Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 5 kún buryn)
Kúzgi bir keshte

Kún jaýatyn sıaqty bolyp tur. Aspan sustanyp alǵan. Byltyr synǵan qolym qaqsaı bastady. Jaǵymsyz kúı. Jaǵymsyzdyǵy sonshama qusqyń keledi. Taza aýa jutqym kelgen. Ústime jempirimdi jamylyp aýlaǵa shyqtym. Kishkentaı áldılerin besikke salyp, Názıra men Márıash otyr eken. Qastaryna jaqyndadym.

— Temeki tartsam renjimeısińder me?

—Tarta ber, — dedi Márıash, — báribir mashınanyń tútinin jutyp jatyrmyz ǵoı!

Men qaltamnan temeki alyp tutatyp, tútinin ári qaraı úrledim. Bizdiń aýlada bala kóp. Ý-shý. Azan-qazan. Eger uzaq otyryp, syrttarynan baqsań, ezý tartqyzar, tipti ishek-sileńdi qatyrar jaıttarǵa kýá bolasyń. Al keıde kózińmen kórip, sanańa jetken nárselerden tóbe shashyń tik turady.

— Búgin Janna keldi me?

— Joq, kórinbedi, — dedi Márıash, — Keıingi kezderi sol qyzdan kádimgideı qorqatyn boldym. Kele jatsa, dirildep, qol-aıaǵym sýıı bastaıdy.  

— Qoıshy, bes jasar bala emes pe.

— Jaraıdy, biz úıge kireıik, — dep Názıra ornyna turdy.

— Iá, jaqsy, — dedim oǵan jaýyrynynan tesilip. Ol menen kúıeýin qyzǵanatyn. Alpamysadaı jigittiń sultany bul sekildi kóteremniń tuzaǵyna qalaı ilikken? Qupıa.

— Tıtimtaıy tıtimdaı ǵoı. Keshe Asqat ekeýi butalardyń arasyna kirip ketken. Tipti joq bolyp ketkennen keıin akyryn arttarynan barsam, qushaqtasyp jatyr. Ne isterimdi bilmeı qaldym.

— Jatqany qalaı?

— Kádimgideı jerde jatyr. Qushaqtasyp. Bizdiń bala — sábı ǵoı. Janna týra jerge basyp alypty. Iiskep qoıady.

— Sodan keıin ne istediń?  

— Astaryńnan sýyq ótedi dep turǵyzyp aldym.

Márıashtyń júzi bop-boz. Meniń de esim shyǵyp ketti.

— Endi ne istemeksiń?

— Jannanyń ata-ájesimen sóılesý kerek boldy.

— Áke-sheshesi joq pa ol qyzdyń?

— Sheshesi bar. Biraq ózin ata-ájesi baǵyp otyr ǵoı.

— Qyzyq, — dedim men, — qyzyq. Ary-beri júrip qaıtpaımyz ba?

— Joq, Asqatty qarap otyrmyn.

Ol áýdem jerdegi qumnyń ortasyna jaıǵasyp, úı turǵyzyp otyrǵan ulyn meńzedi. Top-tompaq, erinderin shúıirip, óz-ózimen sóılesip qoıady. Alańsyz. Ornymnan turdym. Jańbyr jaýatyn sıaqty. Úıdiń aldyndaǵy saıabaqty aınalyp kóshege shyqtym. Attap basqan saıyn jazǵy kafe. Tolǵan adam. Men bir bólmeli úıde jalǵyz turamyn. Úlken qalada, mıllıonnan astam halyq turatyn qalada jalǵyz bolǵan qandaı úreıli, adamǵa adam pana bola almaıtyn bolyp tur ǵoı sonda.

 Aýlaǵa qaıta oralǵanymda eshkim kalmapty. Jańbyr sebeleı bastaǵan. Tezirek úıge jetýge asyqtym. Mysyqtyń júrek aınytar nájisi qolqa qabatyn podezge kirgenimde, kóleńke bop karaıǵan sulbany baıqap, selk ete tústim.

— Janna, sen be?  

Ózim de bilmeımin qalaı aıtqanymdy. «Qaıdaǵy Janna, mısyz» dep oılap ta úlgermedim:

— Men, — degen jińishke názik daýys shyqty. Qasynan ótip bara jatyp:

— Jaısha tursyń ba? Ájeń izdep jatqan shyǵar, — dedim túk bolmaǵandaı. Ózim áldeneden janushyra úreılenip baramyn.

Ony bir-eki ret syrtynan kórgenim bolmasa, tildesken emespiz. Bes jasar balamen ne jaıynda sóılesesiń? Bes jasar balaǵa qalaısha mán beresiń? Márıashtyń jańaǵy áńgimesi bolmasa…

— İzdemeıdi. Olar qonaqqa ketken.

— Endi úıińe bara bermeısiń be?

— Kiltimdi joǵaltyp aldym. Sizdikine otyra tursam  bola ma?

— Meıliń. Júr.

Taǵy da qalaı aýyzymnan shyǵyp ketkenin bilmeımin. Erik-jigersiz, jipke tartylǵan qýyrshaq sekildimin.

Ol eles sıaqty jeńil, dybyssyz artymnan erdi.

— Sý bolǵan joqsyń ba? Dalada jańbyr jaýyp jatyr ǵoı.

— Joq.

— Al men malmandaımyn. Qazir shaı ishemiz.

Shaı qoıyp, súlgimen shashymdy súrte bastadym. Buryshtaǵy kresloǵa jaıǵasqan Janna únsiz.

Aldyna baryp tizerlep otyrdym da, qoldaryn qolyma aldym. Jáýdirep suraýly keıippen qadala qalǵan janaryn tez taıdyryp áketti. Bir órim qylyp jınap qoıǵan shashynan sıpap, burymynan ustadym. Jýan burym. Al ózi tym aryq. Aryqtyǵy sonsha janynyń qalaı úzilip ketpeı turǵanyna tań qalasyń. Denesiniń janynda burymy shymyr, myǵym kórinedi.

— Shynyńdy aıtshy, ne istep júrsiń?

Basy tipti tómen túsip ketti. Qup-qý júzine qan júgirgen. Azdan keıin jylaı bastaıtynyn túsindim. Meıli, jylasyn.

— Men Asqatty súıemin, —dedi ol kenet. Sodan keıin kózinen jas aǵa bastady.

— Balapan-aý, ol bes jasar áldı emes pe. Al seniń jasyń neshede?

— Altyda.

Daýysy áreń shyqty.

— Kishkentaısyńdar ǵoı.

— Men ony ózimmen alyp ketkim keledi…

— Qaıda? Onyń mamasy, papasy bar emes pe. Sen alyp ketseń, ol jylaıdy ǵoı…

— Iá, biraq…

Shaıdyń qaınaǵanyn estip ornymnan turdym.

— Júr, shaı ishemiz. Qazir men kıimimdi aýystyryp alaıyn.
Shkaftan qurǵaq kıimderimdi alyp, tez kıine bastadym. Árbir qımylymdy baǵyp otyrǵan onyń kózqarasyn sezsem de, mán bermegensidim.

— Seni ata-ájeń izdeıdi ǵoı.

— İzdemeıdi. Olar qonaqta.

Ekeýimiz as úıde sham jaqpaı otyrǵanbyz. Beti ǵana aǵarańdaıdy. Sharap ishesiń be degim kelip, óz-ózimdi áreń tejedim.

— Konfet nege jemeısiń?

— Maǵan bolmaıdy.

— Onda nan men maı je.

Ol basyn shaıqady.

— Men Ashatqa hat jazdym.

— Iá, bilemin. Mamasy aıtqan…

— Siz onyń mamasymen dossyz ba?

— Dos emespin, biraq sóılesip turamyz.

— Ol kisi men týraly ne aıtady?

— Bilmeımin. Ekeýi áli kishkentaı ǵoı, óskennen keıin júrgenderi jaqsy bolar edi deıdi.

Ol kúrsindi.

— Úılerińde telefon bar ma? Saǵat on bolyp qaldy. Ata-ájeń izdeıdi.

— Iá, — dedi ol. — Men qaıtaıyn.

— Júr, seni shyǵaryp salaıyn.

Ol basyn shaıqady.

— Ózim…

Men boı bergen joqpyn. Ekeýimiz syrtqa shyqtyq. Onyń úıi kósheniń arǵy betinde eken. Ap-aryq, súırikteı saýsaqtary meniń qolymdy sál qysyńqyrap ustaıdy. Tıtimtaı tirshilik ıesi. Qolyn qystym. Biraq ol jaýap bergen joq. Sulyq kele jatyr.

— Qaı podezd?

Ol ortańǵysyn nusqady.

— Ózim baramyn.

— Júr, kirgizip jibereıin.

— Kerek emes, táte.

Daýysynyń jalynyshty shyqqany sonsha qolyn shalt bosatyp jiberdim. Ol qarańǵy úıge syp berip kirip ketken. Ony qaıtyp kezdestirgen emespin.

 Bul úıde eshqandaı Janna esimdi qyzdyń turmaıtynyn keıin bildim. Janna esimdi kishkentaı qyzdyń ómirde múlde joq ekenin bildim sodan keıin.

Úlken qalanyń qaı jerin meken etýde ol qazir? Áli Asqatty jaqsy kóre me? Nege keldi, qaıda ketti? Jalǵyzdyqty serik etken kip-kishkentaı eles qyz.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama