip lagerge tyqty. Vagonda 20 shaqty azamat ashtan, sýyqtan temir qapas qamaýda sháhıt bolǵan. Búıtip qor qylǵansha atyp bir-aq óltir dep joldastar talaı ret temir vagondy tepkilegen. Burynǵy qan ishkish kápirlerdiń oıyna kirmegen jaýyzdyqtardy, azaptardy 20-ǵasyrdyń zıalylarynan kórdik. Temir vagonda birge otyryp 20 shaqty er-azamat tirshilikten ólimge jóneldi. Vagonda otyrǵandardyń ishinde halyq úshin qan jutqan er Ǵabdolla bar edi. Omby lagerinde alǵashqy 40—50 azamattyń tiri qalǵandarynan súzek bolyp taǵy da kóbi óldi. Sóıtip tutqynda bolǵanymyzǵa 10 shaqty aı bolǵanda, 1919 jyly naýryz aıynyń aqyrǵy kezinde Ǵabdolla hám basqalar qatty aýyryp jatqanda, men, Jumabaı ekeýimiz lagerden qashtyq.

Biz ketkennen keıin bizben álgi birge bolǵan jas azamat, sorly jurttyń qurbany, esten ketpes baýyrym Báken Serikbaev sheıit bolǵan. Kereký qamalyn, Baıanaýyl qalasyn basyp Túrkistan kettim. Kúnder ótti.

Kolchak qashardan buryn Ǵabdollalardy Jyraq Kúnshyǵysqa jibergen. Barǵan jerinde Ǵabdolla bir hat jazǵan, onan soń kúz Kolchak qashyp quryǵan, biraq Ǵabdolladan bir habar bolmaǵan. Jurt kúder úzip, jylap-jylap qoıǵan. Endi Semenov quryp, jol ashylǵan soń Ǵabdolladan hat keldi. Ǵabdolla Jyraq Kúnshyǵys maıdanynda eken. Kolchak, Annenkov, Semenov, Kalmykov, Kapvıl hám basqa jaýyzdardan aman qalǵan joq dep jurt kúder úzip qoıǵan baýyrym Ǵabdolla, tiri ekensiń, qushaqtap súıdim, baýyrym.

1920 jyl

---