Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 kún buryn)
Gúl

Gúl — gúldi ósimdikterdiń jynystyq jolmen kóbeıý múshesi. Ol sabaq ne janama butaq ushynda ósedi. Gúl birneshe bólimnen turady. Gúl japyraqshalary gúl shyǵatyn býynnan ósip, gúlge qorǵanysh bolyp turady. Gúl ornalasatyn saǵaqtyń ushy gúl tabany (kindigi), sabaqtyń gúl ornalasqan bóligi — gúl saǵaǵy (eger ol bolmasa, otyryqshygúl), barlyq gúlder ornalasatyn ósimdik sabaǵy — gúlsıdam, jabyq tuqymdy ósimdikterdiń tostaǵanshasy men kúlte japyraqshalarynan quralǵan gúl oramy — gúl serigi dep atalady. Gúlge tús beretin — kúlte japyraqshalar. Onyń túsi ár túrli bolady. Gúldiń negizgi músheleri: analyq (ósimdikter gúlindegi jynystyq kóbeıýge qatysatyn bóligi, ol analyq aýzynan, moınynan jáne túıininen turady) jáne atalyq [ósimdikter gúliniń atalyq jynys kletkalary (tozańdar) ósip jetiletin bóligi, ol tozańqaptan, atalyq jipsheden turady]. Eger gúlde atalyq ta, analyq ta bolsa — qos jynysty gúl, al olardyń tek bireýi ǵana bolsa - dara jynysty gúl dep atalady. Atalyq jáne analyq gúli eki bólek, biraq ekeýi de bir ósimdiktiń boıynda kezdesse — bir úıli (júgeri, qıaq, qaıyń, emen, t.b.), analyq jáne atalyq gúli jeke ornalassa — qos úıli (terek, tal, zyǵyr, t.b.), qos jynysty, dara jynysty gúlderi de kezdesse — kóp úıli (úıeńki, sheten t.b.) dep atalady. Ósimdiktiń gúldeý merzimi jaryqqa, temperatýraǵa, aýaǵa, topyraq ylǵaldyǵyna baılanysty. Kóptegen ósimdikterdiń gúli kúndiz ashady. Dárilik, dám-tatymdyq ósimdikterdi jınaýda, pishen shabýda gúldeý merzimin bilýdiń mańyzy zor.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama