InfoHub Logo

Almaty oblysy Kóksý aýdany
J.Eginbaev atyndaǵy orta mektep
qazaq tili men ádebıet pániniń muǵalimi
Ýtenova Aıtkýl

Mine, zymyraǵan kúnder, jyljyǵan aılar qushaǵynda táýelsizdikke qol jetkizgenimizge 27 jyl toldy. Ulttyq qasıetimiz ben ulttyq qundylyqtarymyzdy ulyqtap, ulttyq namysymyzdy oıatqan, álemge qazaq elin azattyq súıgish, rýhy bıik, namysy berik halyq retinde jarıalaǵan Táýelsizdik edi. Endi búgin álem tanyǵan elge aınaldyq. Táýelsizdik tiregi – memlekettik til. «Anamyzdyń aq sútimen boıymyzǵa daryǵan tilimizdi umytý – búkil ata – babamyzdy, tarıhymyzdy umytý», - dep nar tulǵaly batyr atamyz B. Momyshulynyń aıtqanyndaı, til - memleketimizdiń tuǵyrly tilegi, halyqtyń rýhanı baılyǵy, ótkeni men bolashaǵynyń aıqyn kórinisi. Búgingi tańda táýelsizdigimizge 27 jyl tolyp otyrsa, meniń de jan – tánimen qalaǵan mamandyǵym - ustaz bolyp eńbek etip kele jatqanyma 27 jyl tolyp otyr.

Osy ýaqyt ishinde aldymnan qanshama shákirt túlep ushty. Qazirgi ýaqytta ár shákirtterim qoǵamymyzǵa ózindik úlesterin qosyp, ómirdiń san taraý joldarynda eńbek etip júr. Men óz mamandyǵymdy qadir tutamyn. «Muǵalim óziniń bilimin úzdiksiz kóterip otyrǵanda ǵana muǵalim, oqýdy, izdenýdi toqtatysymen onyń muǵalimdigi de joıylady», - dep K. D. Ýshınskıı aıtyp ótkendeı, bizder, ustazdar qaýymy, únemi jańashyldyqqa umtylyp, izdenýden jalyqpaımyz. Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý» atty maqalasynyń negizgi baǵyttarynyń biri – Básekege qabilettilik. Urpaǵymyz bilimdi, básekege qabiletti bolý úshin bilim berý júıesi muǵalimderden kásibı sheberlikti, san qyrly shyǵarmashylyqty qajet etedi. Qazirgi ýaqytta Qazaqstandaǵy bilim berý júıesinde asa zor kóńil bólinip, úlken ózgerister oryn alyp otyr. Bilim únemi qozǵalysta ózgerip turatyn úderis. Qazir elimizde osy úderis jappaı qyzý qarqynda júrip jatyr. Búgingi tańdaǵy ózekti máseleniń biri – jas urpaqqa sapaly bilim berý. Bilimdi urpaq qana elimizdiń bolashaq ıesi bolary qaq.

Sol bilimdi urpaqty qalyptastyrý úshin jańartylǵan bilim baǵdarlamasy jańashyl ıdeıalar men ádis – tásilderdi tıimdi qoldanýdy talap etedi. Men de jańartylǵan bilim baǵdarlamasy aıasynda óz bilimimdi jetildirý kýrsyna baryp, óz bilimimdi shyńdap keldim. Bul jańartylǵan bilim baǵdarlamasynyń ustazdar qaýymyna aıaǵyn jańa basqan nárestedeı qıyndyq keltirgeni sózsiz. Desek te óz ýaqytyn aıamaǵan, ózgeniń baqytyn aıalaǵan ustazdar qaýymy da izdenis ústine izdenip, óz bilimderin odan ári shyńdaı túsýde.

Men Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý» atty maqalasyn erekshe jigermen oqyp shyqtym. Bul maqala Saryjaz orta mektebiniń muǵalimderine de laıyqty áserin tıgizdi. Maqalany ujymda ótken jalpy jınalysta talqyǵa saldyq. Árkim óz oılaryn bildirdi. Osy oraıda, men de óz oıymdy aıta ketsem dep otyrmyn. Elbasynyń baǵdarlamalyq maqalasynyń túpqazyǵy – qazaq jazýynyń latyn qarpindegi nusqasyna kóshýi. Óıtkeni, halqymyzda «Qyran qustyń bıikke samǵap ushýy úshin oǵan ýaqyt pen bap kerek» degen danalyq sózi bar. Iaǵnı, Elbasy elimizde adamnyń sanasyn jańǵyrtýyna, rýhanı baıýyna yqpal etetin latyn álipbıine kóshýdi usynyp otyr.

Men elimniń bolashaǵy men keleshek urpaqtyń qamy úshin Elbasymnyń bul usynysyn quptaımyn. Menińshe, rýhanı jańǵyrýdy jazýdan bastap, kırılısamen qosh aıtysyp, qazaqtyń ózine tán álipbıin jasaý basty maqsat bolyp otyr. Ózindik ulttyq erekshelikterimen, ulttyq salt – dástúrlerimen, ulttyq mádenıetimen, tarıhymen alpaýyt elderdiń aldynda alyptaı bolyp júrgen Uly elimizdiń bolashaǵy óz álipbıimen jarqyn bola túspek. Qazaq álipbıiniń atasy, ultymyzdyń birtýar perzenti sóz sheberi atanǵan A. Baıtursynulynyń sózimen aıtqanda: «El búginshil, meniki – erteń úshin» degendeı, búgingi tańdaǵy júzege asyrylyp jatqan dúnıeniń bári tek búgingi kún úshin emes, bolashaq urpaq úshin jasalyp jatqan ıgilik.

Rasynda da, latyn álipbıine kóshý tilimizge engen kirme sózderden, áripterden, halyqty máńgúrttendirý úshin otarlaý saıasatyn júrgizý barysyndaǵy táýeldilikten arylýdyń birden-bir joly. Bul rette eldi órkenıetke jetkizý jolynda «Keńesip pishken ton kelte bolmas» degen sózdi eske ala otyryp, barsha el bolyp jumylyp, ulttyq birlikti saqtaı otyryp, dittegen maqsatqa senimdi qadam basý kerek dep oılaımyn. Táýelsiz elde, keń - baıtaq jerde óz Otanyn meken etip, ana tilinde sóılep, dinin, dilin saqtap otyrǵan uıyǵan ultymyz jańa álipbımen jańa belesterdi baǵyndyrady degen senimdemin.

---