InfoHub Logo

Stýdent: Dýısenbaeva Elmıra Toılybekovna
Ǵylymı jetekshi: Saım L.N.
«Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń №1 hırýrgıa bólimshesindegi kóktamyrǵa qaýipsiz jáne aýyrsynýsyz ıneksıany oryndaýdaǵy meıirger róli»
SHJK KMK « Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasy» №1hırýrgıa bólimshesi
Qyzylorda medısınalyq joǵary koleji

Kilt sózder: Ineksıa, qaýipsiz ıneksıa, qaýipti faktorlar, naýqas, statısıka, sheteldik zertteýler, kóktamyrǵa ıneksıa oryndaý tehnıkasy, ınovasıalyq tehnologıalar

Taqyryptyń ózektiligi: Pasıenttermen baılanysty máseleler únemi ózekti bolyp tabylady. Pasıentterdi kútýdiń barlyq qyr-syryn bilý óte mańyzdy, óıtkeni medısınalyq mamandar jáne olardyń emdeý úderisindegi róli kóbinese sapaly medısınalyq kómekpen anyqtalady.

Tamyrishilik ıneksıa jasaý – bul eń mańyzdy meıirgerdiń negizgi jumysynyń biri, sonymen qatar, júrgizilgen jaqsy ıneksıa tehnıkasy manıpýlásıaǵa qatysty  emdelýshige  aýyrsynýsyz júzege asady. Alaıda, manıpýlıasıany túsinbeı,  meıirgerdiń  tehnıkalyq sheberliksiz ótkizilgen jumystary ppasıentti qaýipti asqynýlarǵa ákelýi múmkin. Bastapqyda ıneksıa júrgizý dárigerlik manıpýlásıa bolatyn, biraq, qyryqynshy jyldary meıirbıkeniń mindetine ótkizilgen (Beyea and Nicholl 1995). Qazirgi tańda meıirgerler bul manıpýlásıany avtomatty túrde oryndaı alady. Óıtkeni,  qazirgi tańda meıirbıkelik tájirıbe dálelderge negizdelip júzege asyrylady.  

DDSU basshylyǵynda (Guide to good prescribing, 1994) dárilik zatty ıneksıalaý úshin eki negizgi negiz bar: tez áserge qol jetkizý qajettiligi nemese ıneksıa engizýdiń jalǵyz tásili bolyp tabylatyn, onyń kómegimen qajetti áser alýǵa bolatyn jaǵdaılar.

Ineksıalardyń kóp bolýyna baılanysty dárilik zattardy parenteraldy engizý kezinde qaýipsizdik erejelerin saqtamaý problemasy erekshe mańyzǵa ıe bolady. DDU anyqtamasy boıynsha," qaýipsiz ıneksıa — bul resıpıentke zıan keltirmeıtin, medısına qyzmetkeriniń qajetsiz táýekelge ushyramaıtyn jáne basqa adamdarǵa qaýipti qaldyqtardyń jınalýyna ákep soqpaıtyn ıneksıa " (TechNet kezdesýi boıynsha DDU esebi, Vashıngton, 1994 jylǵy 31 mamyr — 4 maýsym. Geneva, WHO, 1994). Adam boıyndaǵy medısınalyq ınege degen qorqynysh, ıaǵnı, ıneksıadan qorqý- emdeýge nemese vaksınasıaǵa kedergi keltiretin keń taralǵan másele. Meıirgerdiń tájirıbesiz ótkizgen jumysynyń nátıjesinde adamdar arasynda senimsizdik paıda bolady.Adamdardyń 8%-y shanshý aldynda qatty qorqatyndyǵy, al qalǵan 16-y múldem shanshý jasatpaıtyndyǵyn moıyndaǵan.Sonyń sebebinen meıirgerlerdiń tájirıbesiz ótkizgen jumysynyń nátıjesinde pasıentter arasynda senimsizdik paıda bolady.

Sondyqtan, osy tapqyryp ózekti bolyp tabyldy,

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń  málimetteri boıynsha álemde jyl saıyn 8-12 mlrd ıneksıa jasalady, onyń 1 mlrd — qa jýyǵy-vaksınasıa kezinde balalarǵa jasalynatyn ıneksıa. Ásirese, damýshy elderde jáne ótpeli ekonomıkasy bar elderde (burynǵy KSRO, Ortalyq jáne Shyǵys Eýropa memleketteri) dárilik preparattardy parenteraldy túrde taǵaıyndaıdy.

Zertteý maqsaty: Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń №1 hırýrgıa bólimshesindegi kóktamyrǵa qaýipsiz jáne aýyrsynýsyz ıneksıany oryndaýdaǵy meıirger rólin saýalnama alý arqyly zertteý

Tásilder men materıaldar

Zertteý jumysy Kóp beıindi oblystyq aýrýhananyń №1hırýrgıa bólimshesinde júrgizildi.Zertteýge barlyǵy 10 pasıent , 10 meıirger qatysty. Meıirgerler sol  bólimshede qyzmet jasaıdy.

Zertteý túri:Sapalyq

Zertteý dızaıny: Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń №1 hırýrgıa bólimshesinde jumys jasaıtyn meıirgerlerge kók tamyrǵa qaýipsiz jáne asqynýsyz ıneksıa jasaýdaǵy meıirgerdiń rólin baǵalaýda zertteý jumysy júrgizildi. Bul suraqtarǵa jaýap alýǵa jáne osy másele boıynsha pasıentterdiń pikirin anyqtaý arqyly zertteý mindetterine qol jetkizýge múmkindik beredi. Saýalnama  Reseı elinde júrgizilgen maqalaǵa  súıene otyryp jasalynda. Maqala taqyryby: Oqý-ádistemelik usynym V. B. Petrova, A. I. Petrova, E. S. Lapteva

Zertteý obektisi: SHJK KMK «Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasy».

№1 hırýrgıa bólimshesi. Zertteý negizinde saýalnama alýǵa 20 respondent /10pasıent, 10meıirgerler/ qatysty.

Zertteý quraly: Saýalnamalar mıks retinde qurastyryldy, ıaǵnı saýalnamalar Reseı elinde júrgizilgen maqalaǵa  súıene otyryp jasalynǵan. Meıirgerlerge saýalnama júrgizý arqyly bilim  deńgeılerin baǵalaý. Bul suraqtarǵa jaýap alýǵa jáne osy másele boıynsha pasıentterdiń pikirin anyqtaý arqyly zertteý mindetterine qol jetkizýge múmkindik beredi.

Qorytyndy: Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynda 27.11.2020-04.02.2021 jj aralyǵynda «Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń №1 hırýrgıa bólimshesindegi kóktamyrǵa qaýipsiz jáne aýyrsynýsyz ıneksıany oryndaýdaǵy meıirger róli» taqyrybynda  sapalyq zertteý jumysyn júrgizdim. Zertteýge óz kelisimderi negizinde ár sala boıynsha 10 pasıent jáne 10-meıirger qatysty, zertteý nysany retinde birinshi saýalnama alynyp zertteý júrgizildi .

Saýalnama qorytyndysy boıynsha pasıentter dári-dármekti kóktamyrǵa  qabyldaǵandy jón kóretin, zaman talabyna sáıkes oılap tapqan gadjetterdi (jańa tehnologıalar) baıqap kóretinin jáne qazirgi tańda elimizde ıneksıa júrgizýge arnalǵan medısınalyq qural-saımandarǵa  senim artatynyn kórsetti.

Sonymen pasıentter arasynda saýalnama nátıjesi 84%-dy kórsetti.

Meıirgerlerge júrgizilgen saýalnama boıynsha ıneksıany oryndaýdaǵy saqtyq sharalarymen múmkin bolatyn asqynýlardy biletindigin jáne asqynýsyz ıneksıa oryndaýda jańa tehnologıalardy qoldanýǵa barlyǵy túgeldeı qoldaıtynyn kórsetti . Meıirgerler arasyndaǵy saýalnama nátıjesi 96%-dy kórsetti.

Qaýipsiz jáne asqynýsyz ıneksıa meıirgerdiń negizgi fýnksıalarynyń biri bolyp tabylady jáne anatomıa men fızıologıany, farmakologıany, psıhologıany, kommýnıkatıvti daǵdylardy jáne praktıkalyq tájirıbeni bilýdi talap etedi. Sonymen qatar ár meıirger kásibı jaýapkershilikti umytpaǵany durys. Sebebi  preparat parenteraldi túrde engizilse, onda ony «qaıtarýdyń» múmkindigi joq. Sondyqtan árdaıym dozany, taǵaıyndalýdyń durystyǵyn tekserip, kezdesýdi shatastyrmaý úshin naýqastyń atyn naqtylaý qajet. Sonymen: durys pasıentke qajetti dári, durys dozada, ýaqytynda jáne durys jolmen salynsa, bul medısınalyq qatelikterdiń aldyn alady. Barlyq dári-dármekter tek óndirýshiniń nusqaýlaryna sáıkes daıyndalýy kerek, barlyq meıirgerler bul dári-dármektermen qalaı jumys isteıtinin, olardy qoldanýdyń qarsy kórsetilimderi men janama áserlerin bilýi kerek.

Asqynýlardyń aldyn alý úshin ıneksıa ádisteriniń tıimdiligin dáleldeıtin zertteýler bar, biraq áli de zertteýlerdi jalǵastyrý qajet. Sebebi ǵylym damyǵan saıyn jańa ınovasıalyq tehnologıalar paıda bolýda. Bul maqalada meıirgerler osy prosedýralardy ózderiniń kúndelikti tájirıbelerinde qoldana alatyndaı etip zerttelgen dáleldengen ádisterge nazar aýdarylady.

PAIDALANYLǴAN ÁDEBIETTERDİŃ TİZİMİ:

1. Avhımenko, M. M., Nekotorye faktory rıska trýda medıka / M. M. Avhımenko // Medısınskaıa Pomosh . –2010 №2 .- s. 25-29 .
2. Akımkın V. G., Selkova E. P., Stesúra I. S. ı dr. Organızasıa deıatelnostı bolnıchnogo epıdemıologa ı osnovnye napravlenıa profılaktıkı vnýtrıbolnıchnyh ınfeksıı v mnogoprofılnom stasıonare // Epıdemıol. ı ınfeks. boleznı. 2010. - № 5. - S. 34-36.
3. Akımkın V.G. Medısınskaıa sestra osnovnoe zveno v profılaktıke vnýtrıbolnıchnyh ınfeksıı // Sestrınskoe delo. - № 5 - 6.- s. 42-43.
4. Akımkın V.G. Konseptýalnaıa model organızasıı epıdemıologıcheskogo nadzora za vnýtrıbolynıchnymı ınfeksıamı v sısteme sosıalno-gıgıenıcheskogo monıtorıńa. // Epıdemıologıa ı ınfeksıonnye boleznı. -2013.-№ 2.-s. 11-15.
5. Afınogenov G.E. Afınogenova A.G. Sovremennye podhody k gıgıene rýk medısınskogo personala. // Klın. Mıkrobıol. Antımıkrob. Hımıoterapıa. 2014. - tom 6 - № 1. - s. 65-91.
6. Bezopasnostımmýnızasıı: Posobıe dlá vracheı. Pod redaksıeı chl,-korr. RAMN, d.m.n., prof. Beláeva E.N., dos. Iasınskogo A.A. Moskva- 2014. -s.134
7. Beloborodov V.B., Mıtrohın S.D., Stafılokokkovye ınfeksıı // Infeksıı ı antımıkrobnaıa terapıa. -2013. № 1, t.5.- s. 12 -18.
8. Vnýtrıbolnıchnye ınfeksıı: Per. s angl./ Pod red. R.P. Venselá. -Izdanıe 2-e pererabotannoe M.: Medısına, 2014.- 840s.
9. Vygovskıı A.A. Predýprejdenıe vnýtrıbolnıchnyh ınfeksıı v polıklınıcheskıh ýchrejdenıah. // Terra MEDICA nova. 2012. - № 1(25).
10. Dvoreskıı L.I. Pojıloı bolnoı ı ınfeksıa // Infeksııı antımıkrobnaıa terapıa. 2012. - tom 04 - № 6.- s. 180-187.
11. Derábın D.G. Stafılokokkı: ekologıa ı patogennost Ekaterınbýrg: ÝrO RAN,2010. 238 s.
12. Zýeva JI.P., Iafaev R.H. Epıdemıologıa:Ýchebnık.-SPb:000 «Iz-vo Folıant», 2014.-752s.:ıl.
13. Zýeva L.P. Obosnovanıe strategıı borby s gospıtálnymı ınfeksıamı ı pýtı ee realızasıı // Epıdemıologıa ı ınfeksıonnye boleznı.- № 6.- 2010.- s.Iý -13.
14. Isakov Iý.F., Beloborodova N.V. Sepsıs ý deteı. Moskva, 2011.320s.
15. Klásova G.A., Kandıdoznye ınfeksıı v hırýrgıcheskoı praktıke, RMJ. 2014. - tom 12, № 8. - s.548-561.
16. Kojarskaıa G. V. Nekotorye aspekty vnýtrıbolnıchnyh ınfeksıı // Epıdemıol. ı ınfeks. boleznı. 2010. -№ 5. - S. 46-47.
17. Kozlov R.S. Nozokomıalnye ınfeksıı: epıdemıologıa, patogenez, profılaktıka, kontrol. Klın. Mıkrobıol. Antımıkrob. Hımıoter. — 2010. tom 2, № 1. s. 16-30
18. Kolb L.I. Osnovnye prıchıny postıneksıonnyh oslojnenıı v LPÝ // Belorýs, med.jýrnal. 2012. -№ 2. - s. 21-26.
19. Kýkeev T.K., Alımjanov A.K. Gnoıno-septıcheskıe oslojnenıa ý bolnyh narkomanıeı // Materıaly tretego kongresa assosıasıı hırýrgov ım. N.I. Pırogova. Moskva. - 2011. - s. 629.
20. Kýleshova L.I., E.V. Pýstovetova, L.A. Rýbashkına. Infeksıonnyı kontrol v lechebno-profılaktıcheskıh ýchrejdenıah. Rostov-n/D : Fenıks, 2013 3592 s.

---