InfoHub Logo

poves

Tóbedegi jyrtıǵan jalǵyz shyraq bólmeniń tórt buryshyna jetpeı qalypty. Qasqyr kórgen túlkiniń balapandaryndaı qara kóleńke irgege bókselerin tyǵyp ár tusta shashylyp jatsań bala-shaǵanyń kózderi ǵana jyltyraıdy. Pesh túbińde zarlap bara ma, sarnap bara ma, óksip bara ma, ólip bara ma, ony eshkim bilgen joq. Óli me, tiri me, ony eshkim kórgen joq. Aǵaıyn turmaq artynda qalǵan jalǵyz uldy da izdep kelgen joq. Jalǵyz uldan uıat kúshti bolǵany da...

...Aıkúmiske baı bolamyn dep júndi aýyz Qyzylkóz kirip kelgende ala shubar ymyrtta anasyn alyp ketken qabasaqal qaıtyp oralǵandaı Óteýdiń aza boıy titirkenip, azar da bezer bolǵany osydan da shyǵar... Sybyzǵydan zar saýǵanda barsa-kelmesten qaıtyp oralmaıtyn ákeni oılady ma, joq álde qarly-jańbyrly qara kúzde ushty-kúıdi joǵalǵan shesheni oılady ma, kim bilsin...

— Tur eı, úıge qaıt!..

Jylaıyn dep tur eken. Bul da jylaıyn dep tur edi. Ekeýi de bir-birine kóz jasyn kórsetpes úshin qushaqtasyp qar talǵansha kóp turdy. Sonan biriniń ıyǵyn biri kóz jasymen sýaryp baryp ázer ajyrasqan edi.

— Sen anaý qyrǵa deıin úıge qaraı júgiresiń, — dep Óteý bir tóbeni saýsaǵymen ólshep berdi. — Men anaý qyrǵa deıin Qatynǵa qaraı júgiremin, — dep ekinshi tóbeni ózi ólshep aldy.

Birinen biri qashqandaı ekeýi eki jaqqa beze jónelgen. Bezip kele jatyp ta bezip bara jatqan Óteýdi kóz aldynan joǵaltqan joq edi, artyna burylyp qaraǵanda sarala ton kıip alǵan sarshatamyzdyń shatqalynan basqa, shatqal aýzynda shanshylyp otyrǵan Saralqanyń shyńynan basqa dym joq eken. Sosyn Buqtyrmanyń jartasty tilgen ysyly. Boz aspan taǵy da saǵal-saǵal bop erip, Altaıdyń ala shyńdarynyń tóbesine tógilip jatqandaı, dúnıe jybyr-jybyr kóship bara jatqandaı bolyp edi. Sóıtse, sógilgen de joq, tógilgen de joq, janarǵa tolǵan ystyq jastyń ar jaǵynda qalǵan boz aspan men jaryq dúnıe eken... Shyǵanǵa qashqan Buqtyrmanyń aǵynymen, kók tasty tilgen kók doly tolqynnyń sarynymen jarysyp ókpesi óshkenshe, úıge jetkenshe júgirip edi. Biraq syńarynan aıyrylǵan jetim kóńil súıkener qara tappaı shyǵanǵa tartyp ulydy da turdy. Aqyry kórshi aýdandaǵy ınternattan bir-aq shyqty da, qys oqyp, jaz sonyń kóńinen kómirine deıin tasıtyn kók esegi bolyp júrip oqý bitirdi. Obaly káne, aıtqanynda turyp Óteý qarajatyn qaltasyna salyp berip Semeıge shyǵaryp saldy, Maldárigerlik ınstıtýtyn bitirgenshe bes jyl boıy úzip-julyp aqshasyn jiberip, jazǵy demalystyń kezinde aıaq-basyn bútindep qaıtaratyn edi. Súıip qosyldy ma, súıeý bolsyn dep kúni úshin qosyldy ma, bireýdiń bosaǵasynda kúshik-kúıeý bolyp júrip, menshikti baspanaǵa endi ǵana qoly jetip, kebek aralaspaǵan aq dámge endi ǵana erni tıgende selıkoz degen tepseń qutylmaıtyn temir baqtyń arqasynda obrakovkaǵa shyqty da qaldy. Endi mynaý qyzyǵy men shyjyǵynan qıanaty kóp ómirdiń qyrsyǵyna egeskendeı bas barmaqty suq saýsaq pen ortan qoldyń jyqpylynan shyǵarmaıtyn bolǵan. Bar qaıraty da, bar aıbaty da osy... Aıkúmis júndi aýyz Qyzylkózden tórt ul tapqan. Keshegi tektimin dep júrgen zıalynyń aqjaýlyǵy qańǵybasqa qatyn bop ketkenin ózine qor tutyp, otyz jyl boıy baqyr basty bireýdiń otbasyna otyryp, jurt kózine en-tańbaly bolsa da qaıtyp el betine kóringen emes. Taıganyń taǵysyndaı saıaq tirlik keshken Qyzylkóz bes úıli zaımkeden basqa otan bar degendi oıyna alsa naǵylsyn. Munyń da ózinshe qyzyq hıkaıasy, el aýzynda taýsylmaıtyn jyry bar.

Myrza men Óteý irgede otyrsa da kempir-shalǵa at-izin sala bermeıdi. Aýyl mańyndaǵy qý taqyrǵa ustap otyrý qıyn bolǵan soń ekeýi jıylyp onshaqty qarasyn Qyzylkózge qosyp qoıyp, jyl saıyn bir-eki soǵymnan alyp jegeni bolmasa baýyryn ezip bara jatqan juraǵatshylyǵy da shamaly. Sheshe bir bolǵanmen tórt ul Myrzaǵa bóten de, týmasa da týǵannan ystyq Aıkúmisti Óteý tórt ul men Qyzylkózden kúni búginge deıin qyzǵanady...

Órkeshti joldyń qatqaǵyn jyrtyp, ara-tura móńkip-móńkip qoıyp "Bezdeqot" Kórbıkege jetkende Óteý jeti uıyqtap, jeti oıanǵan. Jel kótergen syrmadaı shubatylǵan boz tumandy mashına fary tese almaı qoıdy da, áıteýir, qoı qora, sıyr qora, at qora, taýyq qora, shóp qora — óńsheń qoranyń ortasynda qonjıyp otyrǵan úırenshikti eski úıdi tanaýymen túrtip tapqan edi.

— Nege tursyń? — dep Óteý ejireıe qarady.

— Nemene, úıge de mashınamen kireıin dep pe ediń?!

Kelip qalǵanyna ókingendeı Óteý bet terisin bes syndyryp, qosh jerde sereıip muz bop qalǵan eki aıaǵyn baýyryna zorǵa tartyp aldy.

---