InfoHub Logo

Tekserilińiz. Dereý dárigerge qaralýyńyz kerek bolýy múmkin.  

Ár jyl saıyn ár túrli jastaǵy 18 mıllıon adamnyń ajaly júrek aýrýlarynan bolyp jatyr. Eger jurt der kezide densaýlyǵynda kinárat baryn eskerip, ýaqtyly dárigerge qaralyp tursa, osy ólimderdiń talaıynyń aldyn alýǵa bolar edi.   

Ókindiretini sol, bári biz oılaǵandaı bola bermeıdi. Júrektiń durys soqpaýy jeńil-jelpi syrqat nemese organızmniń ereksheligi sıaqty bolyp kórinetini sırek emes. Munda júrek aýyryp júrgen bolýy múmkin ekeninen habar beretin, biraq árdaıym anyq baıqala bermeıtin sımptomdar tizimi bar.  

Nazar aýdaryńyzdar! 60 jastan asqandar, sondaı-aq artyq salmaǵy bar, dıabetpen, gıpertonıamen aýyratyndar jáne qanyndaǵy holesterın deńgeıi joǵary adamdar aıryqsha qyraǵy júrgeni abzal.  

1. Keýde tusyndaǵy jaısyzdyq

Bedeldi WebMD medısınalyq resýrsynyń sarapshylary buny júrekte aqaý baryn bildiretin eń kóp kezdesetin belgi dep ataıdy.  

Bunyń naqty qalaı seziletinin sıpattap berý múmkin emes. Bireý azdap qana aýyrsynýdy, ekinshi bireý — keýdesin birdeńe basyp, syǵyp turǵandaı sezinedi, taǵy bireýler keýdesi qyzyp turǵandaı, ashyp turǵandaı sezinedi. Qaıtken kúnde de, eger siz keı-keıde keýde tusyńyzdan túsiniksiz birdeńe sezine bastasańyz, meılinshe tezirek terapevtke qaralyp, elektrokardıogrammaǵa jáne júrek ÝDZ-ǵa (últra dybystyq zertteý) joldama alýyńyz qajet.  

Osylaısha bizdiń basty aǵzamyzdy qanmen qamtıtyn tamyrlardyń aýrýlary nemese bastalyp kele jatqan júrek ustamasy belgi beredi.  

Eger aýrý qatty jáne birneshe mınýttan kóbirek bolsa, shuǵyl jedel járdemdi shaqyryńyz.  

Jaqsy habar da bar: keýde tusy aýratyn kezderdiń 80-90% júrekke baılanysty emes. Biraq buǵan kóz jetkizý úshin dárigerge kórinip qaıtqan durys.

2. Tábettiń qashýy, júrek aınýy, asqazandaǵy aýyrlyq sezimi nemese aýyrsynýy.

Árıne, asqazan júrekke qatysy joq ár túrli sebeptermen aýyrýy múmkin. Alaıda, keı kezderi as qorytý júıesine qalyptydan az qan kelip turǵandyqtan as durys qorytylmaýy múmkin. Al qannyń durys aınalmaýy — júrektiń nashar istegeninen bolady.  

Eger sebepten sebepsiz júregińiz aını berse, ásirese keýde tusyńyzdan jaısyzdyqty jáne osy tizimdegi basqa da sımptomdardy sezinseńiz — terapevtke mindetti túrde barýyńyz kerek.  

3. Sol qolyńyz aýyrsynyp júrse

Júrekten shyǵatyn nerv talshyqtary da, sol qoldan shyǵatyn nerv talshyqtary da sıgnaldy mıdyń bir jerine jiberip turady. Osynyń nátıjesinde mı júrek aýyryp turǵanyn nemese sol qol aýyryp turǵanyn árdaıym ajyratyp bile almaıdy.   

Eger siz jattyǵý kezinde qolyńyzdy zoryqtyryp alsańyz, ony uryp alsańyz nemese sermegen kezde aýyrtym alsańyz, ózińizdi jaman sezinerińiz anyq. Biraq sol jerdegi aýyrsyný, onyń ústine qatty aýyrsyný jóndi sebepsiz-aq bola berse, bul alańdaıtyn jaǵdaı. Dárigerler buny ınfarkttyń klasıkalyq sıpmtomy dep ataıdy.  

Amerıkalyq kardıologıalyq asosıasıa sol qoldaǵy kenet paıda bolǵan aýyrsyný birneshe mınýt boıy aýyrsynýyn qoımasa, jedel járdemdi shaqyrýǵa keńes beredi.   

Eger aýyrsyný sezimi tez ketip qalsa, biraq qaıtalanyp tursa, mindetti túrde dárigerge qaralyńyz.   

4. Tistiń jáne tómengi jaq súıektiń aýyrsynýy

Mı qaı jerdiń aýyryp turǵanyn anyq ajyrata almaıtyn taǵy bir jaǵdaıy — tis pen júrektiń aýyrýy. Baqytymyzǵa qaraı, tıs pen jaqtyń aýyratyny salystyrmaly túrde qaýipsiz sebepten aýyrady: tistiń qurttaýy, jaq etin sozyp alý nemese sýyq tıgendikten… Biraq sebebi joq sıaqty bolyp, tis udaıy aýyrýyn qoımasa, kardıologqa kóriný kerek.   

Klınıkalyq praktıkada jurtty, kinárat olardyń júreginde bolǵanyn bilip almaı turyp, aýrýynan aıyqtyrýǵa tyrysyp, tisterin julyp  tastaǵan jaǵdaılar bolǵan.  

5. Az ýaqyttyq bas aınalýy nemese keńistiktegi baǵytyńyzdan adasyp qalǵandaı sezimde júrý

Aıaq astynan álsizdik paıda bolýynyń sebebi kóp. Mysaly, tamaqtanbaǵaly kóp boldy. Nemese siz uzaq ýaqyt otyryp-otyryp, dıvannan jyldam turyp kettińiz.  

Alaıda bundaı jaǵdaıǵa udaıy tap bolyp júrseńiz, tezirek dárigerge barýǵa tyrysyńyz. Bundaı jaǵdaı júrek qandy mıǵa kereginshe jetkize almaı jatqanyn bildiredi. Bul jaqynda bolǵaly jatqan ınsýlttiń sımptomy bolýy múmkin.   

6. Únemi sharshańqy júrý

Álsiz júrek qan aınalymyn tolyqqandy qamsyzdandyra almaıdy. Osy sebepti aǵzalar men tinder qorektik zattardan jáne otteginen zárýlik kórip, taryǵa bastaıdy. Aman qalý úshin organızm mańyzdylyq deńgeıi tómenirek aǵzalarǵa — eń áýeli qol-aıaqqa — aǵatyn qandy azaıtyp, ony mańyzdylyǵy joǵaryraq aǵzalarǵa — júrekke, mıǵa, ókpege qaraı jiberip otyrady. Al qol men aıaq bolsa...   

Sizge ádetke aınalǵan kúndelikti is-qımyldaryńyzdy atqarýǵa kúsh-qaıratyńyz jetpeı qalady — mysaly, dýshqa túsýdiń ózine shamańyz kelmeı, ydys-aıaqty jýý qıyndap, baspaldaqpen joǵary qaraı júrý qıynnyń qıameti bolyp ketedi. Tipti demalýdyń ózi deneńizdi sergitpeı, «kirpik qımyldatýdyń ózine erinip» turasyz.  

Eger bundaı jaǵdaı sizge tanys bolsa jáne birneshe kúnnen nemese odan da uzaq ýaqyttan beri kele jatsa, júrektiń bastalyp kele jatqan aýrý-syrqaýlaryn asqyndyryp almaý úshin, kardıologpen keńesin alyńyz.   

7. Aıaqtyń isinýi

Aıaq pen qoldaǵy qan aınalymy durys bolmaǵannyń kesirinen lımfa aǵyny — tinderdegi artyq suıyqtyqtyń shyǵarylýy da — durys bolmaıdy. Budan aıaqqa kóbirek zıan keledi. Suıyqtyq teri ishinde qordalanyp qalyp, aıaq dombyǵyp ketedi.

Eger aıaqtyń isinýi sizdiń ajyramas serigińiz bolyp ketse, bul jaıynda terapevtpen nemese kardıologpen mindetti túrde keńesý qajet.  

8. Kópten ketpeı júrgen jótel

Kóbinese jótel — sýyq tıgende birge júretin serigi. Biraq siz tıgen sýyqtan eki-úsh apta buryn aman-esen qutylsańyz, al bul sımptom ketpeı júrse, dárigerdiń qyzmetine júginýińizdiń qajettigi anyq.

Ketpeı júrgen jótel alergıanyń nemese, mysaly, bronhıttiń serigi de bolýy múmkin (bunyń kóńil kótermeıtini belgili). Biraq keı kezderi jóteldi ylǵaldyń ókpeden shyǵýyn qıyndatyp tastaıtyn júrek qaýqarsyzdyǵy qozdyryp jiberedi.  

Jótelgende bólinip shyǵatyn qyzǵyltym nemese aq tústi shyrysh «júrektik» jótelge tán nyshan bolyp tabylady. Osyndaı nárseni baıqasańyz — kardıologqa qaraı zaýlańyz!

9. Sebepsiz entigý

Entigý (alqyný) — qan quramynda otteginiń azdyǵyn bildiretin alǵashqy belgi. Ádette onyń sebebi fızıkalyq aýyr is qımyl bolady. Bulshyqetke qımyl-qozǵalys úshin kóp ottegi qajet jáne ol ottegini qannan sińirip alyp otyrady. Ottegi  jetpeı qalmaýy úshin mı ókpege jyldamyraq tynystaýdy buıyrady.

Sonymen qatar, entigiske salmaqtyń artyqtyǵy, bir orynnan qozǵalmaıtyn ómir salty, kóńil shıryǵýy (stress), qapyryq úı-jaıda bolý... aparyp soǵýy múmkin.

Biraq sımptom alyp bara jatqan sebepsiz paıda bolyp jatsa, onyń ústine únemi sharshańqy júretin bolsańyz, keýde tusyńyzda jaısyzdyqty sezinseńiz jáne osy tizimdegi basqa da belgiler bar bolsa, kardıologqa baratyn ýaqytyńyz kelgeni anyq.  

Ottegi mólsheriniń jetkiliksiz bolý yqtımaldyǵy júrek durys istemeı, qan aınalymynyń nasharlap ketýinen bolýy múmkin.

10. Qatty qoryldaý

Uıyqtap jatyp qoryldaý, jalpy alǵanda, qalypty nárse. Biraq siz óte qatty qoryldap uıyqtap júrseńiz, bul apnoeniń —  uıqy kezinde demniń az-kem ýaqytqa toqtap qalyp jatqanynyń belgisi.  

Apnoeniń júrek-qantamyr júıesin búldirip jiberetin áseri bar. Birinshiden, júrek bulshyqetiniń gıpoksıasyna shaldyqtyrady. Ekinshiden, apnoe adamnyń basty aǵzasynyń jumysyn qıyndatyp jiberetin gıpertonıanyń (joǵary qan qysymy) alyp ketý qaýipin arttyrady. Saldarynan artyq kúsh túsetin júrek-qan tamyr júıesi kez kelgen ýaqytta iske jaramaı qalýy múmkin.

Sondyqtan, apnoeni emdemese bolmaıdy. Qalaı emdeý kerek ekenin áýeli terapevtińizden surap bilińiz.

Oqýǵa keńes beremiz: Qoryldyń sebepteri jáne odan qutylý joldary

11. Júrek soǵysynyń jıileýi jáne/nemese birkelki soqpaýy

Júrek jarylyp keterdeı sezim árbir ǵashyq adamnyń nemese, mysaly, sprınterdiń basynan ótken. Tynyshyń ketip, tolqyǵan nemese úlken fızıkalyq kúsh túsken kezde bulaı seziný qalypty jaǵdaı.

Biraq júrek asa bir sebepsiz-aq keýdeden atqyp shyǵyp ketetindeı bolǵan kezde nemese onyń soqpaı qalyp jatqanyn sezseńiz, bul bir gáp barynyń anyq belgisi. Dereý dárigerge jónelińiz. 

Oqýǵa keńes beremiz:

Júrek tamyrlarynyń aterosklerozy

Mıokard ınfarkti jáne emdik jattyǵýlar

Mıokardıoskleroz

Mıtraldy qaqpaqsha prolapsy

Júrek shamasyzdyǵy

Tahıkardıa

Arıtmıa

Mıokardıt

Júrektiń ıshemıalyq syrqaty

Mıtraldyq stenoz

Júrek aýrýynyń sebepshileri

---