InfoHub Logo

Stýdent: Baıtýman Dıana Serıkqyzy  
Ǵylymı jetekshi: Saım L.N.
«Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde pasıentterge kórsetiletin meıirgerler qyzmetiniń sapasyn baǵalaý»
Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasy     
Qyzylorda medısınalyq joǵary koleji

Kilt sózder: sozylmaly júrek jetkiliksizdigi, meıirger, sapa, kardıoloıalyq aýrýlar, meıirgerlik kútim, kútim sapasy, mıokard ınfarktisi.

Taqyryptyń ózektiligi: Dúnıejúzilik Densalyq Saqtaý Uıymy statısıkasy boıynsha qazirgi kezde damyǵan elderde naýqastardyń ólim sebepteri arasynda jetekshi oryndy júrek-qan tamyrlary aýrýlary alady. Júrek aýrýymen aýyratyndar sanynyń únemi ósip, naýqastardyń jasynyń únemi tómendeýi alańdatady. Qazirgi ýaqytta mıokard ınfarktisimen aýyratyn naýqastyń jasy 23-25 ​​jastan aspaıtyn jaǵdaılar bar. Júrek aýrýlary ásirese eńbekke qabiletti jastaǵy er adamdarda jıi kezdesedi.

Statısıkalyq málimetter: Qazirgi ýaqytta Reseıdiń árbir 16-shy turǵyny júrek-qan tamyr aýrýymen aýyrady, bul eldegi osy aýrýdyń epıdemıasy týraly aıtýǵa múmkindik beredi.

Amerıka Qurama Shtattaryndaǵy júrektiń ıshemıalyq aýrýy jaǵdaılarynyń jartysyna jýyǵy mıokard ınfarktisi bolsa, Reseı Federasıasynda stenokardıa barlyq júrektiń ıshemıalyq aýrýy jaǵdaılarynyń 43,5% -ynda dıagnoz qoıylady, taǵy 54,2% - y júrektiń ıshemıalyq aýrýynyń basqa túrleri, al mıokard ınfarktisi tek 2,3%-yn quraǵan. Osy málimetterge sáıkes, Amerıka Qurama Shtattarymen salystyrǵanda mıokard ınfarktisi bizdiń el turǵyndarynda 2,1 ese az kezdesedi. Mıokard ınfarktisinen qaıtys bolý, resmı statısıkaǵa sáıkes, Reseıde de az kezdesedi.Máselen, eger AQSH-ta mıokard ınfarktisi ár úshinshi jaǵdaıda (31,2%) júrektiń ıshemıalyq aýrýynan ólim dıagnozy qoıylsa, onda Reseı Federasıasynda - árbir onynshy jaǵdaıda (10,6%).

Batys Eýropada erlerdiń óliminiń basty sebebi júrek aýrýlary boldy. Brıtandyq zertteýshiler onkologıalyq aýrýlar negizinen Batys Eýropada ornalasqan 12 eldegi erlerdiń ólimi qurylymynda birinshi orynǵa shyqqanyn anyqtady. Eýropanyń qalǵan bóliginde, jalpy álemdegi sıaqty, júrek-tamyr aýrýlary ólimniń basty sebebi bolyp qala beredi. Jumys nátıjeleri European Heart Journal-da jarıalandy.

Júrek-qan tamyrlary aýrýlary on eki elde: Belgıa, Danıa, Italıa, Izraıl, Ispanıa, Lúksembýrg, Nıderlandy, Norvegıa, Portýgalıa, Slovenıa, Fransıa jáne Ulybrıtanıada erlerdiń qaıtys bolý sebepteriniń tiziminde jetekshi orynǵa ıe boldy. Áıelder arasynda bul úrdis tek Danıa men Izraılde baıqalady.

Qazaqstan Respýblıkasy. Álemdegi ólimniń basty sebebi bolyp júrek-qan tamyr aýrýy saqtalady. Qazaqstanda jıyrma birinshi ǵasyrdyń sońǵy jyldarynda júrek-qan tamyr aýrýy 2,4 ese ósti. Zertteýdiń maqsaty. Jyldyń aıy, maýsymy, sonymen qatar naýqastardyń jynysy men jasyna qaraı Astana qalasynda arterıaldy gıpertonıa, júrek ıshemıalyq jáne serebrovaskýlárly aýrýlary sebebinen bolatyn ólim-jitimin taldaý.

Materıal jáne ádisteri. Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq ekonomıka mınıstrligi – statısıka komıtetiniń 2009-2017 jyldarǵa arnalǵan derekteri boıynsha, Qazaqstan Respýblıkasynyń Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń «Qazaqstan Respýblıkasy halqynyń densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý uıymdarynyń qyzmeti týraly» 2001-2017 jyldarǵa arnalǵan statısıkalyq jınaqtarynyń negizinde eresek turǵyndardyń kúndelikti ólimine qatysty arterıalyq gıpertonıa (AG), júrek ıshemıalyq aýrýy (JIA), serebrovaskýlárlyq aýrýlarymen (SVA) syrqattaný jáne ólim-jitim statısıkalyq taldaý júrgizildi.

Nátıjeleri jáne talqylaýy. AG óliminiń eń joǵary kórsetkishi kóktemde baıqaldy – 171 (29,1%), al qysta – 159 (27,1%), kúzde – 132 (22,5%), eń tómengi jazda - 125 (21,3%). Jas toptarynda jas erekshelikterine baılanysty ólim sany artýda: jastar arasynda 16 (2,7%), orta jas adamdar arasynda 112 (19,1%), egdelerde 223 (38,0%) jáne qart adamdarda 236 (40,2%). Koronarlyq júrek aýrýlarynan 1473 ólim-jitim jyldyń kókteminde (27,7%), sodan keıin qys mezgilinde 1374 (25,8%), 1259 (23,6%) kúzde jáne 1218 jazda (22,9%) baıqaldy. Jas toptaryndaǵy ólim-jitim sany artýda, jastardyń arasynda 289 (5,4%), ortasha jas aralyqta 1129 (21,2%), 1705 (32,0%) egde jáne 2201 (41,3%) kárilik jastaǵy. Taldaý kórsetkendeı, SVA kezinde eń joǵarǵy ólim-jitim kúzde jáne qysta baıqalady, sodan keıin kóktemde jáne jazda eń tómengi deńgeıinde baıqalady. AG jáne JIA sebebinen bolatyn ólim-jitim sıaqty, SVA kezindegi ólimnin jasqa jáne jynysqa baılanysty aıyrmashylyqtary baıqalady, sonymen qatar, 45 jastan asqan ólim-jitimniń kúrt ósýi baıqalady. Jastarmen salystyrǵanda orta jastaǵy ólim-jitimi 3 eseden astamǵa artty, al eki topta da erlerdiń ólim-jitimi 2 esege artyq. Burynǵy toptarmen salystyrǵanda 60-74 jas aralyǵyndaǵy naýqastar tobynda ólim-jitim ósýi azaıǵan, al áıelder men erkekter arasynda kórsetkish birdeı, onyń ishinde jyl mezgiline baılanysty erekshelikteri joq. Qart toptaǵy adamdardyń arasynda 60-74 jas tobymen salystyrǵanda ólim-jitim artyq ósti, áıelder arasynda eki ese erkektermen salystyrǵanda.

Qorytyndy. Astana qalasy eresekter arasynda júrek-qantamyrlyq syrqattaný men ólim-jitim kórsetkishteri Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy kórsetkishterge sáıkes, olardyń taralýy men ólim-jitiminiń keıbir aıyrmashylyqtary, atap aıtqanda, ólim-jitimniń jynysyna, naýqas jasyna jáne jyl mezgiline táýeldiligi anyqtaldy. Áıelderde gıpertenzıa men SVA óliminiń taralýy joǵary, erler arasynda koronarlyq arterıa aýrýlarynan bolatyn ólim-jitim kórsetkishteri basym. Jasy ulǵaıǵan saıyn barlyq negizgi júrek-qantamyrlyq, ásirese 75 jas jáne odan joǵary jastaǵy adamdarda ólim-jitim sanynyń artýy baıqalady. Taldanǵan jyldar ishinde gıpertonıadan jáne júrek ıshemıalyq aýrýdan bolatyn ólim kóktem men qysta joǵary boldy, al kúzde jáne qysta SVA óliminiń kórsetkishi joǵary boldy, al jazda negizgi júrek-tamyr aýrýlarynan eń tómen ólim baıqaldy. Negizgi sózder: júrek-qantamyr aýrýlary, ólim, jyl mezgilderi, arterıalyq gıpertenzıa, júrektiń ıshemıalyq aýrýy, serebrovaskýlárlyq aýrýlar

Zertteý maqsaty: Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde pasıentterge kórsetiletin meıirgerler qyzmetiniń sapasyn anyqtaý

Tásilder men materıaldar

Zertteý jumysy Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynda júrgizildi.Zertteýge barlyǵy20 pasıent jáne 20 meıirger qatysty. Meıirgerler kardıologıa bólimshesinde qyzmet jasaıdy.

Zertteý túri: Sapalyq

Zertteý dızaıny: Jaǵdaıdy zertteý.Saýalnama ádisi qoldanyldy.1-shi saýalnama kardıologıa bólimshesindegi pasıentter arasynda júrgizilgen saýalnama jáne meıirgerlerge júrgizilgen saýalnama.

Zertteý obektisi: 2021 jyly jeltoqsan, qantar aıynda Qyzylorda qalasy, kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde zertteý jumysy júrgizildi.Osy  zertteýdi  júrgizýde saýalnama alyndy. Zertteý kardıologıa bóliminde em qabyldap jatqan jáne jumys atqaratyn meıirgerler 18-60 jáne odan joǵary jas aralyǵyndaǵy adamdar tobyn qamtydy. Zertteýge jalpy 40 adam qatysty. Sonyń ishinde 20 kardıologıa bólimindegi emdelýshiler bolsa, qalǵan 20 sol bólimshedegi meıirgerlerdiń úlesine tıdi.

Zertteý quraly: Saýalnamalar mıks retinde qurastyryldy, ıaǵnı saýalnamalar ınternet-portaldyń maqalalaryna negizdelgen. Birinshi Stýdencheskaıa bıblıoteka onlaın «Dıagnostıka ýdovletvorennostı pasıentov kachestvom ýhoda» jáne  «medıko-sanıtarnaıa chast№99 Federalnogo medıko-bıologıcheskogo agenstva-anketa po analızý ýdovletvorennostı kachestvom predostavlenıa medısınskıh ýslýg v stasıonarnyh ýslovıah»  saıtynan alynǵan saýalnama suraqtary qoldanyldy.   

Negizgi zertteýdegi pasıentterge arnalǵan saýalnama 20 suraqtan jáne medısına qyzmetkerlerine arnalǵan saýalnama 20 suraqtan turdy. Suraqtardyń árqaısysy úshin birneshe sáıkes keletin jaýaptar usynyldy. Respondentterge qolaıly bolýy men saýalnama nátıjelerin jaqsartý úshin saýalnama qazaq tilinde daıyndaldy. Saýalnama anonımdi túrde ótkizildi, zertteýge qatysýshylar kardıologıa bóliminen tańdaldy.Zertteýgeqatysýshylardan jazbasha túrde zertteýge ruqsatyn beretindigi týraly kelisim alyndy.Sonymen qatar kardıologıa bóliminiń meıirgerlerinen de aldyn ala kelisim suraldy.

Qorytyndy: Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynda 27.12.2020-05.01.2021 jj aralyǵynda «Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde pasıentterge kórsetiletin meıirgerler qyzmetiniń sapasyn baǵalaý»atty sapalyq zertteý jumysyn júrgizdim. Zertteýge óz kelisimderi negizinde kardıologıa bólimi boıynsha 20 pasıent jáne 20-meıirger qatysty, zertteý nysany retinde pasıentterden, meıirgerlerden bólek saýalnama alyndy.

2020 jyldyń jeltoqsan, 2021 jyldyń qańtar aıynda kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde pasıentke kórsetiletin meıirgerlerdiń qyzmetin pasıentter 74%-ǵa  baǵalap, ortasha baǵa kórsetse, meıirgerler tarapynan alynǵan saýalnama nátıjesi 87%-dy, ıaǵnı joǵary kórsetkish kórsetti.

1-shi saýalnama qorytyndysy, ıaǵnı pasıentterge arnalǵan saýalnama boıynsha 20 pasıenttiń 18-i «Bólimshedegi meıirgerlik kómek Sizge ýaqytyly kórsetile me?» degen suraqqa «ýaqytyly» dep jaýap bere otyryp,  meıirgerlik kómektiń ýaqytyly ekendigin joǵary kórsetkishpen, al ózge suraqtarǵa ár túrli deńgeıde jaýap berdi.

2-shi saýalnama qorytyndysy, meıirgerlerge arnalǵan suraqtar boıynsha jaýap bergen meıirgerlerdiń kópshiligi 36-45 jas aralyǵyn (40%) qurady. Sonymen qatar, meıirgerler pasıentterge kóp ýaqyt bólinýi (100%) jáne sol bólingen ýaqytta kóbine kútim (13/65%) júrgizý, jumys barysynda psıhologıalyq faktordyń áser etip (12/60%), bul faktor pasıenttermen qarym-qatynasta teris áserin tıgizetinin kórsetti (14/70%)

Qorytyndy: Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynda 27.12.2020-05.01.2021 jj aralyǵynda «Kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde pasıentterge kórsetiletin meıirgerler qyzmetiniń sapasyn baǵalaý»atty sapalyq zertteý jumysyn júrgizdim. Zertteýge óz kelisimderi negizinde kardıologıa bólimi boıynsha 20 pasıent jáne 20-meıirger qatysty, zertteý nysany retinde pasıentterden, meıirgerlerden bólek saýalnama alyndy.  

2020 jyldyń jeltoqsan, 2021 jyldyń qańtar aıynda kóp beıindi oblystyq aýrýhanasynyń kardıologıa bóliminde pasıentke kórsetiletin meıirgerlerdiń qyzmetin pasıentter 74%-ǵa baǵalap, ortasha baǵa kórsetse, meıirgerler tarapynan alynǵan saýalnama nátıjesi 87%-dy, ıaǵnı joǵary kórsetkish kórsetti.

1-shi saýalnama qorytyndysy, ıaǵnı pasıentterge arnalǵan saýalnama boıynsha 20 pasıenttiń 18-i «Bólimshedegi meıirgerlik kómek Sizge ýaqytyly kórsetile me?» degen suraqqa «ýaqytyly» dep jaýap bere otyryp, meıirgerlik kómektiń ýaqytyly ekendigin joǵary kórsetkishpen, al ózge suraqtarǵa ár túrli deńgeıde jaýap berdi.

2-shi saýalnama qorytyndysy, meıirgerlerge arnalǵan suraqtar boıynsha jaýap bergen meıirgerlerdiń kópshiligi 36-45 jas aralyǵyn (40%) qurady. Sonymen qatar, meıirgerler pasıentterge kóp ýaqyt bólinýi (100%) jáne sol bólingen ýaqytta kóbine kútim (13/65%) júrgizý, jumys barysynda psıhologıalyq faktordyń áser etip (12/60%), bul faktor pasıenttermen qarym-qatynasta teris áserin tıgizetinin kórsetti (14/70%).

PAIDALANYLǴAN ÁDEBIETTERDİŃ TİZİMİ:

1. Gasılın V.S., Kýlıkova N.M. Polıklınıcheskıı etap reabılıtasıı bolnyh ınfarktom mıokarda. - M.: Medısına, 2010. - 174s
2. Issledovanıe ýdovletvorennostı pasıentov dostýpnostú ı kachestvom medısınskoı pomoshı v stasıonarah Sankt–Peterbýrga (vzroslaıa set) v 2014 godý. Analıtıcheskıı ochet MIAS. 2014. [Internet] URL: http://zdrav.spb.ru/ru/reitingi/quality/ (Data obrashenıa 10.04.2016)
3. Kardıologıa v voprosah ı otvetah / Pod redaksıeı profesora Iý.R. Kovaleva. - SPb: OOO "Izdatelstvo FOLIANT", 2012. - 456s.
4. Kozlov I.D. Rol srednego medısınskogo personala v vedenıı pasıentov s arterıalnoı gıpertenzıeı (soobshenıe 1) /I.D. Kozlov // Medısınskıe znanıa. - 2008. - №5. -S.52-54.
5. Tıgranán, R.A7 Stress ı ego znachenıe dlá organızma/ R.A.Tıgranán.- M.: Naýka,1988.- 176 s](Kýprıanov).
6. Rekomendasıı Evropeıskogo kardıologıcheskogo obshestva, Evropeıskogo obshestva po ızýchenıý ateroskleroza, Evropeıskogo obshestva po ızýchenıý gıpertonıı. Profılaktıka IBS v Klınıcheskoı praktıke. - ınternet saıt www.nedug.ru,2013.

---