Jaqsylyqtyń aýyly
— Jaqsylyq-aý, shópti ekeýmiz birigip shapsaq qaıtedi? Seńde bir par ógiz bar, mende ana taı ógiz bar, salqam arbalardy qurastyryp tasyp alarmyz, — dep Mergenbaı Jaqsylyqtyń janyna taman kelip otyrdy.
Qos Jaltyrdyń basynda otyrǵan 20 shaqty úı bar. Sáýletti aq úıler bir óńkeılenip kóldiń kún batys jaǵyna qonǵanda, kileń qara úıler suryptalyp Aqsýattyń naq basynda otyr. Eki aýyldyń arasy shaqyrymǵa tolar-tolmas, aýyldyń arasynda júrgen qydyrmalar, kelgen-ketken kisiler eki aýylǵa da kórinip turady.
Kileń qara úıdiń orta shenindegi Jaqsylyqtyń úıi. Jaqsylyq kedeılerdiń ishindegi eti tirisi. Azdap hat tanydy. "Aýyl tilin" alyp oqyp turady. "Aýyl tilinde" "Suraý-jaýap" bólimi ashylǵan soń, men de surap kóreıinshi dep Jaqsylyq basqarmaǵa bir-eki suraý jibergen. Artynsha bolmaı gazette suraýyna tolyq jaýap basylyp shyqty. Ol suraýy baılar men jer talasy jóninde edi. Gazettegi basylǵan jaýapty qoldanyp, jer mekemesi arqyly izdenip, talas máseleni Jaqsylyq ózderiniń paıdasyna sheshtirgen. Sodan beri Jaqsylyqtyń gazetke qandaı qumarlyǵy artsa, aýylyndaǵy kedeılerdiń de Jaqsylyqqa sondaı senimi artty. Jumystan qoldary bosady degenshe, Jaqsylyqtyń úıiniń janyna jınalysady:
— Jaqsylyq, gazetiń ne aıtady?
Jaqsylyq gazet oqysa, bári de tyna qalyp, tyńdap bolyp:
— Yp-yras-aý, osynyń bári de elde bar, Malaıdyń aqysyn jemeıtin baı joq. Alańǵasar degen balany 5 jyldaı quldanyp, Kárim bıyl bir tıyn bermesten qýyp jiberip otyr ǵoı.
— Osyny gazetke jazsa qaıter edi?
— Jazsa qaıtsin, Alańǵasardyń aqysyn alyp beredi.
Bári birden shýlaıdy:
— Jaqsylyq, jaz gazetke, ana balaǵa obal boldy de Kárim degen Nıkalaı kezinde 6 jyl bı bolǵan kisi edi de, Kárimniń Jamanbaıǵa 3 jasar qyzyn berip, qyryq jetiniń malyn sanap alyp otyrǵanyn aıt. Bálem, ózi de tasyp edi, aıaǵyna bir qan tússin!
Birsypyrasy gazetti aıtyp shýlasa, shette otyrǵan Ybyraı ózinshe soqalaıdy:
— Áne, kórdińder me, ana ortadaǵy Kárimniń úıinen shyǵyp bara jatqan eki jaıaý — bizdiń Sylqym men Kóbek.
— E, nege shyqsyn, bar qymyzyn Kárim solarǵa beredi. Semiriken ıtteı qymyzdy berip-berip, qıt etse bizge qarsy salady. Bıyl Qaraózekke daýlasyp sotqa túskenimizde osy ekeýi baılarǵa kýá bolyp shyǵa kelgen joq pa?
— Ony aıtasyń-aý, keshegi bólistegisi qyzyq boldy ǵoı. Jańabaı obasynyń baýyryn Kárimderge berý kerek dep:
— Óı, sonda da Shońmurynnan ozdyratynymyz joq, Sylqym eregesip bolmaı júr edi, bir kezde Shókeń attan túse qalyp, bilekti sybanyp kele jatyr: "Qudaı bolsań kel, baıyńmen birge tyǵamyn kórge dep. Sylqymnyń kózi baryp aýylnaıǵa shaqqan bolyp edi, aýylnaı kúlip. "Shókeńe aıtar sóz joq, zamany týdy, ursa uryp ta alar..."' — dedi.
— Aýylnaı da jaraıtyn jigit boldy. Bıyl ózin bilgendeı saılaǵan ekemiz...
Manadan beri dań-duń áńgimege qosylmaı Ysqaq jeke otyr edi. Ysqaq ótken-ketkendi oıymen sholyp otyr edi. Biraz tyńdap otyrǵannan keıin kúrsindi:
— Shúkirlik qylyńdar, balalar... Kárim eki sóziniń birinde "atamnyń obasy" dep keýdesin uryp bolyp edi, ákesi Jańabaıdan beri "Qos obany" "Jańabaı obasy" atandyryp, bir kedeıdi attatyp bastyrmaıtyn edi... Endi, sábettiń arqasynda Jańabaıdyń keýdesine biz mindik. Kek bitti. Endigi qalǵan ómirdi osy jerge eńbek sińirýge salý kerek — dedi.
— Toqtaı qal, Ysekeń traktor alýǵa aıaq saldy bilem, — dep jastar jaǵy kúldi.
— Alsa qaıtedi, traktordy júrgize almas deısiń be? Osy jerde on úı kedeı barmyz. On úı ortamyzdan alsaq, barlyq jumysymyzdy bitirip, jaǵamyz jaılaýda bolyp otyrar edi. Myna qaladaǵy Kúrgereı, Petralardy kórmeısiń be, byltyr traktor alyp edi, sodan beri damyl tappaı júrgizip, ushan-teńiz paıda qylyp otyr.
Jastar jaǵy pálen dep qarsy bolmaǵan soń, Ysekeń tasyp ketti-aý deımin:
— Jaqsylyq, gazetińe jazshy, bizge traktor alýǵa bola ma eken? Alamyz desek, bere me eken?
— Alamyz desek, nege bermesin, biraq oǵan aqsha kerek qoı.
— Aqsha kerek bolsa, sol aqshany bizge bere turatyn oryn bolmas pa eken, sony sura.
— Áı, sóıtý kerek, sura, Jaqsylyq aqsha berse, bireýin alaıyq ta qoıaıyq!
— Sura, sura!
— Jaz gazetińe!
Nasybaı orap júrgen qaǵazynyń jartysyn jyrtyp alyp, ushy mújilgen kishkene qaryndashpen Jaqsylyq basqarmaǵa bylaı dep hat jazdy:
"Ardaqty "Aýyl tili" basqarma!
On úı kedeımiz. Kárimderden jerimizdi bólip alyp, bir óńkeılendik. Jerdiń naǵyz shuraıyn aldyq. Endi osy jerimizge eńbek sińirý kerek. Sondyqtan on úı kedeı suraıdy:
1) Traktordy qaıdan alamyz?
2) Traktor alýǵa kerekti aqshany bizge ýaqytsha bere turatyn mekeme bar ma?
Osyǵan jaýap berseńizder eken dep on úı kedeı atynan.
Jaqsylyq Berdibaev".
* * *
Jaqsylyqtyń aýyly jańalyqqa bet qoıǵan. Jaqsylyqtyń aýyly eńbekti súıedi. Eńbek arqyly ne kerektiń bárin tabamyz dep otyr. Birigip shóbin, eginin shaýyp aldy. Birigip mektep salyp jatyr. Jas balalary mektep esiginen jyltyńdap qarap, qashan oqyǵansha qumartyp ólip barady.
Aýyl — jan kirgen aýyl. Aldaǵy ómirge úmitti kózben qarap, kúlimsirep otyr. Áldeqaıda kóz ushynda baqytty ómir bar sekildi. Soǵan jetemin dep jantalasyp jatqanyn kóresiń!
You Might Also Like
