InfoHub Logo

(Bir mekemege barǵanda kórgenimiz)

Aýyl sharýashylyǵynda MTS-terdiń roli artqannan beri oblystan, aýdannan jiberiletin býma-býma nusqaýlar, jarlyqtar, dırektıvalar týra MTS-ke keletin bolyp aldy. Ótken jyly kelgen qaǵazdardy qaıteıik, jańa jylda jańa kúsh degendeı, sodan bergi qarqyndy áńgimeleı keteıik.

Alǵashqy qaǵaz Almaty oblystyq aýyl sharýashylyǵy baǵdarmasynda dekabrdiń 30-y kúni jazylyp, Shelek MTS-ine jańa jyldyń birinshi kúni kelip tústi. Jańa jyldyń alǵashqy eki kúninde qyzmet bolmaǵandyqtan qatynas úshinshi kúni oqyldy. Bul qatynasta burynǵy qatynastardan bir erekshelik te bar. Burynǵy qatynastar óz sózimen, nomerimen kelýshi edi, al myna bir qaǵazǵa jolbasshy ere kelipti. Ol — oblystyq sovet atqarý komıtetiniń eki bettik qaýlysy. Osy qaýlyǵa oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasy bastyǵynyń orynbasary Dilmuqambetov eki bettik túsinik jazyp, tórt bet etip, MTS-terge jiberipti. Óıtkeni atqarý komıteti qaýly shyǵarǵanymen dál aýyl sharýashylyǵy basqarmasyndaǵy bastyqtardaı qatynas qaǵazdar jazýdyń egjeı-tegjeıin bile beredi deısiz be? Dilmuqambetov árıne, ózi qaǵaz jazýǵa sheber bolǵan soń olpy-solpysyn, artyq-kemin kórsetip, sózdiń tigisin jatqyzyp, jympıtyp jibereıin degen bolýy kerek.

Onyń erteńine kelgen qatynasty bastyqtyń ózi jiberipti. Bastyq bolǵanda Nurkeevtiń ózi. Qatynas mal sanaǵy jaıly. Jazǵany da az emes. Bul qatynas on jeti pýnktten turady. Tyǵyz sharalar kór degen tyǵyz buıryq. Onyń ústine bastyqtyń ózi tyǵyz jaýap berýdi kerek etip otyr.

Shelek MTS-iniń bas zootehnıgi Ǵınatýllın tyǵyz buıryq alǵan soń tyǵyz iske kirisip, erteńine jiberýge jaýapty daıar etti. Bir jumys kúni osymen ketti. Ońaı deısiń be? MTS qaraýynda toǵyz kolhoz, onyń árqaısysynda san myń mal bar. Zootehnık osy jumyspen shuǵyldanýdyń ornyna keńsede qaǵazben aınalysyp otyrady. Oblys suraǵan málimetti telefonmen kolhozdardan alý úshin az bolǵanda bir kún ótedi. Áıteýir ázer bitken aqpar endi jóneltilip kete bergende bas zootehnıkti MTS dırektory shaqyrady.

— Banchenkodan. Tez jaýap berýdi kerek etedi,— dep qaǵaz usyndy ol, bas zootehnıkke.

Zootehnık qaǵazdy qolyna aldy da, taǵy da jaýap jazýǵa otyrdy. Jazbasqa bola ma? «Buıryq» berilgennen keıin ony oryndaý kerek. Aýdandaǵy toǵyz kolhozǵa buıryqty jazbasha jetkizý kerek. Ony jergilikti jaǵdaıǵa úılestirip, qorytyp qaıta jazý kerek. Sodan keıin ony oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasy bastyǵynyń orynbasary Banchenko alady da, biraz «óńdep» aýdanǵa taǵy qaıta jazady. «Aspan álemin sholyp jaz, mal otarynda bolyp jaz, asyl aıǵyrlar týraly jaz, kújireıgen buqalar, yńyrshaq sıyrlar týraly jaz, qoqılanǵan qorazdar, qaqylyqtaǵan taýyqtar týraly jaz, mekıen, shibıdi de umytpa». Keı qatynastardyń pýnkti osylaı keledi. Qysqasyn aıtqanda jazylatyn qaǵazǵa qystyń qysqa kúni jetpeıdi. Ýaqyt qalaı jetsin, keıde Banchenkonyń ózi qatynasty qyryq pýnktten qurastyrady. Onyń 25 ıanvar kúngi qatynasy naq osyndaı.

Sonymen Banchenko bolsyn, basqa bolsyn, bir mamanǵa áıteýir tarydaı kúnde tabaqtaı qaǵaz jetip kelip turady. Al telefonmen aýyzeki aqpar bergende qalany birde alsańyz da, birde almaısyz. Al Dilmuqambetovpen sóıleskende er bolsańyz shydap kórińiz. Ol kúni jazyńyz qys, qysyńyz jut bolyp ketkendeı dúnıe astan-kesten bolady. Ashýlanyp álek salady.

MTS-tegi bir mamanǵa oblystan on maman qatynas qaǵaz jazady. Aldymen aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń bastyǵy Nurkeev, sodan keıin onyń orynbasarlary Banchenko, Dilmuqambetov, budan keıin mal dárigerlik bóliminiń bastyǵy Bashkırov. Uıymdastyrý-kolhoz isteri basqarmasynyń bastyǵy Kenzın joldas taǵy bar. Jaza bermeı qaıtedi, bulardan sóz tabylady. Bas zootehnıkoı ózine ǵana jyl basynan mart aıynyn ortasyna deıin 48 qatynas tústi. 48 qatynas qaǵaz qyryq segiz qulash. Jaýap berip úlgirip kórińiz! Oktábr atyndaǵy kolhozda mal shyǵyny bar, «Qadam» kolhozynda joǵalǵan-jitken 150 qoı bar, kolhozdarda talan-tarajǵa túsken jem-shóp bar. Biraq ony tekserýge ýaqyt qaıda?

Sóıtip, bas zootehnıktiń qatynas oqýmen basy qatyp, jaýap bere almaı jazyp otyrǵanda bas agronomǵa da qaǵaz qarsha jaýady. Árıne, oǵan jazylatyn qaǵazdar bas zootehnıkke jazylǵannan kóbirek te, kólemdirek te bolady. Osy qatynas boıynsha... delinedi de, sodan soń úırenshikti sózder tirkelip júrip beredi: bes kún saıyn málimet, úsh kún saıyn aqpar ber, kún saıyn jaýaptas, alǵan zamatta habarla...

MTS-tegi maman bul ekeýi ǵana emes, bas ınjener, aǵa mal dárigeri, jerge ornalastyrýshy, nusqaýshy býhgalter, taǵy basqalar bar. Bulardyń qaısysynyń stolynyń tartpasyn aqtarsańyz da qatynas qaǵazdar qaptap shyǵady. Sol boıynsha MTS qaraýyndaǵy kolhozdarǵa jazylǵany taǵy qansha...

Oblystyq basqarmanyń mal sharýashylyǵy basqarmasy ǵana jana jyldan beri jan-jaqqa 766 qatynas jazdy. Eger basqarmanyń basqa onǵa jýyq basqarmasy men bólimderi osyndaıdan qatynas jazǵanda qansha bolatynǵa esepteı berińiz. Mamandar úlgirgenshe jaýap jazady. Kolhoz óndirisindegi jumys óz betimen qala beredi. Oblystyq basqarmadaǵylar kolhozǵa ózderi shyqpaǵanymen qoımaı, jergilikti mamandarǵa qaǵazdan qora soǵyp beredi de, bular sodan shyǵa almaı otyrady. Sóıtip ózderi qaǵazbastylyqqa salyna túsedi, basqalardy da qaǵazbasty bolýǵa májbúr etedi. Tipti MTS mamandary bergen málimetti qorytady da ózderi kelip kórgende, «dabyl bar, jaǵdaı sondaı eken» dep jańa dırektıva jazyp, sol MTS-ke qaıta jiberedi. Oılaı kelsek munyń ózi maldyń kúıis qaıyrǵanymen birdeı eken.

1954

---