InfoHub Logo

(novela)

Amakava Dzınnaıdyń áńgimesi

Meniń esimim Dzınnaı. Tolyq aty-jónim, ata-tegim be? Es bilgeli el meni Amakava Dzınnaı dep ataıtyn sıaqty. Amakava Dzınnaı aty sizge tanys pa? Joq, úreılene kórmeńiz! Ózińiz de bilesiz, men baýkespe urymyn. Biraq osy tún urlyq jasaý úshin kelgem joq. Bul jaǵynan alańdamaýyńyzdy ótinem.

Estýimshe, Japonıadaǵy pirádarlardyń ishindegi eń qaıyrymdysy siz kórinesiz. Ury atanǵan adammen az ýaqyt bolsa da birge otyrý sizge jaǵymsyz da tıer. Biraq meni urlyqtan basqa eshteńe bilmeıdi dep oılamańyz. Dzúraký saraıyna shaqyrylǵan Lúsonnan shyqqan Sýkedzaemonnyń bir qyzmetshisiniń aty Dzınnaı bolǵan! Al Rıkúkodzı joǵary baǵalaǵan "Qyzyl bas" atanǵan qumyra she? Osy qumyrany jasaǵan qyshshy sheberdiń de esimi Dzınnaı kórinedi. Osydan eki-úsh jyl buryn "Amakava — nıkkı" kitabyn jazǵan Omýrlyq tárjimashynyń esimi de Dzınnaı emes pe edi? Al endi Sandzegevaranyń janyndaǵy tóbeles kezinde kapıtan Maıdonadony qutqaryp qalǵan jıhankez fleıtashy she, Sakandaǵy Mekýdzı hramynyń qaqpasynyń aldynda jateldik dári-dármek satatyn saýdager she? Eger olardyń shyn atyn anyqtasa, sózsiz Dzınnaı bolyp shyǵar edi. Ol az deseńiz, bulardan da bedeldirek adamdar bar — ótken jyly Santo — Fransısko hramyna tumsyǵynda áýlıe — ana Marıanyń tyrnaǵy beınelengen altyn qaıyq syılaǵan dindardyń esimi de Dzınnaı!

Biraq búgin, ókinishke oraı, jaılasyp áńgime aıtýǵa jaǵdaıym joq. Tek Amakava Dzınnaıdyń ózge pendelerden esh aıyrmashylyǵy joǵyna nanyńyz. Jaraı ma? Endi sizge qandaı buıymtaımen kelgenimdi qysqasha túsindirip kóreıin. Múmkin bolsa, bir adamnyń kúnásin jeńildetý úshin duǵa oqysańyz... Joq, ol meniń týysym da, týǵanym da emes. Meniń qylyshym onyń qanyna da bylǵanǵan joq. Aty? Aty... Atyn aıtar — aıtpasymdy anyq bile almaı turmyn. Men bir adamnyń jany jannatqa barýy úshin, Paýlo esimdi japonnyń jany o dúnıede de jaı tabýy úshin duǵa oqytsam dep edim. Bolmaıdy deısiz be? Árıne, ózge emes, Amakava Dzınnaı ótinish qylyp turǵanda oılanbaı kelise salý ońaı emes. Onda amal qansha, aqıqatyn aıtaıyn, biraq esh ýaqytsha eshkimge bul jaıynda tis jarmasqa ýáde berińiz. Moınyńyzǵa ilingen kresi kýálikke tartyp ant etesiń be?.. Joq... keshire kórińiz. (Qysyla kúlimsireıdi). Ury atymmen sizge senbeýge qandaı qaqym bar, pirádar. Biraq bergen ýádeńizdi buzsańyz (Kenetten salmaqty bola qalyp), tozaq otyna janýǵa jetpeısiz, jazańyzdy osy tirlikte tartasyz.

Bul osydan eki jyl buryn bolǵan edi. Tún ortasy kezi, aýa raıy ońbaı turǵan. El kezgen taqýanyń kıimin kıip Kıoto kóshelerin adaqtap júrgem. Kıoto kóshelerim kezgenime neshe tún bolǵan. Kesh túsip, kúzet qońyraýy alǵash ret qaǵylǵanda dalaǵa shyǵyp, adamdardyń kózine túsýden qashqaqtap úı-úıdiń syrtyn torýyldap júrgenime besinshi kún — di. Nege deısiz be? Ony túsindirip jatýdyń qajettigi bolmas...

Sol kezderi az ýaqytqa teńizge, eń quryǵanda, Marıkaǵa ketpek oıym bar-tyn, sondyqtan aqsha aýadaı qajet edi.

Kóshelerde qozǵalys toqtap, tirshilik saıabyrlaǵan sát tek jypyrlaǵan juldyzdy aspan astynda tolassyz sýyldaǵan jel bolmasa. Men Ogavadorıdy boılap, shamy sóngen úılerdi túgendep júrip burylysqa jettim Bir úlken úıdi kórdim. Bul búkil Kıotoǵa aty tanymal Hodzaıa Iasoemonnyń qaladaǵy meken-jaıy edi. Árıne, ekeýi de teńiz saýdasymen shuǵyldansa da, "Hodzeıanyń saýda úıin", Kadokýranyń úıimen qatar qoıýǵa kelmeıtin. Biraq qalaı bolǵanda da Hodzeıa Kınýsámýroǵa da, Lúsonǵa da udaıy birdi-ekili keme jiberip turatyn, sondyqtan da aıtarlyqtaı aýqatty ekenine esh kúmán joq-ty. Kásip qylýǵa shyqqanda bul ,shyqqanymda joq edi, biraq endi kelip qalǵandyqtan qur qol qaıtpaıyn dep oıladym. Onyń ústine, áýelde aıtqanymdaı, tún ortasy aýǵan shaq-ty, aıaq astynan jel turdy, qysqasy ne kerek, meniń sharýama eń ońtaıly shaq edi. Toqyma qalpaǵym men taıaǵymdy jol jıegindegi jańbyr sýyn jınaıtyn qaýǵa ishine jasyryp, bıik qorshaýdan asyp ishke tústim.

Men jaıynda nendeı alyp-qashpa sózder aıtylmaıdy deseńizshi! Amakava Dzınnaı kózge kórinbeıtin adamǵa aınala alady desetin kórinedi. Qara halyq osyǵan kádimgideı-aq nanady, biraq siz nanbassyz dep oılaımyn. Qalaǵan kezde kózden ǵaıyp bolatyndaı meniń jyn-shaıtanmen shatysym joq. Tek Makaoda júrgenimde bir portýgaldyq kemeniń dárigeri zattardyń jaratylysy jónindegi ilimnen habardar etip, saýatymdy ashty. Eger sol ilimdi is júzine asyra bilseń, qolaqpandaı qulypty ashýdyń, aýyr tıekti kótere salýdyń esh qıyndyǵy joq. (Kúlimsireıdi).

Bizdiń taǵy Japonıamyz kóz kórmegen urlyqshylyq tásilderdi, kres pen zeńbirekti alǵanyndaı etip, Batystan qabyldap aldy emes pe.

Kóp uzamaı men úıge de kirdim. Biraq qarańǵy dálizden ótken kezde bólmelerdiń birinde jaryq janyp turǵanyn kórip tańǵaldym. Ol azdaı, bireýlerdiń sóıleskeni estiledi. Jáne ornalasý yńǵaıyna qaraǵanda ózi shaı ishetin bólme sıaqty. "Jaýyndy kúni jaılasyp shaı ishýlerin!" — dep ishteı bir myrs etip, eptep basyp jaqyndaı tústim. Shynymdy aıtsam, daýystardy estigen sátte sharýamnyń oraıy kelmedi — aý dep oılaǵam joq, mynandaı sánmen jıhazdalǵan úı ishinde úı ıesi men oǵan qonaqqa kelgen dosynyń qalaı kóńil kóterip otyrǵanyn kórgim kelgeni.

Fýsýmaǵa taqaýym muń eken, ózim kútkendeı-aq qulaǵyma sýdyń búlk-búlk qaınaǵan daýsy keldi. Biraq bir ǵajaby, álgi dybystan basqa bólmeden áldebireýdiń jylaǵany estilgendeı boldy. Áldebireýdiń? Joq, jylaǵan áıel ekenin men birden túsindim. Eger osyndaı aýqatty úıde, tún ishinde, shaı ishetin bólmede áıel jylap otyrsa-tegin bolmaǵany. Demimdi ishime tartyp sál syrǵytylǵan fýsýmanyń sańylaýynan syǵaladym.

Aspaly qaǵaz shamnyń jaryǵymen kómeski ǵana kóringen: tokonomaǵa qoıylǵan eski sýretten, gúl saýytqa salynǵan hrızantemadan... qysqasy, búkil bólmeden eski sánniń sıpaty seziledi. Tokonomanyń qasynda maǵan betin berip otyrǵan qart, syńaıy, úı ıesi Iasoemonnyń ózi bolsa kerek. Ústine usaq bederli haorı kıgen, beıne shóńkeniń qalaı búlk-búlk qaınaǵanyna qulaq qoıǵandaı qolyn keýdesine aıqastyryp ustap, qımylsyz otyr.

Iasoemonnan sál tómenirek, maǵan bir qyryn qarap, shashyna shash túıreýish qadaǵan salıqaly báıbishe otyr, ózi álsin-álsin kóz jasyn súrtkishteıdi.

"Ne ishem, ne kıem demeıdi, sonda-daǵy bulardyń da qaıǵysy bolǵany-aý!" — dep oıladym sál kúlimsirep. Kúlimsiredim degenge erli-zaıypty Hodzóálarǵa bir óshtigim bar eken dep oılap qalmańyz. Maǵan jaman ataq jamalǵanyna, mine, qyryq jyl, mende endigi qudaı súıer qylyq ta qalmaǵan bolar. Nege ekenin, áıteýir, ózge adamdardyń baqytsyzdyǵy, ásirese syrt kózge baqytty kórinetinderdiń baqytsyzdyǵy, árdaıym kúlkimdi keltiredi. (Óńi surlanyp ketedi). Bul joly da naq bir Kabýkıdiń oıynyn kórgendeı erli-zaıyptylardyń ahylap-ýhilegenine qarap raqattanyp qaldym. (Kelemejdeı kúlimsireıdi). Bir men ǵana bundaı emespin. Kimnen bolsyn jaqsy kórip oqıtyn kitabyń qaısy dep surashy, onysy qaıtkende de áldeqandaı qaıǵyly hıkaıa bolyp shyǵady.

Sál kidirip baryp, bir kúrsinip alyp Iasoemon sózin jalǵady:

— Aqyry baqytsyzdyqqa ushyraǵan ekenbiz, bolǵan iske bolattaı berik bolaıyq. Qansha jylasań da, ahylep — ýhileseń de ótkendi qaıtarý joq. Men erteń dúkenshilerdiń bárin bosatam.

Osy kezde jel kúsheıip ketip, daýystardy kómip jiberdi. Iasoemonnyń áıeliniń ne degenin estimedim. Áıteýir, úı ıesi basyn ızep, qolyn tizesine qoıdy, sosyn shalqaıyp úıdiń qamystan órilgen tóbesine qarady. Qalyń qas, shyǵyńqy shyqshyt, qysyqtaý kóz... ony bir jerde kórgenim kúmánsiz, neǵurlym úńilip qaraǵan saıyn osy oıyma bekı tústim.

— O, qudireti kúshti Esý Kırısto — sama! Jelep-jebep, kúsh-qaırat bere kór!

Iasoemon kózin jumyp, aýzyn jybyrlatyp duǵa sózderin aıta bastady. Kempiri de kúıeýi qusap kók patshasynan kómek surap sybyrlaýǵa kiristi. Men kirpik qaqpaı Iasoemonnyń júzine qaraýmen boldym. Sodan jel kúsheıip, tóńirekti jáne bir uıtqytyp ótkende oıyma osydan jıyrma jyl buryn bolǵan oqıǵa oralyp, Iasoemondy qaıda, qalaı kórgenim esime tústi.

Jıyrma jyl buryn... joq, bárin jipke tizip baıandaýdyń qajeti bolmas... Qysqasy, bul oqıǵanyń toq eter túıini mynandaı: Makaoǵa bara jatqan saparymda bir keme jasaýshy japonnyń meni ajaldan alyp qalǵany bar. Ekeýmiz onda tipti aty-jón de surasqan joqpyz, sodan beri kezdesken de emespiz, biraq ózim qazir syrtynan qarap turǵan Iasoemon sol keme jasaýshy-tuǵyn. Tosyn kezdesýge tańyrqaǵan men qarttyń júzinen kóz almaı ańyryp turyp qaldym. Endi maǵan onyń jalpaq jaýyryny men kúrekteı alaqanynan jaqut jartastarǵa soǵylǵan tolqyn men sandal aǵashynyń ıisi ańqıtyndaı sezilgen.

Uzaq-sonar duǵasyn oqyp bitip, sońyn qaıyrǵan soń Iasoemon áıeline sabyrly júzin buryp, bylaı dedi:

— Budan bylaıǵysynyń bári kók táńirisiniń qolynda, jarylqasa da, joq etse de erki. Aqyry qazanyń qaınaǵan eken, maǵan shaı quıyp berseń qaıtedi?

Biraq kempiri tamaǵyna tyǵylǵan óksikti ázer tejep, álsiregen daýyspen:

— Qazir... qazir... Ne degenmen de ishiń ashıdy eken... — dedi.

— Endi qaıtemiz, solaı boldy eken dep tirlikten túńilemiz be? "Hodzóá-marý" sýǵa batyp, oǵan jumsalǵan bar aqsha jelge ushypty eken dep bárinen bezemiz be?

— Joq, men ol jaıynda sóz etip otyrǵanym joq.

Eń quryǵanda, jalǵyz ulymyz Iasabýro qasymyzda bolsa ǵoı dep oılaımyn da...

Erli-zaıyptylardyń áńgimesin tyńdap turyp men taǵy da mıyǵymnan kúldim. Biraq bul joly Hodzóálardyń baqytsyzdyǵyna qybym qanyp kúlmegen edim. Men: "Baıaǵyda kórgen jaqsylyǵymnyń óteýin qaıyratyn kez jetti", — dep qýanyp edim. Maǵan, Amakava Dzınnaıǵa da, jaqsylyqqa jaqsylyqpen jaýap qaıyrý qýanysh ákeletin-di... Shyntýaıtyna kelgende, menen basqa kimge bul qýanysh sonshama qundy, sonshama etene tanys deısiń. (Kelemejdegen keıippen). Óz basym raqymsyz adamdardy aıaımyn, olar jaýyzdyqtyń ornyna jaqsylyq jasaǵannyń qanshalyqty qýanysh ekenin bilmeıdi ǵoı!

— Qaıta sonyń joǵy jaqsy boldy ma deımin! — Iasoemon kúızelgen keıippen aspaly shamǵa qarada... — Eń quryǵanda, ol jelge shashqan qyrýar aqsha aman bolǵanda, biz myna qyrsyqtan qutylyp keter edik. Osy jaıynda oılasam-aq, ony úıden qýyp jibergenim jón bolǵan eken dep...

Osy kezde Iasoemon meni kórip qalyp, úreılene qarady. Onyń qorqýy jón edi, óıtkeni men shetki fýsýmany sylt etkizbeı syrǵytyp, jymymdy bildirmeı kirip kelgen edim. Onyń ústine kıgenim taqýanyń kıimi, dalada qaldyryp ketken qalpaǵymnyń ornyna basymdy kúláparamen búrkeı salǵam.

— Úı ıesi qaısyń?

Iasoemondy shal deıtin emes, lezde ornynan qarǵyp turdy.

— Qorqatyn eshteńe joq! Meni Amakava Dzınnaı dep ataıdy. Tekke abyrjı kórmeńizder. Amakava Dzınnaıdyń ury ekeni ras, biraq osy tún sizderdiń úıge ózge nıetpen endi.

Men kúláparany qaıyryp tastap, Iasoemonnyń qarsysyna kelip otyrdym.

Odan ary ne bolǵanyn meniń aıtýymsyz-aq boljaldaǵan bolarsyz. Men jaqsylyqqa jaqsylyq jasaımyn dep ýáde qyldym: Hodzóálardy qıyn jaǵdaıdan qutqarý úshin, úsh kún ishinde alty myń kúmis qan tappaqqa sóz berdim.

"Baıqaýymsha, esik syrtynan bireýdiń aıaq dybysy estiletin sıaqty. Onda osy túnge qosh aıtysaıyq. Erteń, ıá búrsigúni túnde qaıta kelermin. Makao aspanynda "Úlken kres" shoqjuldyzy jarqyraıdy, al Japonıa aspanynan ony kóre almaısyń. Eger men de sol shoqjuldyz tárizdi Japonıadan ketpesem, ózim sizge duǵa baǵyshtaýdy ótingen Paýlonyń rýhy aldynda kináli bolamyn. Nemene? "Qalaı ketesiń" deısiz be? Ol úshin qam jemeńiz. Men esh qınalmaı-aq myna bıik terezeden shyǵamyn nemese ana úlken oshaq arqyly da kete alamyn. Sizden taǵy da ótinemin, jarylqaýshy Paýlonyń rýhy úshin esh janǵa osy kezdesý jóninde tis jara kórmeńiz!"

Hodzeıa ıasoemonnyń áńgimesi

Meıirbandy pirádar! Aldyńyzǵa aǵymnan jarylyp, aqtarylýǵa keldim, qulaq qoıýyńyzdy ótinemin. Ne qıly isterimen eldi shýlatqan Amakava Dzınnaı atty urynyń bar ekenin ózińiz de bilesiz. Estýimshe, Negorodera ǵıbadathanasynyń shatyryn meken etken de, kampakýdyń semserin urlaǵan da, shalǵaıdaǵy teńizde Lúsonnyń namestnıgine shabýyl jasaǵan da sol kórinedi. Múmkin, bul jańalyq sizge de jetken bolar, jaqynda ony qolǵa túsirip, Modorıbası kópiriniń qasyndaǵy Itıdzóde basyn kórnekti jerge ilip qoıǵan. Maǵan sol Amakava Dzınnaı orasan zor jaqsylyq jasady. Biraq endi sol jaqsylyqtyń azabyn tartyp júrmin. Sondyqtan da bar aıtarymdy aıaǵyna deıin tyńdap, kók táńirisi kúnákar Hodzóá Iasoemonǵa raqymshylyq jasaýyn surap duǵa oqýyńyzdy ótinemin.

Bul osydan eki jyl buryn, qysta bolǵan edi. Tolassyz daýyldyń kesirinen meniń "Hodzóá-marý" atty kemem teńizge batyp, qyrýar shyǵynǵa ushyradym, sodan bir aınaldyrǵan qyrsyq shyr aınaldyryp, isim ońǵa baspaı qoıdy. "Hodzóányń saýda úıi" jutap, tipti múldem jabylýǵa aınaldy. Ózińiz de bilesiz, saýdagerde dos degen bolmaıdy, tek satyp alýshylary ǵana bar. Aqyry ne kerek, ıirimge túsip shyr aınalǵan qaıyq qusap, búkil sharýamnyń shat-shálekeıi shyqty. Sodan bir kúni túnde, jaýyndy-shashyndy túni ekeni áli kúnge deıin esimde, áıelimiz ekeýmiz ýaqyttyń tym kesheıip ketkenine qaramastan áńgimelesip otyrǵanbyz. Kenet úıge el kezgen taqýanyń kıimin kıip, basyna jat eldik kúlápara japqan bireýdiń kirip kelgeni. Ol álgi Amakava Dzınnaı edi. Men áýeli qorqyp, sońynan qatty ashýlandym. Biraq onyń sózin aıaǵyna deıin tyńdaǵan soń ashýym qaıtty. Ol meniń úıime urlyq qylý úshin kirgen eken, biraq shaı ishetin bólmede sham janyp turǵanyn kórip, bireýlerdiń sóılesken daýystaryn estip fýsýmanyń sańylaýynan ishke kóz salady da, Hodzóá Iasoemonnyń ózin, Dzınnaıdy, jıyrma jyl buryn ajaldan qutqarǵan adam ekenin tanıdy.

Ol osyny aıtqanda men Makaoǵa keme aıdap baryp júrgen teńizshi kezimde áli saqal ósirýge jetpegen bir jap-jas japondy áldeqalaı ajaldan qutqarǵanymdy esime túsirdim, óziniń aıtýyna qaraǵanda, tóbeles ústinde bir mas qytaıdy óltirip, endi qýǵynnan qashyp júrgen kórinedi. Sóıtken jigitim endi ataqty ury Amakava Dzınnaıǵa aınalypty! Qalaı bolǵanda da Dzınnaıdyń aıtqanynyń oıdan shyǵarylmaǵanyna nandym da, nendeı nıetpen kelgenin suradym. Abyroı bolǵanda, eldiń bári uıqyda edi de, bizdiń áńgimege bóget bolar eshkim joq-ty.

Sóıtsem Dzınnaı baıaǵydaǵy kórgen jaqsylyǵynyń óteýi úshin qolynan kelse "Hodzóányń saýda úıin" qyrsyqtan qutqarmaq oıda kórinedi, ol úshin qansha aqsha kerektigin bilgisi keledi eken. Men eriksiz kúızele kúlýge májbúr boldym. Sonshama aqshany ury qaıdan taýyp bere qoısyn. Aqshasy bar adamnyń, tipti ataqty Amakava Dzınnaı bolsa da, meniń úıime urlyq qylý úshin túsip nesi bar. Biraq qansha aqsha kerektigin aıtqanymda, Dzınnaı basyn sol bir jaq ıyǵyna qaraı qısaıtyp turyp tabýǵa ýáde etti, tek bul túni emes, úsh kúnnen keıin ákelemin dedi. Biraq sharýany ońdaýǵa qajetti aqsha baqandaı alty myń kan bolǵandyqtan onyń taba qoıatynyna sený qıyn-dy. Bul súıek oıyny kezinde upaı jınap, utys alyp qalamyn ba dep qur emeksýmen birdeı edi, durysy, eshteńeden úmittenbegen.

Ol túni Dzınnaı áıelim quıyp bergen shaıdy asyqpaı iship, qolaısyz aýa raıyna qaramastan ketip qaldy. Kelesi kúni ýáde etken aqshasyn ákelmedi. Ekinshi kúni de kelmedi. Al úshinshi kúni... ol kúni qar jaýǵan-dy, kúte-kúte tún boldy, biraq odan esh habar bolmady.

Men: Dzınnaıdyń ýádesine senbedim dep áýelde aıttym ǵoı. Alaıda dúkendegi qyzmetkerlerimniń eshqaısysyn jumystan bosatqan joq edim, demek, ishteı úmittengenim de. Shynynda da, úshinshi túni shaı ishetin bólmedegi aspaly shamnyń astynda otyryp, syrtta qar syqyrlaǵan saıyn eleńdep áldekimdi kútýmen boldym.

Sodan kúzet qońyraýy úshinshi márte qaǵylǵanda shaı ishetin bólmeniń terezesiniń tusynan áldebir dybys estildi, beıne bireýler alysyp jatqan sıaqty. Dereý bul qolǵa túsip qalǵan Dzınnaı emes pe eken degen oı sap etkeni. Men baq jaqqa shyǵatyn sódzıdi syrǵytyp, qol shammen syrtty jaryq qyldym. Shaı ishetin bólmeniń tusynda, omby qar ústinde, bambýk aǵashynyń túbinde eki adam alysyp jatyr eken, men bajaılap qaraıyn degenshe ekeýdiń biri qarsylasyn ıterip tastap, aǵash-aǵashtyń arasymen qorshaýǵa qaraı júgirdi. Aǵash basynan saýdyraǵan qar sýsyly, qorshaýdyń syqyry, sosyn tóńirektiń typ-tynysh bolyp tyna qalýy álgi adamnyń qorshaýǵa órmelep shyǵyp, ary qaraı sekirip túskenin aıǵaqtaǵandaı edi. Biraq qarsylasy ony qýǵan da joq, ústindegi qaryn qaqqyshtap, maǵan taqady.

— Bul men, Amakava Dzınnaımyn.

Men ań-tań bolyp Dzınnaıǵa qarap qalyppyn. Sol áýelgi túngideı jat eldik kúlopara men taqýanyń kóleńdegen kóılegin kıipti.

— Tóńirekti dúrliktire jazdadyńdar ǵoı! Áıteýir, abyroı bolǵanda, úıdegilerdiń eshqaısysy oıana qoıǵan joq.

Bólmege kire berip Dzınnaı mıyǵynan kúldi.

— Túk te etpeıdi! Úıge kire bergenimde bireýdiń baspalap, úıdi tóńirektep júrgenin kórgenim. Kim ekenin bileıin dep jolyn bógedim, biraq ol qashyp qutyldy.

Kóńilimde áli de qaraýyldar jaıly kúdik turǵandyqtan, álgi adam kúzetshi emes pe eken dep suradym. Biraq Dzınnaı ol kúzetshi emes, ury bolar degendi aıtty. Uryny urynyń ustamaq bolǵany kúlkili-aq emes pe? Endi kúlimsireýdiń kezegi maǵan keldi. Biraq qansha kúldim degenimmen, aqshanyń jaıyn bilmeı kóńilimniń ornyǵýy múmkin emes-ti. Men bir aýyz sóz aıtyp úlgergenshe, Dzınnaı, beıne ishtegi oıymdy oqyp bilgendeı, jaılap belbeýin sheship, aldyma aqsha túıilgen túıinshek qoıdy.

— Esh qam jemeńiz. Alty myń kan aldyńyzda. Tabýyn keshe tapqam, biraq eki júz kan jetpegesin bir kún kesheýildetýge týra keldi. Minekıińiz, alyńyz. Keshege deıin jınalǵan aqshany osy shaı ishetin bólmeniń edeniniń astyna tyqqan edim. Syńaıy álgi ury sony bilip qalsa kerek.

Men onyń sózin tús kórip otyrǵandaı jarym-jartylaı ǵana estidim. Urynyń qolynan aqsha alý bálendeı jaqsy is emes ekenin ózim de túsinem. Alaıda aqsha tabyla ma, joq pa dep ýaıymdap, birde úmittenip, birde kúder úzip eki udaı kúıde júrgende bunyń jaqsy ıá jaman ekenin oılamappyn, al endi bas tartýǵa tipti de múmkindigim joq edi. Onyń ústine, eger aqshadan bas tartsam, ózim ǵana emes, búkil otbasymdy qańǵyrtam ǵoı. Meniń jaǵdaıymdy uǵyp, keshirimmen qaraýyńyzdy ótinemin. Qolymdy edenge basyp, Dzınnaıdyń aldynda basymdy ıip, bir aýyz til qatýǵa dármenim jetpeı jylap jiberdim.

Sodan keıin eki jyldaı Dzınnaı jaıynda eshteńe estimedim. Biraq sonyń arqasynda qaıyrshylanýdan qutylyp, etek-jeńimdi jınap, esimdi jıǵandyqtan jurttan jasyryp Marıa-samaǵa qulshylyq qylyp, Dzınnaıdyń baqytty bolýyn tileıtinmin. Biraq tilegim qabyl bolmady, jýyrda qalada Amakava Dzınnaı ustalypty, Modorıbası kópiriniń qasynda, kórnekti jerde basy ilýli tur eken degen qaýeset shyqty. Men qatty kúızeldim. Jasyryn kóz jasymdy tóktim. Biraq tolyp jatqan túrli zulymdyqtary úshin, áıteýir, bir jazalanýǵa tıis edi ǵoı. Qaıta osynshama ýaqyt qudaıdyń qaharyna ilikpeı kelgeni tańǵalarlyq. Solaı bolǵanmen de maǵan istegen jaqsylyǵy úshin basyna baryp duǵa oqyǵym keldi. Osy oımen búgin qasyma eshkimdi ertpeı, ilingen basty kórý úshin asyǵys Modorıbasıǵa jóneldim.

Men kópirge kelip jetkende, bas ilingen jerge halyq jınalyp qalǵan eken. Qylmyskerdiń istegen qylmystaryn tizgen boıalmaǵan aǵashtan jasalǵan taqta, qylmyskerdiń basyn kúzetken kúzetshiler, bári de úırenshikti kórinister edi. Biraq bambýk aǵashynyń ózara baılanystyrylǵan úsh jas butaǵyna shanshylǵan bas, qan qatqan qorqynyshty bas, o, táńiri, bul nemene? Dýyldasqan qalyń topty kımelep kelip, qany keýip qup-qý bolyp ketken jansyz basty kórip, qattym da qaldym. Bul bas... oniki emes-ti! Bul Amakava Dzınnaıdyń basy emes edi! Myna qalyń qas, shyǵyńqy shyqshyt, eki qastyń arasyndaǵy tyrtyq-bunyń bári Dzınnaı júzinde joq belgiler. Ol.. Jaryq sáýle, tóńiregimdegi adamdar, bambýk butaǵyna qondyrylǵan bas, bári-bári buldyrap, menen alystap ketti, bir esirik úreı meni esimnen tandyrǵan edi. Bul Dzınnaıdyń basy emes-ti. Bul meniń basym bolatyn! O l meniń osydan jıyrma jyl burynǵy, Dzınnaıdy ólimnen qutqarǵan kezdegi basym edi! Iasabýro! Eger tilim ıkemge kelse, men dál osylaı dep aıqaı salar edim. Biraq tyrs etip ún shyǵarýǵa shamam jetpeı, bezgek býǵandaı qalshyldaı berdim.

Iasabýro! Men ulymnyń basyna beıne bir kózime jaı eles kórinip turǵandaı qaradym. Sál-pál shalqaıyńqyraǵan jansyz bas, jarym-jartylaı jabylǵan kirpik astynan maǵan shyny kóz tesireıe qalypty. Nege bulaı boldy? Múmkin, meniń ulymdy Dzınnaımen shatastyryp alǵan shyǵar? Biraq suraqqa alǵan kezde aqıqat anyqtalar edi ǵoı. Álde ózin Amakava Dzınnaımyn dep ataǵan adam meniń ulym ba eken? Taqýasha kıinip, meniń úıime jasyryn kirgen adam Dzınnaıdyń atyn ıemdengen basqa bireý me? Joq, múmkin emes! Úsh kún ishinde alty myń kan tabý jáne ýádeli kúnnen keshiktirmeı tabý, búkil ulan-ǵaıyr Japonıa jerinde tek bir adamnyń, Dzınnaıdyń ǵana qolynan kelmek. Demek... Osy sátte esime eki jyl buryn, sol bir qarly túni, baq ishinde Dzınnaımen alysqan belgisiz adam tústi. Kim ol? Sol adam meniń ulym emes pe edi? Iá, jalt etip bir qaraǵanda-aq men onyń ulym Iasabýroǵa uqsaıtynyn baıqaǵan edim! Múmkin, maǵan jaı solaı elestegen bolar. Eger ol, shynynda da, ulym bolsa, onda... Men kenetten uıqydan oıanǵandaı selk etip, jansyz basqa bajaılaı qaradym. Qaradym da-onyń bir túrli tosyn jymqyrylǵan kókshil erninen bolar-bolmas kúlki izin kórdim.

Qadaǵa shanshylǵan basta kúlki izi saqtalypty! Bundaı sózdi estigende siz kúlersiz de. Men de áýeli jaı elestegen bolar dep oılaǵam. Biraq qansha qarasam da kezergen erinnen kúlkige uqsas áldeneni kóre berdim.

Kópke deıin osy bir oǵash kúlimsiregen erinnen kóz ala almaı telmirýmen boldym. Birte-birte ózimniń de kúlimsiregenimdi baıqamappyn, biraq kúlkimen birge kózimnen ystyq jas ta quıylyp ketti.

"Áke, keshirińiz..." — degen edi maǵan ulymnyń kúlimsiregen erni.

"Áke, jaman ul bolǵanym úshin keshirińiz! Osydan eki jyl buryn, bir qarly túni sizden keshirim surap, qaıtadan úıge qaıtýyma ruqsat etýińizdi ótinýge jasyrynyp kelgen edim. Kúndiz dúkende bireý-mireýdiń kózine túsip qalýdan qoryqtym, uıaldym, sondyqtan ádeıi túndi kúttim, túnde sizdiń jatyn bólmeńizdiń esigin qaǵyp, kózbe-kóz ońasha sóılessem dep oıladym. Biraq shaı ishetin bólmeniń sódzıiniń ar jaǵynan jaryq kórip qýanyp, ımene basyp solaı qaraı betteı bergende, áldebireý art jaǵymnan kelip, áı-sháı joq tarpa bas saldy.

Áke, odan ary ne bolǵanyn ózińiz de bilesiz. Men kútpegen jaǵdaıdan qatty sasyp qaldym, al endi ákemdi kórgen sátte esim shyǵyp, álgi adamdy ıterip jiberip, qorshaýdan bir-aq qarǵydym. Biraq appaq qardyń jaryǵymen qarsylasymnyń taqýa ekenin ańǵarǵan edim, omyń sońymnan qýmasyna kózim jetken soń, men qaıtadan shaı ishetin bólmege taqap keldim. Sosyn sódzıdiń ar jaǵynda turyp, barlyq áńgimeni estidim.

Áke! Hodzóányń úıin qıyn jaǵdaıdan qutqarǵan Dzınnaı búkil otbasymyzdyń jarylqaýshysy. Sondyqtan da men alda-jalda onyń basyna qater tónse, óz ómirimdi qısam da qutqaramyn degen sheshimge keldim. Bizge istegen jaqsylyǵynyń óteýin qaıtarý menen, óz úıinen qýylǵan qańǵybastan ózge eshkimniń qolynan kelmeıtin edi. Ońtaıly kezeńdi men eki jyl kúttim. Aqyry, mine, oraıy keldi. Jaman ul bolǵanym úshin keshirińiz! Men buzyq bolyp týǵan adammyn, biraq bizdiń otbasymyzǵa jasalǵan jaqsylyqtyń óteýin qaıtardym. Jubanysh qylatynym jalǵyz osy jaǵdaı..."

Úıge qaıtyp kele jatyp, jol boıy ulymnyń márttigine qaıran qalyp bir kúlip, bir jylaýmen boldym. Siz múmkin ulym Iasabýronyń men qusap hrıstıan dinin ustanatynyn, oǵan tipti Paýlo degen at qoıylǵanyn bilmessiz de. Biraq... biraq meniń ulym baqytsyz edi. Tek meniń ulym ǵana emes. Eger so joly Amakava Dzınnaı meniń úıimdi qaıyrshylyqtan qutqarmasa, men qazir bulaı qaıǵydan qan jylamas edim. Qalaı qınalsam da, qansha azaptansam da bir oıdyń ushyǵyna jete alar emespin: qaıyrshylanýdan qutylǵanym jaqsy ma edi, álde ulymdy tiri saqtaǵanym jaqsy ma?... (Kenet jany yshqynyp).

Qutqara kórińiz meni! Eger budan bylaı da osylaı ómir súretin bolsam, kúnderdiń bir kúni jarylqaýshym Dzınnaıdy jek kórip keterim sózsiz. (Qystyǵyp uzaq jylaıdy).

Paýlo ıasabýronyń áńgimesi

O, áýlıe ana, Marıa — sama! Erteń tańsáride meniń basymdy shabady. Basym jerge domalap túskenmen, janym qussha qalyqtap ushyp, saǵan jetedi. Joq múmkin men paraısonyń ǵajaptaryn tamashalap, shattana da almaspyn, tirliginde tek jaýyzdyqtan basqa eshteńe istep kórmegen meni ınferýnonyń oty tosyp turǵan bolar. Biraq meniń kóńilim jaı. Janym bundaı qýanyshty, raqattanýdy sezinbegeli jıyrma jyl

Men — Hodzóá Iasabýromyn. Biraq meniń basym shabylǵannan keıin qadaǵa shanshylyp kórnekti jerge qoıylady da, Amakava Dzınnaıdyń basy atanady. Men — Amakava Dzınnaımyn! Budan asqan jaǵymdy nárse bolar ma?

Amakava Dzınnaı! Ǵajap esim emes pe? Osy esimdi atasam-aq boldy, men otyrǵan qarańǵy qapas ishi kókten jaýǵan aq, alqyzyl gúlderge tolyp, jaınap ketken tárizdenedi.

Bul budan eki jyl buryn, qystyń kúni, sol bir esten ketpes qarly túni bolǵan edi. Men karta oıynyna salýǵa aqsha almaq nıetpen jasyrynyp ákemniń úıine keldim.

Shaı ishetin bólmeniń sódzıiniń ar jaǵynda jaryq áli janyp turǵandyqtan men ishke syǵalap qaramaq boldym, biraq osy kezde kenetten áldebireý jelkemnen shap berdi. Men jalt burylyp, qarsylasymmen ustasa kettim, qaıratyna qaraǵanda kim bolsa da, áıteýir, tegin adam emes edi. Onyń ústine biz alysyp jatqanda shaı bólmeniń sódzıi syrǵyp ashylyp, baqqa qol shamnyń jaryǵy tústi, jaryq ustaǵan adamnyń meniń ákem Iasoemon ekenine esh kúmán joq edi. Bar kúshimdi salyp qarsylasymnyń qyshqassha qysqan qolynan bosandym da, baqtan taıyp turdym.

Biraq jarty kóshe júgirgennen keıin toqtap, bir úıdiń tasasyna tyǵylyp turyp jan-jaǵymdy barladym. Kóshede qybyr etken eshkim joq-ty, tek álsin-álsin jel uıytqytqan qarly quıyn bolmasa. Qarsylasym meniń sońymnan qýýdy qıynsynǵan tárizdi. Biraq ol kim boldy eken? Shala-sharpy qaraǵandaǵy baıqaǵanym, onyń ústinde taqýanyń kıimi bar-dy. Alaıda qaırattylyǵyna, ásirese tóbeles ádisterin biletinine qaraǵanda onyń jaı taqýa emestigi kúmánsiz edi. Jáne de osyndaı qarly túni jaı taqýa baqta ne izdemek? Birshama oılanyp baryp, men qaıtadan shaı bólmege barýǵa táýekel jasadym.

Bir saǵattaı ýaqyt ótti. Kúdikti kezbe taqýa qardyń toqtaǵanyn paıdalanyp Ogavadorı kóshesimen jaı basyp ketip bara jatty. Bul Amakava Dzınnaı edi. Samýraı, tóbelestiń tóresi, kezbe fleıtashy, neshe túrli keıipke ene alatyn kóz baılaýshy, Kıotodaǵy áıgili ury! Men buǵyp basyp, onyń artynan erip kele jattym.

Dál sol sáttegideı esh ýaqytta qýanyp kórgen emespin. Amakava Dzınnaı! Amakava Dzınnaı! Onymen kezdesýdi kóksegenim sonsha, ony tipti túsimde de kóretinmin! Kampakýdyń semserin urlaǵan da osy Amakava Dzınnaı! Sámýroıanyń jaqut tasyn aldap alyp alǵan da osy Amakava Dzınnaı! Bıdzen aımaǵynyń ámirshisiniń úıiniń aldyndaǵy aǵashyn shapqan da, kapıtan Pereıranyń saǵatyn urlaǵan da, bir túnde bes qambany buzǵan da, Mıkavanyń segiz samýraıyn óltirgen de, taǵy basqa tize berseń taýsylmaıtyn sansyz zulymdyqtardy jasaǵan da osy Amakava Dzınnaı! Endi mine, sol Dzınnaı toqyma qalpaǵyn kózine túsire kıip, naq meniń aldymda aǵarańdaǵan qarly jolmen kele jatyr. Ony osylaı kórgenimniń ózi asqan baqyt emes pe. Biraq meniń budan da baqyttyraq bolǵym kelgeni.

Dzegondzı ǵıbadathanasynyń syrt jaǵyna jaqyndaǵanymyzda men Dzınnaıdy qýyp jettim. Ol jerde uzynnan-uzaq sozylǵan ıen topyraq dýal bar edi, jurttan jasyrynýǵa kúndiz de qolaıly jer-tuǵyn. Meni kórgende Dzınnaı tipti selt etken de joq, tek aspaı-saspaı toqtap, betime qarady. Meniń sóıleýimdi kútkendeı, taıaǵyna súıenip ún-túnsiz tura berdi. Men qolymdy qýsyryp, onyń qarsy aldyna tizerlep otyra kettim. Biraq onyń sabyrly júzin kórgende únim shyqpaı qaldy.

— Keshire kórińiz! Men Hodzóá Iasoemonnyń uly Iasabýromyn, — dedim aqyry tilim ıkemge kelip, qysylǵannan eki betim otsha janyp. — Sizge aıtar ótinishim bolǵan soń sońyńyzdan erip kelemin.

Dzınnaı tek basyn ızedi. Sol bir ǵana qımyly úshin oǵan rıza bolǵanymdy aıtpańyz! Eptep batyldanyp, burynǵysha qolymdy qýsyryp otyrǵan kúıi ákemniń meni úıden qýyp shyqqanyn, qazir kór-jerden jınalǵan ońbaǵandarmen qatynasta ekenimdi, bútin túnde ákemniń úıine urlyq qylýǵa kelgenimdi, biraq oılamaǵan jerden onymen, Dzınnaımen jolyǵysyp qalyp, Dzınnaı men ákemniń áńgimesin estigenimdi qysqasha baıandap shyqtym. Biraq Dzıınaı sol áýeldegisinshe ernin qymqyryp, maǵan bezireıe qarap tura berdi. Áńgimemdi aıaqtap bolǵasyn men tizerlegen kúıi oǵan qaraı sál jyljı túsip, júzine jalbaryna qaradym.

— Hodzóányń úıine jasalǵan jaqsylyq maǵan da qatysty. Sol jaqsylyǵyńyzǵa rızashylyǵym retinde qol balańyz bolýǵa sheshim qabyldadym. Ótinemin, sońyńyzdan erýime ruqsat etińiz! Men urlyq jasaı alamyn, órt shyǵarý da qolymnan keledi. Basqa da tolyp jatqan qylmystardy ózgelerden kem istemeımin...

Biraq Dzınnaı úndemedi. Júregim aýzyma tyǵylyp, odan saıyn qyzyna sóıledim:

— Jalynamyn, meni qyzmetshilikke alyńyz! Men aıanbaı qyzmet qylamyn. Kıoto, Fýsımı, Sakaı, Osaka — men bilmeıtin meken joq. Kúnine on bes ret júrip óte alamyn, bir qolymmen salmaǵy tórt qapty kóteremin. Ótinemin, meni erte kórińiz! Siz úshin ne isteýge de ázirmin! Fýsımı qorǵanyndaǵy aq taýysty urla deseńiz — urlaımyn. San-Fransısko ǵıbadathanasynyń munarasyn órte deseńiz — órteımin. Ýdaıdzınniń qyzyn tap deseńiz — tabamyn. Qala bastyǵynyń basyn kesip ákel deseńiz — ákelemin...

Meniń osy sońǵy sózdi aıtýym muń eken, ol kenet bir teýip shalqamnan túsirdi.

— Aqymaq!

Solaı dep Dzınnaı júre bermekshi edi, biraq men esimnen adasqandaı alasuryp onyń etegine jarmastym.

— Jalynamyn, meni erte kórińiz! Qandaı jaǵdaı bolmasyn sizdi satpaımyn! Siz úshin otqa da, sýǵa da túsem! Ezoptyń áńgimesinde ań patshasy arystandy ajaldan tyshqan qutqarmaı ma... Men sol tyshqanǵa aınalamyn... Men...

— Únińdi óshir! Dzınnaıdyń jarylqaýshysy bolatyn senbisiń, boqmuryn neme! — Meniń qolymdy silkip tastap, Dzınnaı taǵy bir tepti. — Ońbaǵan! Onan da qaıyrymdy ul bolsań etti!

Ol meni ekinshi ret tepkende qanym qaınap ketti. — Jaraıdy! Qara da tur, qaıtsem de seniń jarylqaýshyń bolamyn!

Biraq Dzınnaı artyna bir burylyp qaramastan, qardy syqyrlatyp shapshań uzaı berdi. Tutasqan bult astynan shyqqan aıdyń jaryǵymen toqyma qalpaǵy aǵarańdap kórinip bara jatty!.. Sodan beri eki jyl ótti, Dzınnaıdy qaıtadan kezdestirgen emespin (Kenet qarqyldap kúledi). "Dzınnaıdyń jarylqaýshysy bolatyn sen emessiń, boqmuryn!" — dep edi ol sonda. Biraq erteń tańsáride meni Dzınnaıdyń ornyna óltirmek.

O, áýlıe — ana, Marıa — sama! Osy eki jylda Dzınnaıdiń jaqsylyǵynyń óteýin qaıyrsam dep qansha qıaldadym, qansha qınaldym! Joq, jaqsylyǵynyń emes, jábiriniń óteýin qaıtarýdy kóksedim! Biraq Dzınnaı qazir qaıda? Ne istep júr? Kim biledi? Eń bastysy, túr-turpaty, keskin-kelbeti qandaı? Buny da eshkim bilmeıdi. Men kezdestirgen taqýa kıimin kıgen kisi orta boıly bolatyn, jasy qyryqtar shamasynda-tyn. Biraq Ianagmatıdaǵy kóńildi kóshelerge jıi keletin kezgen samýraı qany betine tepken, otyz jastaǵy murtty jigit emes pe edi? Al Kabýkıdaǵy oıyn-saýyq ústinde eldiń bárin dúrliktirgen beli búkireıgen jıren jat eldik she, Mekokýdzı ǵıbadathanasynyń qazynasyn úptep ketken kekili kózine túsken jas samýraı she... eger solardyń bári Dzınnaı desek, onda ol adamnyń shyn bet-álpetin tap basyp taný esh pendeniń qolynan kelmes... Óstip ápi-cápi bolyp júrgende ótken jyldyń aıaǵynda qan túkirip aýyryp qaldym.

Tek, áıteýir, kórgen zábirimniń esesin qaıtarsam eken! Kúnnen-kúnge júdep, semip bara jatqandaǵy oılaǵanym tek osy edi. Aqyry bir kúni túnde sanama bir oı sap s is qalsyn. O, Marıa-sama! Bul oıdy sanama salǵan sensiń, meıirban Marıa-sama! Bar bolǵany qan túkirýden qajyǵan, terisi súıegine jabysqan ólimtik denemnen qutylýǵa táýekel etýim kerek — soǵan táýekel etsem-aq bul jalǵandaǵy jalǵyz tilegim oryndalmaq.

Sol túni qýanyshqa mas bolyp, ishteı masaıraı kúlip, tań atqansha: "Dzınnaıdyń basynyń ornyna meniń basymdy shabady!" — dep qaıtalaýmen boldym.

Dzınnaıdyń basynyń ornyna meniń basymdy shabady! — qandaı ǵajaıyp sózder! Demek, menimen birge onyń barlyq qylmystary kómilmek. Dzınnaı ulan — ǵaıyr Japonıany alańsyz aralaýǵa múmkindik alady. Onyń esesine men... (Taǵy da kúledi). Onyń esesine men bir-aq túnde ataǵy jer jarǵan qaraqshyǵa aınalam. Lúsonda Sýkedzaemonnyń kómekshisi bolǵan, Bıdzen aımaǵynyń ámirshisiniń aǵashyn shapqan, Rıkkjodzıdiń dosy atanǵan, Sámýroıanyń jaqutyn aldap alǵan, Fýsımı qorǵanyndaǵy kúmis qazynasynyń qulpyn buzǵan, Mıkavanyń segiz samýraıyn óltirgen adamǵa aınalam... Dzınnaıdyń barlyq ataǵyn men tartyp alamyn. (Taǵy qarqyldap kúledi). Dzınnaıdy ajaldan qutqara turyp men onyń Dzınnaı esimin joq etemin, onyń jaqyndaryma kórsetken jaqsylyǵynyń óteýin qaıyra turyp, óz zábirimniń de esesin qaıtaramyn — budan asqan qýanyshty, lázzatty eseptesý bolar ma. Osyny oılap túni boıy qýanyp kúlýmen boldym. Tipti qazir qarańǵy qapas ishinde otyryp ta kúlmeýim múmkin emes-ti.

Álgindeı qýlyqty oıǵa alǵasyn — aq, men urlyq jasaý maqsatymen ımperator saraıyna tústim. Keshkilik, alageýim shaq bolatyn, bambýk perdelerdiń ar jaǵynan jaryq jyltyldaıdy, qaraǵaılar arasynan aq gúlder aǵarańdaıdy.

Galereıanyń tóbesinen jym-jyrt múlgigen baqqa sekirip túskenimde, ózim kútkendeı-aq, kenetten kúzetshi samýraılar tarpa bas saldy. Oılaǵanym sol jerde oryndaldy. Meni jerge jalp etkizgen saqaldy samýraı aıaq-qolymdy shandyp baılap jatyp: "Aqyry Dzınnaıdy qolǵa túsirdik-aý!" — dedi.

Shynynda da, solaı bolsa kerek-ti. Amakava Dzınnaıdan basqa kim ımperator saraıyna túsýge táýekel etsin? Álgi sózderdi estigen sátte jipke shandylyp jatyp ta eriksiz mıyǵymnan kúldim.

"Dzınnaıdyń jarylqaýshysy bolatyn sen emessiń, boqmuryn!" — dep edi ol. Biraq erteń tańsáride meni Dzınnaıdyń ornyna óltiredi. Osyny ózine betpe-bet aıtsam! Jurtqa kórsetý úshin qadaǵa shanshylyp qoıylǵan jansyz basym ony kútedi. Jansyz bastyń erninen Dzınnaı sózsiz kúlki kóredi. "Al qalaı, Iasabýro jaqsylyǵyńnyń óteýin qaıyrdy ma? — deıdi oǵan kúlimsiregen erin. — Sen endi Dzınnaı emessiń. Amakava Dzınnaı degeniń — myna bas! Bul bas — búkil elge aty máshhúr, Japonıadaǵy birinshi baýkespe ury". (Qarqyldap kúledi). Men sheksiz baqyttymyn! Ǵumyrymda birinshi ret baqyttyń ne ekenin sezinýim. Biraq meniń basymdy ákem Iasoemon kórse... (Kúızelip). Keshirińiz meni, áke! Eger tipti meniń basymdy shappaǵan kúnniń ózinde báribir úsh jylǵa jetpeı óler edim, qan túkirip otyryp qaıdaǵy tirlik. Jaman ul bolǵanym úshin keshirińiz. Men ońbaǵan bolyp týdym, oısyz ómir súrdim, biraq, áıteýir, qaıtkende de bizdiń otbasymyzǵa jasalǵan jaqsylyqtyń óteýin qaıtardym...

Aýdarǵan B.Qojabekova

---