InfoHub Logo

(Jazbalar)

Jyldyń avgýst aıynda maǵan ınspektordan qatynas qaǵaz keldi. Bul qaǵazda sol jylǵy 15-avgýstan bastap, Yrǵyz ýezindegi Tolaǵaı bolysyna qaraıtyn Kishi qum deıtin jerdegi aýyldyq mektepke oqytýshy bolyp taǵaıyndalǵan ekem. Sentábrdiń birine deıin sol aýylǵa qalaıda bolsa jetýge tıisti boldym.

Biraq meni kep oılandyrǵan osy qatynas qaǵaz boldy. Kishi qum Qostanaıdan myń shaqyrymǵa jýyq jer edi. Al endi, munyń ústine bul jerdiń ózi men týyp esken aýyldyń jeri sıaqty kók shalǵyn sýly-nýly jer emes, qyzylshaǵyl, shańytyp, qulazyp jatqan baıtaq bir beles-beles qum, shól dep estıtinmin.

Meniń nesibeme ári shalǵaıdaǵy, ári shóldegi aýyl tıgeni kóp tolǵandyrdy.

Onyń tolǵandyratyn da orny bar edi. Áldi adamdardyń balalary bolystyq mektepterde, jaqsy jerlerde ornalasyp qalyp jatqanda, meni Kishiqumnyń sheline aıdaǵaly otyr. Álde buǵan Qarjasovtyń sýyq qoly tıdi me? Bolmasa ýezik ulyqtyń qaharyna ushyradym ba? Tilmash bolmadyń dep, ne bolysqa pesir bolmadyń, dep, adamdy jer aýdarýǵa bola ma eken?

Osy habardy estigen aýyl adamdary da narazy boldy. Ákem men sheshem:

— Barmaı-aq qoı, shyraǵym, — deı bastady. Úlken aǵalarym da maqul kórgen joq.

1901

— Myń shaqyrym jerdegi shólge baryp qaıtesiń... — dedi Ábjan aǵam bir sózinde, odan da elde bol, bir-eki jyl tynyq, dem al, — degen keńes berdi.

Biraq osy aqyl-keńesterdiń bárine de yńǵaı bermegen Kámel aǵam:

— Osynsha oqyǵanda, aýylǵa kelip jatý úshin oqyǵan joqsyń ǵoı. Alys bolsa qaıtedi? Onda da osy ózimiz sıaqty qazaq emes deımisińder ? Alys dep úıde buǵyp jatýǵa bolmas, barýyń kerek Spandıar! — degen aqyl aıtty.

Káp oılandyryp, kóp tolǵandyrǵan qyrýar oılardy, aqyrynda, bir oı jeńdi. Ol oı — shalǵaı bolsa da sol qumnyń, ishindegi aýylǵa barýyń kerek. Mádenıet shamyn sol jerge de baryp jaq. Bir kezdegi eziń sıaqty esilderti oqý bolǵan biraq sol oqýǵa qoly jetpeı otyrǵan nasharlardyń balalaryn da oqyt degen oı edi.

Kámel aǵam ekeýmiz áke-sheshemdi de, qalǵan týǵan-týysqandardy da kóndirip, endi sol Kishiqumǵa júrý qamyna kirise bastadyq. Men áýeli Qostanaıǵa soǵýym kerek. Odan keıin Torǵaıdy basyp ótip, Yrǵyz arqyly Kishiqumǵa barýym kerek.

Úırengen daǵdyly ádet boıynsha, osy saparymda da Kámel aǵam meni Qostanaıǵa deıin shyǵaryp saldy. Qostanaıǵa kelip kerekti oqý quraldaryn satyp aldym. Dokýmentimdi túzep alǵan soń ylaý jaldap Kishiqumǵa tartyp kettim. Bul meniń ómirimdegi tuńǵysh ret shekken alys saparym edi. Men osy sapar ústinde talaı hıkaıa estidim, talaı ýaqıǵany da, el ishindegi áralýan soraqylyqty da kórdim. Oqýshylarymdy sol kezdegi aýyldyń jalpy jaǵdaıymen tanystyrý úshin bir-eki oqıǵaǵa toqtap ótkim keledi.

---