InfoHub Logo

Kúnimizde ásirese jas býyn arasynda fast fýd (daıyn azyq) áýestigi kóbeıgeli, densaýlyqtyń jáne júıeli qorektenýdiń negizi bolǵan kókónis tutynymy azaıyp jatqany baıqalýda. Sol sebepti kókónis, ıaǵnı kók shóp tutynýdyń paıdasy saýlyǵymyz úshin qanshalyqty mańyzdy ekenine qysqasha sholý jasamaqpyz. Máselen baldyrkóktiń adamdy jaılandyratynyn biletin be edińiz?..

Baldyrkók (seldereı): Tamyry da, japyraqtary da tutynýǵa jaramdy kókónis. Quramyndaǵy A, V, RR, S, K dárýmenderi men ferým, kalıı, kálsı, magnıı, fosfor mıneraldary arqyly densaýlyqqa óte paıdaly. Sondaı-aq, bul ósimdik qyshqyldar men efır maılaryn qamtıdy. Bular arqyly stres pen júıke kúızelisin basýǵa septigin tıgizedi. Zár júrgizýge, sheker deńgeıi men qan qysymyn retteýge kómekshi áseri bar. Baldyrkókti ásirese qys mezgilinde kóbirek tutynýǵa keńes beriledi.

Askók (ýkrop): Ártúrli taǵamdarda dámdeýish retinde qosylatyn shópterdiń biri. Quramy magnıı, ferým, kálsı, marganes sekildi mıneraldar men A jáne S vıtamınderine qanyq keledi. Birshama aýrýlarǵa qarsy áseri bar askók ımýnıtetti nyǵaıtýǵa kómekshi bolyp tabylady. Aýyz ıisin ketirý, ishtiń jeldenýiniń aldyn alý turǵysynan jáne talshyq mólsheriniń kóptigi arqyly da as qorytý júıesine paıdaly bolyp tabylady. Ǵylymı zertteýler nátıjesinde askók tutyný trıglıserıd deńgeıin 50%, holesterın deńgeıin 20% azaıtatyndyǵy anyqtalǵan.

Aqjelken (petrýshka): Imýnıtetti kúsheıtýshi, júrek aýrýlarymen qaterli isikten qorǵan, tis jáne tis eti aýrýlarynyń aldyn alýshy, zár aıdaýshy jáne talshyq mólsheriniń kóptigi arqyly densaýlyqqa óte paıdaly ósimdik. Salattar men taǵamdarǵa dám qatýshy retinde qoldanylatyn aqjelken A, S, E jáne K dárýmenderi men V9 dárýmeni, ıaǵnı folıı qyshqylynyń qaınar kózi. Sondaı-aq kalıı, ferým mıneraldary turǵysynan qanyq bolyp tabylady.  

Qymyzdyq (shavel): – quramynda mıneraldy tuzdar, organıkalyq qyshqyldar (alma, lımon), aqýyzdar, flavonoıdter, qanttar, karotın, dýbıldi zattar, kálsı, kalıı, magnıı, temir, B1, V2, S, K, PP dárýmenderi bar. Bul asqorytý, baýyr men ót qabynyń qyzmetin jaqsartatyn, jarany jazatyn, qan ketýdi toqtatyn dárýmendi jáne emdik ósimdik. Ol qan azdyqta, júrek qan tamyr aýrýlarynda, alergıaǵa qarsy qural retinde teridegi ártúrli bórtpeler men qyshymalarda da paıdaly. Qymyzdyqtyń japyraqtary men jemisteri byrystyrǵysh jáne aýrýdy basatyn, japyraqtary jarany jazatyn, antıtoksındik, qabynýǵa qarsy qasıetke ıe.

Kınza: Balǵyn kınza kókónis salattaryna tamasha qospa bolyp tabylady. Ony keptirip, dámdeýish, qospa túrinde de paıdalanady. Kınza B1, B2, C, P, E dárýmenderine, natrıı, ıod, kálsı, kalıı, fosfor mıneraldaryna baı.  Kóne zamannan beri medısına salasynda paıdalanylyp keledi. Ejelgi rımdikter tábetti ashýda, asqazannyń jumys isteý qabiletin jaqsartýda qoldanǵan. Kınza júrek-qan tamyrlarynyń jumysyn jaqsartýda, uıqysyzdyq, depressıa, tamaq, bas aýrýlaryna óte paıdaly. Emshiler kınzanyń teri qabaty men kózdiń kórý qabiletine de jaǵymdy áser beretinin baıqaǵan.

Oqýǵa keńes beremiz:

Qaterli isiktiń aldyn alýshy — júzim

Magnııdiń paıdasy

Qys mezgilindegi eń paıdaly jemister

Mindetti túrde dámin tatyp kórýge turarlyq 5 túrli jemis jıdek salattary

---