InfoHub Logo

Qystan jazǵa ótpeli kezeńde adamnyń kóbi kóz kórýiniń álsiregenin jáne kózdiń qurǵaqtanyp, kózge qum túskendeı sezim paıda bolǵanyn baıqaıdy. Buǵan kórý aǵzalarynyń qalypty jumys isteýine qajetti bolǵan dárýmenderdi az tutyný sebep bolýy múmkin. Sondaı-aq kóz jitiliginiń qaıta qalpyna keletin tómendeýi men fýnksıonaldy ózgerisin organıkalyq ózgeristerden ajyratyp alǵan mańyzdy. Bul máselemen kóz dárigeri aınalysady. 

Kórý qabiletiniń jetkiliksizdigine ne sebep bolýy múmkin?

Kóktemde bizdiń klımattyq beldeýde kókónis pen jemis-jıdek az bolý sebebinen tutyný deńgeıi tómendep ketedi. Sondyqtan kózdiń kórý qabiletiniń nasharlaýynyń eń basty sebebi avıtamınoz ben gıpovıtamınoz bolýy múmkin. Bul jaǵdaı A toby dárýmenniniń azaıyp, kózdiń shyryshty qabyǵynyń qajetti túrde ylǵaldanbaý sebebinen kózdiń qurǵaqtanyp ketýinen de bolýy múmkin. Bul jaǵdaıda ymyrttyq kórý qabyleti men kontrast jáne aıqyn kórý deńgeıi tómendeýi múmkin. Kúnniń alǵashqy jartysynda kózdiń kórý qabileti jaqsy bolyp, ekinshi jartysynda nasharlaǵanyn baıqaýǵa bolady. Jasandy jylytylatyn oryndarda da kózdiń qurǵaqtanyp, qyzaryp ketýi jıi baıqalady. Bul kezde daladaǵy aýa temperatýrasynyń joǵarylaýynan ishtegi aýa jylyraq jáne qurǵaǵyraq bolyp, kózdiń qosymsha qurǵaqtana túsýine áserin tıgizedi.

Eger kózdiń kórýi nasharlap, kózińiz kóbirek qurǵaqtanyp, qyzaryp, sondaı-aq jaısyzdyq pen qum turǵan sezim bar bolsa, onyń sebebi konúktıvtiń qabynýy da bolýy múmkin. Eger de pasıenttiń kózine terisken shyqsa, bul da kóktemgi gıpovıtamınozdyń nyshany bolýy yqtımal. 

Shýaqty kúnderdiń sany kóbeıgende últrakúlgin deńgeıi artyp ketedi, sondaı-aq adamdar da kún kózinde kóbirek júrýge tyrysady. Bul bir jaǵynan kózdiń ishki tor qabyǵynyń kontrasttyq sezimtaldyǵyn tómendetýi múmkin, sondaı-aq alergıalyq reaksıalardy (kúnge ǵana emes, endi paıda bola bastaǵan ósimdik tozańyna da) kóbeıtip jiberip, kózdi qurǵaqtandyryrýy ári jaısyzdyqqa uryndyrýy múmkin. 

Joǵaryda tizilip shyqqannyń bári fýnksıonaldy jáne qaıta qalpyna keltirýge bolatyn ózgerister bolyp sanalady. Biraq kózge aq túsý (katarakta), kóz tory dıstrofıasy, tamyr aýrýlary, qant dıabeti t.b. keselder sıaqty kórý qabiletiniń nasharlaý sebepteriniń organıkalyq túrleri de bar.

Kórý qabiletiniń nasharlaý sebepterin qalaı anyqtaýǵa bolady?

Kórý qabiletiniń nasharlaýy — árbir naqty jaǵdaıda jeke-jeke emdeý qajet bolatyn kóp taralǵan problema. Kóz bolatynyń taıýyna ákelip soqqan sebepterdi dáriger-okýlıst aıqyndaıdy. Bul sebepterdiń qaıta qalpyna keletin nemese organıkalyq patologıamen baılanysty ekenin anyqtaıtyn da sol dáriger. Gıpovıtamınozdy jáne basqa problemalardy dıagnostıkalaýdyń ekspress-ádisteri joq. Dáriger kózdiń kórý qabiletin tekserip, kóz almasyn syrttaı qarap kóredi jáne kóz túbin tekserip shyǵady.   

Tolyqtaı qarap tekserip shyqqan dáriger emdeý túrin belgileıdi. Eger jaǵdaı qaıta qalpyna keletin bolsa, ol ishetin dárýmenderdi belgileıdi, sondaı-aq rasıondaǵy A, E dárýmenderine, myryshqa, selenge, mysqa (negizgi antıoksıdanttar), negizgi karotınoıdter — lúteın men zeaksantınge (kóz torynyń trofıkasyn jaqsartýǵa sep bolyp, kórý aktine shyǵyndalyp jatqan qajetti mıkroelementtermen kóz toryn baıytady) baı azyq-túlik mólsherin arttyrý úshin tamaqtaný jóninen aqyl-keńesterin beredi. Eger de kózdiń kórý qabiletiniń nasharlaý sebebi organıkalyq ózgeristermen baılanysty bolsa, kórý qabyletine áserin tıgizip jatqan aýrýǵa baılanysty emdeý túri belgilenedi.   

Kórý qabiletin jaqsartý úshin qalaı tamaqtaný kerek?

Kóktemgi mezgilde kórý qabyletin saqtaý úshin myna azyq túrleri rasıonyńyzdan kóptep tabylǵany abzal:   

— quramynda lúteın jáne zeaksetın karotınoıdteri bar qyzyl, sary, qyzǵylt sary tústi taǵam túrleri: sábiz, asqabaq, qyzyl júzim, qarajıdek, sıtrýs ónimderi, órik (keptirilgen órikte tamyrlardyń jumysyna jaqsy áser etetin kalıı mol);

— jasyl tústi ónimder: asjapyraq (shpınat), brokkolı, brússeldik qyryqqabat, aqtyq (sparja), shalqan, burshaq;

— altynǵa baı bolǵandyqtan túsi sary bolyp keletin júgeri;

— S dárýmeniniń mólsheri mol kókónis pen jemis-jıdek: aqbas qyryqqabat, sıtrýs jemisteri. Olar tamyr trofıkasyn jáne tamyr qabyrǵasynyń zat almasýyn jaqsartady, tamyr ıkemdirek, synǵaqtyq deńgeıi tómen bolyp, kóz almasyn jaqsyraq qorektendiredi. Bul ónimderdiń kózge qan quıylýynyń aldyn alatyn qasıeti bar.

— balyq, teńiz ónimderi: qyzyl balyq, maıshabaq, skýmbrıa. Balyqtyń quramynda kóz tory men kóz almasynyń shyryshty qabatyn qorǵaıtyn qasıeti bar Omega 3, shala qanyqqan maı qyshqyldary mol.

— jańǵaq túrleri: badam, piste, orman jańǵaǵy, grek jańǵaǵy, jerjańǵaq. Bul E dárýmeniniń — kóz toryn últrakúlgin sáýleniń zıandy áserinen qorǵaıtyn antıoksıdanttyń qaınar kózi;

— qabaq terisi men bet terisiniń zat almasýyna jaqsy áser etetin jáne maıbeziniń jáne kirpiktiń túkti folıkýldarynyń jumysyn rettep otyratyn B dárýmenderi tobynyń mol mólsheri bar dándi daqyldar (tazartylmaǵan dán);

— qyzyl júzim, qyzyl júzim syǵyndysy — antosıandardyń — tamyr jumysyn úılestirip, kóz tory dıstrofıasynyń paıda bolýy yqtımaldyǵyn azaıtatyn zattardyń mólsheri kóp;  

— júzim dáneginen alynatyn maı, záıtún maıy;  

— qara shokolad — quramynda flavonoıdter — tamyr trofıkasyna jaqsy áseri bar zattar;  

— baýyr, jumyrtqa, qyzyl et. 

Oqýǵa keńes beremiz:

Kózge arnalǵan ıoga: kózińizdiń qyraǵylyǵyn arttyratyn 8 qarapaıym jattyǵý

Smartfondardyń kók tústi jaryǵy soqyrlyqty jyldamdatyp, kórý qabiletin nasharlatady

Kózge arnalǵan jattyǵýlar

Alystan kórmeýdiń damý sebepteri jáne emi

Kóz jasy qaltasynyń qabynýy (dakrıosıstıt)

Durys tamaqtaný kóz saýlyǵyna sep

Kóz jaraqattary

Keratıt

Qurǵaq kóz sındromy

Janaspaly lınza

Kóz lınzasymen uıyqtaý qaýipti me?

Konúnktıvıt

Teledıdardyń kózge zıandary

---