InfoHub Logo

Keıde baǵzydan jetken birli jarym sózdiń ózinen atalarymyzdyń qaı iste qandaı ustanymda bolǵanyn jáne bolmys, tanymyn bile berýge bolady.

Mysaly, «ysqyryp atqan kıiktiń obaly joq» deıdi. Qadirin bilgen adamǵa osy sóz uly qazyna. Bul bizge babalarymyzdyń bıik parasatyn kórsetip turǵan bir belgi. Alla adam úshin jaratqan soń kıik nesibe bolady. Qajettilikten aýlaıdy. Ǵajap, sóıte tura «ysqyryp at» deıdi. Kıikke de berilgen bir múmkindik. Qapy ketpeýi tıis. Óıtse «obal bolady» deıdi uly dalalyq zań.

Tehnıkanyń kúshimen túz taǵylaryn qorlaý, ony maqtanyp áleýmettik jelige shyǵarý nadandyq. Ásirese, úıdeı jıptermen qasqyrdy belden myjyp qańqyldatyp jatqan qazaqtardy kórgende tóbe shashyń tik turady. «Ittiń ıesi bolsa, bóriniń Táńirisi bar». Iesine arqalanǵan ıt sekildi, tehnıkasyna arqalanyp qorlyq jasaǵandardy Qudaı da tegin qoımas. Haıýan da Allanyń múlki. Qorlasyn dep jaratqan joq, ár qaısysyn bizdiń ár qajettiligimizge jaratty. Endi bizdiń adamshylyǵymyz ony ózi ádebi, óz tártibimen paıdalaný bolsa kerek edi.

«Jaýyń da er bolsyn», deıdi qazaq. Teginde bul ulttyń iri bolmysyn kórsetetin úlken sóz. Biz uly dala tósinde qanshama ǵasyr Jońǵarmen qyrqystyq, jeńdik deımiz. Tarıhı shyndyq óz aldyna bólek áńgime, sonda soǵys jaǵdaıynda olardyń ózara túsinisetin sharttary, jazylmaǵan zańdary boldy. Uıyqtap jatqan jerinen baspalap baryp óltirý, ary qarap turǵanda qapy ketirý degendeı áreketter pasyqtyq sanalyp, esh quptalmaǵan. Aldymen oıatyp alyp jekpe-jekke shaqyrǵan. Bul — qazirgi mádenıetti sanalatyn adamdardyń úsh uıyqtasa túsine kirmeıtin, túısinip jetpes bıik shyń. Bul kıiz týyrlyqty, kóshpeli halyqtyń ǵajaıyp erekshelikteri edi. Jaýyń da sony túsinse ǵoı deıdi sol uly órkenıettiń ókilderi. Joǵarydaǵy mátel sony ısharalaıdy. Jaýyń da jazylmaǵan zańdylyqtardy saqtaı bilse shirkin! Abaı hakimniń: «Dostyqqa dostyq — qaryz is, dushpanyńa ádil bol!» deıtini de sol ǵoı...

Qysqasy, babalarymyz adam túgili, ańǵa da ádilettilik jasaǵan. Adam men adam, tabıǵatpen adam arasynda zańdylyqtar solaı saqtalǵan edi. Obal, saýapty bilip, jaýyna da ádiletti bolǵan atalar tanymynan alystap ketkenimiz ókinishti-aq.

---