InfoHub Logo

Oqyp shyqqannan keıin «ony ózim de jaza alamyn» degen oıǵa salatyn kitaptar eń jaqsylary bolyp tabylady.

Blez Paskal

Kitap — bólek bir álem. Sol álemge top etip, ondaǵy álemge saıahat jasaǵan adamnyń aqyly men sanasy qatar óseri anyq. Kitap oqý — bul tek bos ýaqytty qyzyq ótkizý ǵana emes. Sonymen birge tulǵa bolyp qalyptasýǵa orasan zor kómegi tıetin óte paıdaly is. Naqtyraq aıtqanda, bul proses oılaý qabiletin jetildirip, sózdik qordy ulǵaıtady jáne sóıleý mádenıetin damytyp, mı belsendiligin jaqsartady. Sondaı-aq, árbir adamnyń boıyndaǵy shyǵarmashylyqqa degen súıispenshiligin oıatýǵa ıtermeleıdi. Sol sebepti, oqyrmandarymyzdyń kitapqa degen mahabbatyn oıatý úshin ári kitapty tańdaýda, oqýda qatelikter jibermesin degen oımen birneshe keńestiń tizimin jasadyq.

Alǵashqy kitapqa mán berý kerek

Alǵashqy qolǵa alǵan kitapqa erekshe mán berý kerek. Osy rette ata-analarǵa qulaqqaǵys: Balaǵa eń aldymen jasyna, oılaý qabiletine saı kitapty usynyńyz. Alǵashynda birneshe týyndyny oqyp bergenińiz jón. Keıinirek balalar ádebıetindegi qysqa shyǵarmalardy oqytyńyz. Máselen, Antýan de Sent-Ekzúperıdiń «Kishkentaı hanzadasy», Hans Krıstıan Andersonnyń «Jabaıy aqqýlary», qazaq jazýshylarynan Berdibek Soqpaqbaevtyń «Meniń atym Qoja», «Balalyq shaqqa saıahat» sekildi kitaptar.

Kitapty balalar ádebıetinen bastaǵan jón

Kez kelgen adam tanym kókjıegine shyǵyp, bilýge degen qushtarlyǵy arqyly kóptegen paıdaly aqparattarǵa bas suqqysy keledi. Oqyrmandar da solaı. Balalar ádebıetin sholyp ótip, erteń roman-epopeıalardy paraqtaı bastaıdy. Birer kúnnen soń qolynda bıznes kitaptary júredi. Árıne, nıeti durys. Degenmen oqý barysynda júıelikke kóp kóńil bólgen abzal. Bastaýysh oqýshylary joǵaryda aıtylǵan kitaptardy oqymaı turyp «Abaı joly» nemese «Kóshpendilerdi» oqyǵanymen, tolyqtaı túsinip, ózine kerekti dúnıeni ala almaıdy. Sol sekildi, jasóspirim shaǵynda (mekteptiń joǵarǵy synyptary, 1-2 kýrs stýdentteri) «Mahabbat, qyzyq, mol jyldardy» oqymaǵan adam, jasy ulǵaıǵan shaǵynda qansha talpynsa da romannyń qyzyǵyna bata almaıdy. Demek, asqan júıelikpen, jasyna qaraı avtorlardy tańdaǵan jón.

Ózińizdi kitaptyń keıipkerine aınaldyryńyz

Qazaq ádebıetinde oqýǵa turarlyq myńdaǵan ádebı týyndy bar. Olardy oqıtyn oqyrman da jetkilikti. Keıde júzdegen kitapty taýysyp, álem ádebıetine kóz tigip jatqan jandarǵa tańqala qaraımyz. «Osynshama kitapty qalaı umytyp qalmaıdy eken?» degen saýal da týyndaıdy. Al, sol kisilerdiń ózge tulǵalardan basty aıyrmashylyǵy nede, bilesizder me? Olardyń qıaldary óte ushqyr. Ár kitaptyń jelisin óziniń ómirine balap, sondaǵy keıipkerlerdiń birin ózi sekildi qabyldaıdy. Basqa prototıpterdi aınalasyndaǵy jaqyndarynan izdeıdi.

Kitap oqý jaıly qyzyqty derekter:

— Ǵalymdardyń aıtýynsha, kitapty baıaý oqýǵa qaraǵanda, jyldam oqý kezinde kóz anaǵurlym az sharshaıdy eken.

— Adamdardyń 95 paıyzy kitapty óte baıaý oqıdy — mınýtyna bar bolǵany 180-220 sóz (1 betti 1,5-2 mınýtta).

— Kitapty dástúrli túrde oqýda ony túsiný deńgeıi 60 paıyzdy qurasa, jyldam oqýda — 80 paıyz.

— Kitap oqý kezinde oqyrmannyń kózderi ár áripti jeke sýret retinde kórsetedi, al mı olardy bir sýretke biriktiredi.

— Oqý daǵdysy ortasha esepteletin adamnyń kózi kitaptyń bir qataryna 12-16 ret kidirse, jyldam oqıtyndar — tek 2-4 ret qana kidiredi.

Kitap oqýda erekshe jetistikke jetkender:

— M. Gorkıı mınýtyna 4000 sóz oqyǵan;

— Fransýz jazýshysy Onore de Balzak jarty saǵatta 200 bettik romandy oqyp bitiretin bolǵan;  

— Jazýshy, kitaptanýshy N. A. Rýbakın uzyn sany 250 myń kitap oqyǵan;

— Napoleon mınýtyna 2000 sóz oqyǵan;

— Tomas Edıson bir mezette kitapty 2-3 qatardan oqyǵan.  

Oqýǵa keńes beremiz:

Adam balalyq shaǵynda qanshalyqty kóp oqysa, eseıgende sonshalyqty baı bolady

«Vavılondaǵy eń baı adam» kitaby

Baı bolý úshin oqylýy tıis 10 kitap

Balany kitapqa baýlý

---