InfoHub Logo

Stýdent: Seksenbaeva Akmanat Seıtovna
Ǵylymı jetekshi: Saım L.N.
KÓP BEIİNDİ OBLYSTYQ AÝRHANASYNYŃ REANIMASIA-ANESTEZIOLOGIA BÓLİMİNDEGİ MEIİRGER-ANESTEZISTERDİŃ DENSAÝLYǴYNA ÁSER ETETİN ZIANDY FAKTORLAR
Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasy
Qyzylorda medısınalyq joǵary koleji

Taqyryptyń ózektiligi. Jalpy medısınalyq kómektiń joǵary sapasyn jáne ásirese anestetıkalyq kómekti qamtamasyz etý qazirgi qoǵamnyń negizgi talaptarynyń biri bolyp tabylady.

Eńbek jaǵdaılaryn jaqsartý jáne medısına qyzmetkerleriniń qaýipsizdigin arttyrý máselesi Densaýlyq saqtaý úshin eń ózekti máselelerdiń biri bolyp tabylady, óıtkeni bul medısınalyq mekemeler qyzmetkerleriniń densaýlyǵyna ǵana emes, sonymen birge jalpy medısınalyq kómektiń sapasyna jáne nátıjesinde pasıentterdiń densaýlyǵyna tikeleı áser etedi.

Reanımasıa-anestezıologıa bólimderi joǵary sapaly qaýipsiz stasıonarlyq medısınalyq kómek kórsetý máselesin sheshýde mańyzdy ról atqarady. Anestezıologıa jáne reanımatologıadaǵy meıirger isi - bul joǵary kásipqoılyqty qajet etetin eń kúrdeli meıirger mamandyqtarynyń biri: ekstremaldy aýyr jaǵdaılarda pasıentter saýatty meıirgerlik aralasýdy qajet etetin kóptegen problemalarǵa tap bolýy múmkin.

Anestezıologıa salasyndaǵy progresıvti jetistikter, sonymen qatar zamanaýı jabdyqtar men jańa dári-dármekterdiń paıda bolýymen, anestezısttiń mindetteri, jaýapkershiligi men úmitteri sońǵy birneshe jylda aıtarlyqtaı ósti. Alaıda, meıirger-anestezıstterdiń densaýlyǵyna jumys ornynda da, jeke ómirinde de únemi ósip kele jatqan kásibı jáne áleýmettik júkteme áser etedi.  Bul jerlerde meıirger-anestezıstter densaýlyqqa birqatar qaýip-qaterlerge ushyraıdy, tipti belgisiz kózden ıneni qarapaıym engizý kóptegen qatty alańdaýshylyq pen qorqynysh týdyrýy múmkin.

Meıirgerlerdiń kásibı aýrýlary arasynda birinshi oryndy ınfeksıalyq aýrýlar (70% - dan astam) alady, olar kóbinese gemokontaktilik (qanmen) jolmen beriledi. Olardyń arasynda vırýstyq gepatıtter kóshbasshy bolyp tabylady, olar barlyq juqtyrǵan medısına qyzmetkerleriniń shamamen 40% - yn juqtyrady. Meıirgerler eń joǵary qaýip tobyna jatady-ıneksıa nemese qan qabyldaǵannan keıin shprıster men ınelerdi "qolmen" manıpýlásıalaý kezinde paıda bolatyn ıneksıalar, kesý jáne basqa jaraqattar medısına qyzmetkerleriniń osy tobynyń arasynda óte jıi kezdesedi.

Statısıkalyq málimet boıynsha eń kóp áser etetin zıandy faktorlar: bıologıalyq faktorlar – 40 %-dan joǵary, hımıalyq faktorlar shamamen 20-30 %, fızıkalyq faktorlar 15 %-dan astam jáne psıhıkalyq faktorlar 10 %  quraıdy.

Medısınalyq tájirıbede kóptegen dári-dármekterdi qoldaný anestetıkter, antıbıotıkter jáne esirtki zattarynyń meıirger-anestezıstterdiń aǵzasyna zıandy áserin dáleldedi. Meıirgerlerdiń isikke qarsy antıbıotıktermen baılanysy jaǵdaıynda kásibı dermatozdar, sondaı-aq teri aýrýlary (pıoderma, mıkozdar) basym bolatyndyǵy anyqtaldy. İsikke qarsy antıbıotıkter teriniń alergıalyq aýrýlaryn týdyrýdan basqa, gemopoez men ımýnıtetti tómendetetin áser etedi jáne mýtagendi áser etedi. Antıbıotıktermen baılanysta meıirgerlerde ár túrli jerlerde kandıdoz, alergıalyq aýrýlar, sonymen qatar júıelik toksıkalyq áserler paıda bolady. Meıirgerlerdiń shamamen 40%-y esirtkiniń negizgi toptaryna sezimtal.

Meıirgerler ergonomıkalyq faktorlarda kóbinese kózdiń sharshaýyn baıqaıdy. Avota zertteýleriniń saýalnamasy boıynsha aýrýshańdyqty búkil ómir boıy taldaý tirek-qımyl apparaty aýrýlary birinshi orynda turǵanyn anyqtaýǵa múmkindik berdi. Tirek-qımyl apparatynyń shamadan tys júktemesi meıirgerlerde joǵary boldy, bul aýyr pasıentterdi qozǵaltý qajetiligi men ota bólmesinde otanyń uzaqytylyǵy túsindiriledi.

Osylaısha, meıirger-anestezısterdiń eńbek jaǵdaılaryn jáne olardyń densaýlyǵyn zertteýge arnalǵan ádebı derekterdi taldaý medısınalyq mekemelerdegi jumys qyzmetkerdiń denesine, onyń fızıkalyq jaǵdaıy men tózimdiligine, jedel jáne uzaq merzimdi este saqtaý qabiletine, zıandy kásibı faktorlarǵa tótep berý qabiletine aıtarlyqtaı talaptar qoıatynyn anyqtaıdy. Sondyqtan qazirgi zamanǵy kópsalaly aýrýhananyń medbıke-anestezısteriniń densaýlyǵyn nyǵaıtý jáne saqtaý máseleleri erekshe ózektilikke ıe.

Zertteý dızaıny: sapaly zertteý, fenomenaldyq, popýlásıaǵa negizdelgen maqsatty tańdaý.

Zertteý maqsaty: Kóp beıindi oblystyq aýrhanasynyń reanımasıa-anestezıologıa bólimindegi meıirger-anestezısterdiń densaýlyǵyna áser etetin zıandy faktorlardy zertteý.

Zertteý nysany: Kóp beıindi oblystyq aýrhanasynyń reanımasıa-anestezıologıa bólimindegi meıirger-anestezısterdiń densaýlyǵyna áser etetin zıandy faktorlardy zertteý. Bul suraqtarǵa jaýap alýǵa jáne osy másele boıynsha meıirgerlerdiń pikirin anyqtaý arqyly zertteý mindetterine qol jetkizýge múmkindik beredi.

Zertteý quraly: Saýalnama Vorobóva Marına Mıhaılovnanyń «Meıirger-anestezıstterdiń densaýlyǵyna zıandy qaýip faktorlarynyń áseri» maqalasy negizinde jasalǵan. «Meıirger-anestezıstterdiń densaýlyǵyna zıandy qaýip faktorlarynyń áseri» Reseı Federasıasynda Perm qalasynyń «Sýhova» atyndaǵy aýrýhanasynda 2017 jyly sáýir aıynda 53 meıirger-anestezıstke saýalnama júrgizildi. Meıirgerlerge arnalǵan saýalnama barysynda qaýipti kásibı faktorlardyń meıirger-anestezıstterdiń densaýlyǵyna áseri qandaı ekendigi anyqtaldy. Meıirgerlerge arnalǵan saýalnama 20 suraqtan turdy. Suraqtardyń árqaısysyna birneshe sáıkes jaýaptar usynyldy. Respondentterge yńǵaıly bolý jáne saýalnama nátıjelerin jaqsartý úshin eki tilde - qazaq jáne orys tilderinde saýalnama daıyndaldy. Saýalnama jasyryn túrde júrgizildi. Zertteýge qatysýshylardan zertteýge ruqsat berýge jazbasha túrde kelisim alyndy.

Qorytyndy: Qazirgi kezde meıirgerler densaýlyq saqtaý salasynda úlken jaýapkershilikke ıe bolyp, ózderine kóptegen mindetter júkteıdi. Qyzmet kórsetý salasynda jumys isteı otyryp, ol áleýmettik deńgeıdiń erekshe problemalaryna tap bolady - áleýmettik, psıhologıalyq jáne medısınalyq. 

Kásibı zıandy faktorlardyń meıirger-anestezıstterdiń densaýlyǵyna áseri 77,5 % quraıdy.

Respondentterde jıi kezdesetin aýrýlar:

14 (70 %) ctress jáne júıkelik sarqylý

3 (15 %) juqpaly aýrýlar

2 (10 %) alergıalyq aýrýlar

1 (5 %) tirek-qımyl aýrýlary

20 (100 %) Respondentterge kásibı zıandy faktorlardyń aldyn alýda maqsatynda semınar sabaqtar ótkizilip turatyndyǵy anyqtaldy

Meıirger-anestezıstterdiń zıandy jáne qaýipti eńbek jaǵdaılary, eń aldymen, ınfeksıalyq agenttermen tikeleı baılanysta, dárilik zattardyń aǵzasyna, hımıalyq agressıvti zattarǵa jaǵymsyz áser etýimen jáne júıke júıesindegi kúızelistermen baılanysty.

Joǵary jumys júktemesi, kezekshilik, túngi jumys, sondaı-aq pasıenttiń jaǵdaıyndaǵy asqynýlardy kútý organızmniń joǵary fýnksıonaldy belsendiligin talap etedi jáne jetekshi patogendik kásiptik faktorlar qataryna enýi múmkin. Sonymen qatar, ólip jatqan pasıenttermen baılanys jumysshylardyń densaýlyǵyna aýyrlatatyn áser etedi, bul kezde meıirger-anestezıst pasıentti qutqarý úshin óziniń kúsh-jigeriniń oń nátıjesin kórmeıdi jáne kóbine óziniń dármensizdigin sezinedi. Nátıjesinde serebraldy buzylystar nevroz túrinde, somato-vıseraldy buzylystar gıpertonıa túrinde, stenokardıa, asqazan-ishek joldarynyń oıyq jaralary nemese ekeýiniń tirkesimi túrinde damıdy.

 

PAIDALANYLǴAN ÁDEBIETTER TİZİMİ

1. Godin I, Kittel F, Coppieters Y, Siegrist J. A prospective study of cumulative job stress in relation to mental health. BMC Public Health 2005;5:67.

2. Sýmın S. A., Okýnskaıa T.V. Osnovy reanımatologıı: ýchebnık - M.: GEOTAR: Medıa,2013.-688 s..

3. Shepın V.O. Gospıtalızırovannaıa zabolevaemostı smertnostvzroslogo naselenıa RF. Soobshenıe 1 // Problemy sosıalnoı gıgıeny, zdravoohranenıa ı ıstorıı medısıny. – 2014.-№2. – s.3-8.,.

4. Barınov E.H., Sýndýkov D.V. «Medısınskıe» dela v grajdanskom prosese: rol sýdebno- medısınskıh ekspertız // Obshaıa reanımatologıa. – 2011. – YII (4). – s.67-69.

5. Aktýalnye voprosy sestrınskoı praktıkı v anestezıologıı ı reanımatologıı // Problemy v okazanıı anestezıologıcheskoı ı reanımatologıcheskoı pomoshı medısınskımı sestramı ı pýtı ıh reshenıa / pod red. prof. A.I. Levshankova. -vyp. 10. – SPb.: Inform Med, 2008. -212 s..

6. Petrova N.G., Baranov M.V., Pogosán S.G. Organızasıa raboty otdelenıa anestezıologıı ı medsestry-anestezısta // Medısınskaıa sestra. – 2014. -№3. - S. 9-12..

7. Aktýalnye voprosy sestrınskoı praktıkı v anestezıologıı ı reanımatologıı//Problemy v okazanıı anestezıologıcheskoı ı reanımatologıcheskoı pomoshı medısınskımı sestramı ı pýtı ıh reshenıa / pod red. prof. A. I. Levshankova. -vyp. 10. – SPb .: InformMed, 2008. -212 s..

8. Trim JC, Elliott TS. A review of sharps injuries and preventive strategies. J Hosp Infect. 2003;53:237–42. [PubMed] [Google Scholar]

9. Thomas I, Carter JA. Occupational hazards of anaesthesia. Contin Educ Anaesth Crit Care Pain. 2006;6:182–7. [Google Scholar].

10. Deisenhammer S, Radon K, Nowak D, Reichert J. Needle stick injuries during medical training. J Hosp Infect. 2006;63:263–7. [PubMed] [Google Scholar]

---