InfoHub Logo

Hummer op-ońaı júrip ótetin jermen kez kelgen kólik túri kedergige tap bolýy múmkin. Bul kólik túrin kúsh pen energıa, erkindik pen qýatpen teńeıdi.

Hummer kóligi kópshilikti qyzyqtyrady. AM General kompanıasy jasap shyǵarǵan amerıkalyq azamattyq jol talǵamaıtyn tanymal markanyń tabysqa jetý tarıhy qandaı?

AM General kompanıasy áskerı jáne azamattyq baǵyttaǵy kólik quraldaryn shyǵarýǵa mamandanǵan. Ýaqyt óte kele markanyń quqyǵy General Motors soltústik amerıkalyq korporasıaǵa satyldy. Hummer brendiniń shyǵý tarıhy 1979 jyldan bastaý alady. Ol kezde amerıkalyq áskerıler zamanaýı ámbebap jol talǵamaıtyn kólik quralyna muqtaj boldy. Kólik kez kelgen kedir-budyr jerden op-ońaı ótip, turaqty, gabarıti shaǵyn jáne áýe tasymaldaıtyn qasıetke ıe bolýy tıis edi.

Jol talǵamaıtyn kólik kelesi mamandandyrylǵan túrlemderdiń negizi bolady dep josparlanǵan. Bul kólik HMMWV M998 degen kodtyq ataý aldy. Kóptegen synaqtardan keıin, 1983 jyly HMMWV M998 Amerıka armıasynyń qoldanysyna engizildi, al AM General bir danasy 20 000 dollar bolatyn kóterme baǵamen dál osyndaı 55 myń kólikti jasaý úshin 5 jylǵa tapsyrys aldy. Amerıkalyq sarbazdar qysqarǵan áripterden quralǵan ataýy úshin jol talǵamaıtyn kólikti Humvee (Hámvı) dep atap ketken. Ony júrgizý yńǵaıly ári kez kelgen jerden ońaı ótetin bolǵan, túrli úlgidegi qarýlar men baǵyttar úshin kóptegen arnaıy túrlenimderge ıe edi. Ol 20 ǵasyrdyń sońynda AQSH-taǵy ártúrli mańyzdy jaýyngerlik áreketterge qatysty, sol arqyly álemdi moıyndata bildi. Bul Humvee-ge jańa ómir syılap, onyń azamattyq túrlenimin jasap shyǵarýǵa yqpal etti. Parsy shyǵanaǵyndaǵy áskerı operasıalar kezinde álemdegi barlyq telearnalar amerıkalyq jol talǵamaıtyn kólikterdiń qum tóbelerde op-ońaı júrip, sarbazdar men qarý-jaraqtardy tasyp jatqandyǵyn kórsetti. Munyń barlyǵy shynaıy áskerı jaǵdaıda boldy. Munyń barlyǵy kóptegen tehnıka áýesqoılarǵa unaı bastady. AM General jol talǵamaıtyn kólikke túsken tapsyrystardyń kóptigin, sonyń ishinde jeke kompanıalardyń, aýqatty adamdardyń bergen tapsyrystaryn esepke ala otyryp, onyń azamattyq túrlenimin shyǵarý týraly sheshim qabyldaǵan. 1992 jyldyń sońynda AM General bul kóliktiń jappaı óndirisin qolǵa alyp, Hummer degen atpen azamattyq túrlenimin satylymǵa shyǵardy. Jol talǵamaıtyn kóliktiń alǵashqy nusqasy H1 degen ataýǵa ıe boldy. Dáýletti adamdarǵa arnalǵan jańa «oıynshyqtyń» bastapqy baǵasy áskerı túrleniminen bir jarym esege qymbat bolyp, 46-54 myń dollardy qurady. Bul áleýetti satyp alýshylardy shoshytty, sondyqtan 1992-1993 jyldary 40 myń danasy ǵana satyldy. Hummer áýelgi kezden Gollıvýd juldyzdarynyń arasynda tanymaldylyqqa ıe boldy. Juldyzdardyń arasynda eń alǵashqy bolyp Arnold Shvarsenegger onyń birinshi túrlenimin, sondaı-aq odan keıingi birneshe markalaryn, sonyń ishinde sýmen jasaıtyn motory bar Hummer H2 túpnusqalyq kóligin satyp aldy. Keıin kele jol talǵamaıtyn kóliktiń atalmysh markasynyń tabynýshylary tobyna akter Sılvestr Stallone, prodúserler Stıven Spılberg pen Djordj Lýkas qosyldy. Sonymen qatar, Hummer óziniń eń alǵashqy áskerı markasynyń arqasynda Taıaý Shyǵys, Qytaı jáne TMD elderinde de qoldaýǵa ıe boldy.

Aıta ketken jón, Hummer H3 sońǵy túrlenimderiniń birin Kalınıngradtaǵy zaýytta jınaǵan. Eń alǵashqy Hummer H1 túrleniminiń negizgi úsh varıasıasy bolǵan: jumsaq oryndyǵy bar kýpe, qatty oryndyǵy bar tórt esikti ámbebap jáne Alpha kýzovyndaǵy varıasıa. 

Qalǵandary asa tanymal bola qoımasa da, biraq soǵan qaramastan Amerıka ásker qurylymy tarapynan jaqsy suranys týdyrdy. Osylaısha, eki esikti pıkap nusqasy áýe shabýyldaýyna qarsy quraldar úshin nemese áskerler men júkterdi tasymaldaý úshin shası retinde paıdalanyldy. Armıada artqy jaǵy qıǵashtalǵan tórt esikti nusqa da boldy. Ony slantback dep atady. Ol shynaıy áskerı Humvee kóligine uqsas edi. Onyń tehnıkalyq sıpattamalarynyń arasynda túrli úlgidegi qozǵaltqyshtaryn atap ótýge bolady. Hummer H1 bólshekteriniń kóp bóligi Humvee-den qalǵan. Olarǵa tejegish júıesi men jaqtaýdy, osti jatqyzýǵa bolady. Biraq, qandaı ózgeris bolsa da, onyń basty artyqshylyǵy – kompanıa tańqalarlyq ótimdilikti saqtap qala bildi. Jaılylyǵy onsha bolmasa da, Hummer H1 qalǵan barlyq jaǵynan básekelesterin shań qaqtyrdy. Hummer H1 2006 jylǵa deıin shyǵaryldy. 2000 jyly General Motors Detroıttaǵy avtosalonda Hummer-diń kelesi túrlenimin tanystyrdy. Atalmysh modelge N2 belgisi berildi. Ol óte jaıly, ishki dızaıny men stıli kóztartarlyq edi. 325 l.s.V8 Vortec 6000 qozǵaltqyshynyń, tolyqtaı dánekerlengen ramasynyń, júristik bóliginiń kúsheıtilgeniniń, túnde kórý múmkindigi júıesiniń arqasynda Hummer N2 ekstremaldy jaǵdaıda qoldaný úshin jaramdy edi. Hummer H2-niń maksımaldy jyldamdyǵy 160 km/saǵatqa joǵarylady. AQSH-ta qoljetimdi Hummer H2 jıyntyqtylaýy 49 myń dollar turdy, al Hummer H1 100 myń dollardan astam qarjyny quraıtyn edi. 2004 jyldyń sońynda jurtshylyqtyń nazaryna kóp kúttirgen Hummer H3 usynyldy. Hummer H3 2010 jylǵa deıin shyǵaryldy. Onyń gabarıti Hummer H2-men salystyrǵanda shaǵyn bolǵanymen (eni 1,98m., bıiktigi 1,87 m., uzyndyǵy 4,80 m. jáne salmaǵy 2,2 tonna), tanymaldylyǵy men fırmalyq áskerı stıli saqtalyp qaldy. Chevrolet Colorado jáne GMC Canyon túrlendirilgen shasıi men kólemi 3,5-5,3 lıtrdi quraıtyn V-8 benzındik qozǵaltqyshy Hummer N3-tiń negizi sanaldy. Hummer N3 qozǵaltqyshy men kóleminiń arqasynda basqa modelderge qaraǵandy áldeqaıda únemdi boldy. Budan bólek, Hummer qorshaǵan ortany qorǵaýǵa basa nazar aýdara otyryp, birneshe modelderdi jasap shyǵardy. Osylaısha, joǵaryda atap ótken sýmen jumys isteıtin qozǵaltqyshy bar Hummer H2H modelinen bólek, 2006 jyly Los-Andjelestegi perspektıvtik óndiris konkýrsynda Hummer O2 birinshi oryn ıelendi. Bul túrlenim aýany lastamaı, ony kómirqyshqyl gazynan tazartatyn sıpatqa ıe. Kóliktiń shanaq (kýzov) paneli sýmen jáne teńiz baldyrlarymen toltyrylǵan, olar kún sáýlesiniń kómegimen kómirqyshqyl gazdardy jańqalap, ottek qosatyn. 2008 jylǵy daǵdarystan keıin Hummer kólikterine degen suranys aıtarlyqtaı tómendep, General Motors onyń satylymyna alańdady. 2010 jyly Qytaıdyń Sichuan Tengzhong Heavy Industrial Machinery Co kompanıasymen uzaq júrgizilgen kelissózderinen keıin markanyń quqyǵyn satyp alý týraly aldyn ala kelisimge qol qoıyldy. Alaıda, jańa ertegi oryndalmaı qaldy. Qytaıdyń resmı organdarynyń kesirinen kelisimge qol qoıylmady. 2010 jyldyń mamyrynda sońǵy Hummer jınaqtaldy, ony jasaýǵa atsalysqan bólimsheler taratyldy. Osylaısha, naǵyz er-azamattar arasynda tanymal bolǵan jol talǵamaıtyn kólik markaly bar-joǵy 18 jyl ómir súrdi.

---