InfoHub Logo

Serjan bıyl kóktemdi kóp kútti. Mine, naýryz aıynyń jartysy ótip barady, álige deıin qys syzy keter emes. Serjan, jalpy, bıylǵy qysqa ókpeli. Ol kóktemniń bastapqy aıyna zorlyq jasady. Netken ádiletsizdik?!

Synyptaǵy Adyrbek sıaqty. İsteıtini — ozbyrlyq. Ásirese, qyzdarǵa kún kórsetpeıdi...
Serjan myrs etip kúlip qoıdy. Bıylǵy qys — Adyrbek te, al kóktem — qyzdar. Iá, zorlyqshyl qysqa odan ótken teńeý joq.

Ótkende Adyrbek klastaǵy momaqan qyz Kúmiske ozbyrlyq jasady. Sý jańa qalamyn tartyp alyp, bermeı qoıdy. Kúmis ashýlandy, renjidi. Áıtse de, túk shyqpady. Sol-aq eken, Serjan shydaı almaı ketken.

— Qalamdy qaıtar! — dedi jetip baryp. — Áıtpese, muǵalımaǵa aıtam.

Kúmis buǵan qara kózin jalt etkizip, rıza pishinmen qaraǵan. Árıne, Adyrbek te qalamyn qaıtardy.

«Myna Qys pen Kóktemge de arasha túsetin jan bolsa...» dedi Serjan. Biraq qaıda ol? Tabıǵat zańyna eshteńe isteı almaısyń.

Qystyń uzaqqa sozylýy úı ishine de ońaıǵa soqqan joq. Bir qysqa jeter dep, mólsherlep alynǵan kómir áne-mine bitkeli tur. Sheshesinde záre joq. Kúnine bir shelek kómir jaǵady. Onyń úıdi jylytýǵa qaýqary jetpeıdi. Sosyn shaı ústinde ákesiniń mıyn jeıdi.

— Kómirdi kóbirek alaıyq dep qaqsaýdaı-aq qaqsadym, tyńdamadyń, — deıdi.

— Qystyń búıtip uzaqqa sozylaryn kim bilgen? — dep aqtalady ákesi. — Jylda osy kómir jetip artylatyn edi ǵoı?

Sheshesi odan ári úndemeıdi. Kómirdiń bitýine ákesi emes, myna qatygez qystyń kináli ekendigin túsinedi.

Serjan sońǵy kezde áke-sheshesimen qosylyp «Habardy» kóretin bolyp júr. Aýa raıyna úmittene kóz tigedi. Aıaq astynan kún jylyp kete me degen dáme ǵoı. Alaıda aýa raıyn habarlaıtyn táteıler «sýyq bolady» degen sózinen tanar emes.

Uzaqqa sozylǵan qys ábden jalyqtyryp bitti. Kóz aldyna taǵy da ozbyr Adyrbek pen jýas qyz — Kúmis — Kóktem...

Naýryz toıy da áne-mine jaqyndady. Kóńilsiz ótetin shyǵar. Óıtkeni, kún sýyq qoı.

Jaqynda Ómirtaımen ekeýi shekisip qalǵan. Ekeýi dos bolatyn. Oıda joqta aralarynan qara mysyq júgirip ótti. Bári — Ómirtaıdan. Serjandy «qaraqalpaq» dep saldy. Bul — Serjannyń eń osal jeri. Ómirtaıdyń jaǵasynan tas qyp ustap aldy.

— Káne, qaıtala, — dedi. Anaý da tartynbady. Sol-aq eken judyryǵyn siltep qalǵan. Murnynan qan burq etti...

Bar-joǵy osy. Úıge kep otyra bergeni sol edi, Ómirtaıdyń sheshesi jetti doldanyp. Aıtpaǵan sózi qalmady. Aýzynan aq ıt kirip, qara ıt shyqty. Sheshesi de qalysar emes.

Ne kerek, ekeýi biraz jerge bardy. Serjan olardy tórdegi júkke súıenip tyńdady da turdy. Eki ana endi bir-birin kórmeıtindeı bolyp tarasqan. Tipti Ómirtaıdyń sheshesi shyǵyp bara jatyp esikti tars japty.

Serjan men Ómirtaı da kópke deıin tomaǵa-tuıyq júrdi...

Naýryzdyń 22-si kúni Serjannyń sheshesi erte turyp, qamyr ıledi.

— Kórshilerdi shaıǵa shaqyryp jibermesem, — deıdi. — Erteń meıram ǵoı.

— Sonda Asylbektiń sheshesi de kele me? — dedi Sáken tańdanyp.

— Kelmeı... Ol ne, kórshi emes pe?

Sáken únsiz qaldy. Ekeýiniń bet jyrtysqany keshe ǵana emes pe edi? Sonda qalaı? Túsinse buıyrmasyn.

Shynynda, keshke qaraı kórshiler osylaı qaraı aǵyla bastady. İshinde Asylbektiń sheshesi de bar. Barlaı qaraǵan. Qabaǵynda túk kirbiń joq, túk bolmaǵandaı. Qyzyq.

— Ókpe-renish eski jylmen ketsin, — dedi sheshesi. Osy sózdi bári qostap jatyr.

— Naýryz meıramy kelgende, soǵysyp jatqan eki el de janjaldy ýaqytsha toqtatady eken, — dep kórshi Álıma ájeı uzaq-sonar tarıhty qozǵady.

«Naýryz meıramynyń kelgeni qandaı jaqsy boldy?!» dep oılady Sáken ishinen. Áıtpese, qashanǵa deıin renjisip júrer edi.

Syrtqa shyqty. Esik aldynda Asylbekti kórdi. Áli qarańǵy túse qoımaǵan. Á degenshe, ekeýi oıyndy qyzdyrdy da jiberdi. Olarǵa kep Jarqyn, Seıtjandar da qosyldy. Gúlsim, Sulýshash ta keldi.

Oıyn bitti. Úıde qonaqtar otyrǵan soń, ekeýi Asylbektiń úıine kelgen. Sabaqqa birge daıarlandy. Syrlasty. İshteri tolyp qapty. Eki dos bir sheshildi-aý.

— Meni keshir, — dedi Asylbek sóz arasynda, — «Nege «qaraqalpaq» deısiń? Olar qazaq qoı» dep sheshem qatty urysty. Endi men seni olaı atamaımyn. Jaraı ma?

— Joq, sen meni keshir, — dedi Sáken. — Men seniń murnyńdy qanattym ǵoı...

Eki dos qol alysty. Erteńine ekeýi birge aýdan ortalyǵynda ótken Naýryz toıyna qatysty.

---