InfoHub Logo

1935 jyly 28 qarashada Atyraý oblysynda dúnıege kelgen. Jumeken alty jasynda ákesi soǵysqa attanǵan, biraq ol qaıtyp oralmady, sondyqtan ony atasy Nájimeden Stamǵazıev ósirdi. Sózge, Otan tarıhy men qazaq halqynyń salt-dástúrine degen súıispenshilikti uıalatqan osy adam bolatyn. Qartpenbet jyraý men Qosýan (Mahambet Ótemisovtiń anasy) Nájimedenovtiń atalary.

10 synypty bitirgennen keıin Jumeken konservatorıaǵa oqýǵa túsedi, biraq ol sátsiz aıaqtalady. Onyń Almatyda týystary nemese dostary bolmaǵan. Jumeken Sabyruly beıtanys qalada aqshasyz qalady. Ol Qaraǵandyǵa, shahtaǵa jumysqa barady. Munda Nájimedenov kórkem ónerpazdar qoıylymdaryna qatysyp, dombyra oınady, óleń oqydy, sonyń arqasynda ol Máskeýde jumys isteıtin jastardyń konsertine qatysqan toptyń quramyna kiredi, sol jerde jas jigittiń talanty baıqalady. Kásipodaq komıtetiniń tóraǵasy Áýkebaı aqynǵa usynystar berip, ýnıversıtetke túsýge keńes beredi.

1956 — 1959 jj Qazaq memlekettik konservatorıasynda oqıdy (qazirgi Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorıasy). 1971 — 1973 jyldary Máskeý ádebı ınstıtýtynda joǵary ádebı kýrstardan ótti. Nájimedenov eńbek joly Qaraǵandy shahtasynda jumysshydan bastalady, sosyń «Jazýshy» baspasynyń redaktory, «Lenınshil jas» gazetiniń bólim meńgerýshisi, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń ádebı keńesshisi, Memlekettik komısıa redaktory jáne «Mektep» baspasynyń bólim meńgerýshisine bolady.

Aqynnyń alǵashqy lırıkalyq jınaǵy «Nıva» 1961 jyly jaryq kórdi. Tórt jyldan keıin — «Joq, biz umytpaýymyz kerek» atty kezekti jınaq shyǵady. Nájimedenovtiń ómirinde on óleńder men poemalar jınaǵy jáne úsh roman jaryq kóredi — «Aq shaǵyl» (1973), «Kishkentaı» (1975), «Dańq pen qaýeset» (1978).

Aqyn qaıtys bolǵannan keıin óleńder, poemalar, povester, maqalalar, aýdarmalar jáne toǵyz kúı jaryq kóredi. Onyń eńbekteri kóptegen tilderge aýdarylyp, jaryq kórdi. Jumeken Sabyruly Voznesenskıı, Evtýshenko, Hıkmet jáne basqalardyń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdarǵan edi.

Jumeken Nájimedenov — Qazaqstan Respýblıkasynyń qazirgi gımniniń mátininiń avtory. «Meniń Qazaqstanym» ániniń mátinin ol eńbek jolynyń basynda, 21 jasynda ataqty qobyzshy Gúlsara Birmanovanyń úıinde jazǵan. Kompozıtor Shámshi Qaldaıaqov «Meniń Qazaqstanym» óleńine mýzyka jazdy.

«Hrýshevtiń ultaralyq saıasatyn» túsingen qazaq halqynyń patrıottary ata-babalarynyń jeriniń birligi men tutastyǵyn saqtaýǵa tyrysty. Sondyqtan «Meniń Qazaqstanym» áni jazyldy — bul qazaq halqynyń Hrýshevtiń ulttyq saıasatyna narazylyq boldy.

Bul ánniń alǵashqy oryndaýshysy halyqtyń súıiktisi Jamal Omarova boldy, 1960-1970 jyldary ol Qazaq KSR-niń respýblıkalyq radıosynda jıi aıtylyp turdy. Omarovadan basqa bul ándi eshkim jaqsy oryndamaǵan. Jamal Omarovanyń oryndaýynda án óte tanymal boldy, Hrýshev ýaqytynda oǵan tyıym salýǵa tyrysty.

Jamal Omarovanyń oryndaýyndaǵy án qazaq halqyna Qudaıdyń ádildigi ornaıdy dep úmittendi jáne qazaqtar óz halqy retinde de, jeri retinde de tutastyǵy men birligin joǵaltpaıdy dep úmittendi! 1986 jyly jeltoqsanda Almatyda qazaq stýdentteri kúsh pen batyrlyq syılaǵan dál osy ándi shyrqady.

2006 jyldyń 11 qańtarynda Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti laýazymyna taǵaıyndalǵan kezde alǵash ret «Meniń Qazaqstanym» áni shyrqaldy.

Jumeken Nájimedenov 1983 jyly 22 qarashada qaıtys boldy. 2003 jyly Sankt-Peterbýrgte «Men» atty óleńder jınaǵy jaryq kórdi. Aqyn týraly «Jumeken» fılmi túsirilip, aqynnyń joly zerttelgen «Meniń Qazaqstanym — Jumeken» (Marat Azbanbaev) kitaby jaryq kórdi. 2006 jyly onyń taǵy bir kitaby jaryq kórdi — «Jumekenniń júregi». 2015 jyldyń jeltoqsan aıynda Atyraýda Jumekenniń týǵan jerinde bıiktigi 9 metr bolatyn aqynǵa qola eskertkish ornatyldy. Qurmanǵazy aýdanynda jańa saıabaq, alań, aýyl jáne mektep onyń esimimen atalady. Onyń esimi — Nur-Sultandaǵy kóshe. 2010 jyly Jumeken Nájimedenov qaıtys bolǵannan keıin «Meniń Qazaqstanym» shyǵarmalar jınaǵy úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik syılyǵyna ıe boldy.

P.S. Táýelsizdik alǵannan keıin Qazaqstan jańa memlekettik ánuranǵa konkýrs jarıalady. Ánuran retinde Qaldaıaqov pen Nájimedenovtiń áni de usynyldy. Memlekettik ánuran — eldiń mýzykalyq-poetıkalyq emblemasy, onyń ádebı jáne mýzykalyq pasporty. Memlekettik ánurandy da eldiń týy, eldiń aınasy, patrıotızm rýhynyń kórinisi dep qaraý kerek. Ánuran árqashan dáýir rýhynan týady. Ol adamdardyń taǵdyry men adamdardyń oılaryndaǵy jalpy sezimderge negizdelgen. Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti N. Á. Nazarbaev sonymen qatar Otanymyzdyń «Meniń Qazaqstanym» ánuranynyń avtory ekenin erekshe atap ótý kerek.

Kerimsal Jubatqanov, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty

Oqýǵa keńes beremiz:

Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Ánurany

4 maýsym - Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizder kúni

---